วัด ชุมชน และวิถีชีวิตของผู้คนกับสายน้ำ มนต์เสน่ห์ริมคลองบางคูเวียง พื้นที่ทางวัฒนธรรมเก่าแก่สู่การพลิกฟื้นเศรษฐกิจชุมชน
ต้นตะเคียน ต้นไม้โบราณขนาดใหญ่บริเวณหน้าวัดตะเคียน
วัด ชุมชน และวิถีชีวิตของผู้คนกับสายน้ำ มนต์เสน่ห์ริมคลองบางคูเวียง พื้นที่ทางวัฒนธรรมเก่าแก่สู่การพลิกฟื้นเศรษฐกิจชุมชน
ตลาดน้ำวัดตะเคียนเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 โดยหลวงปู่แย้ม เจ้าอาวาสวัดตะเคียน ด้วยแนวคิดที่ต้องการนำเสนอวิถีชีวิตของผู้คนในอดีตให้กับคนรุ่นใหม่ได้รู้จักและสัมผัสกับวิถีริมน้ำ และใช้พื้นที่บริเวณริมคลองบางคูเวียงของวัดตะเคียนให้เกิดประโยชน์มากยิ่งขึ้น และเป็นการช่วยเหลือชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในบริเวณโดยรอบได้มีพื้นที่ทำมาหากิน โดยนำผลผลิตในชุมชน ในครัวเรือนมาวางขายในตลาดวัดตะเคียน ทั้งพืชผักสวนครัวที่ชาวบ้านปลูกกันเอง และผลผลิตอื่น ๆ นำใส่บนเรือพายมาขายที่วัดตะเคียน โดยไม่มีค่าใช้จ่ายในการใช้พื้นที่ ต่อมาจึงกลายเป็นตลาดน้ำที่ขยายใหญ่ขึ้นจนเป็นที่รู้จักและเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่สำคัญ
ปัจจุบันตลาดน้ำวัดตะเคียนเปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.00 น.-16.00 น. โดยประมาณ และช่วงวันเสาร์-อาทิตย์, ช่วงวันหยุด จะมีร้านค้าที่นำสินค้ามาขายมากกว่าวันธรรมดา ทำให้สินค้ามีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น ตลาดน้ำวัดตะเคียนมีนักท่องเที่ยวแวะเวียนเข้ามาจับจ่ายใช้สอย เยี่ยมชมพื้นที่นับพันคนต่อสัปดาห์ โดยตลาดน้ำวัดตะเคียนอยู่ในการดูแลของวัดตะเคียน
ตลาดน้ำวัดตะเคียนตั้งอยู่บริเวณวัดตะเคียนริมคลองบางคูเวียง ตำบลบางคูเวียง อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลปลายบาง โดยมีชุมชนใกล้เคียงโดยรอบ 2 ชุมชน ประกอบด้วย หมู่ที่ 3 ชุมชนบ้านวัดตะเคียน และหมู่ที่ 7 บ้านวัดศรีประวัติ มีคลองบางคูเวียงตัดผ่าน และอยู่ใกล้กับถนนสายหลักเดินทางไปมาสะดวก ตลาดน้ำวัดตะเคียนสามาถเข้าถึงได้ผ่านเส้นทางถนนนครอินทร์ เป็นถนนคอนกรีดเสริมเหล็ก ขนาด 8 ช่องจราจร เข้าถนนเส้นรองถนนบางคูเวียงเข้าสู่ตลาดน้ำวัดตะเคียน
ตลาดน้ำวัดตะเคียน บ้านวัดตะเคียน ตำบลบางคู่วัด อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลปลายบาง ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ 3 ตำบล 17 หมู่บ้าน ได้แก่ ตำบลบางคูเวียง หมู่ที่ 1-7 ตำบลปลายบาง หมู่ที่ 1-5 ตำบลมหาสวัสดิ์ หมู่ที่ 1,2,6,7 และหมู่ที่ 5 บางส่วน และยังได้จัดตั้งชุมชนย่อยอีกว่า 25 ชุมชน เพื่อการพัฒนาในเขตเทศบาลตำบลปลายบาง และเนื่องจากพื้นที่ตั้งอยู่ฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา มีคูคลองตัดผ่านหลายสาย มีแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ประชาชนส่วนใหญ่จึงประกอบอาชีพหลักเกี่ยวกับเกษตรกรรม ทำสวนผลไม้ ปลูกผัก ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ และนอกจากนี้ยังมีการประกอบอาชีพอื่น ๆ อีก เช่น รับราชการ พนักงานทั่วไป รับจ้างทั่วไป ค้าขาย ธุรกิจส่วนตัว เป็นต้น
ชุมชนวัดตะเคียน ตำบลบางคู่วัด อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี เป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตที่ผูกผันกับสายน้ำ เนื่องจากตั้งอยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา และมีคลองบางคูเวียงเป็นแหล่งน้ำสำคัญตัดผ่านชุมชน ดังนั้นการดำเนินชีวิตจึงเกี่ยวข้องกับสายน้ำทั้งการเกษตร การเดินทาง และเศรษฐกิจ นอกจากที่ชาวชุมชนวัดตะเคียนมีแหล่งรวมศรัทธาสำคัญของชุมชนคือ วัดตะเคียน ที่นอกจากจะเป็นแหล่งที่พึ่งทางใจ ศูนย์รวมความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณีวิถีพุทธของชุมชนแล้ว ยังเป็นสถานที่สร้างงานสร้างอาชีพที่สำคัญของชุมชนเพราะเป็นที่ตั้งของตลาดน้ำวัดตะเคียน
ความเชื่อ
การลอดโบสถ์ เป็นความเชื่อของผู้คนที่ไปวัดตะเคียน เชื่อกันว่าโบสถ์เป็นที่ศักดิ์สิทธิ์ สะอาด บริสุทธิ์ การลอดโบสถ์จะช่วยล้างอาถรรพณ์ ปัดเป่าสิ่งไม่ดี และเสริมสิริมงคลให้กับชีวิต โดยตั้งจิตอธิฐานเวียน 3 รอบ เข้าทางด้วยซ้ายมือเป็นรูปหัวเสือ และออกทางขวามือเป็นรูปหัวมังกร
1.หลวงปู่แย้ม อดีตเจ้าอาวาสวัดตะเคียน ผู้คิดริเริ่มจัดตั้งตลาดน้ำวัดตะเคียน เพื่อพลิกฟื้นวิถีชีวิตชุมชนริมน้ำ และเป็นแหล่งอาชีพที่สำคัญของผู้คนในชุมชน
- วัดตะเคียน
- ตลาดน้ำวัดตะเคียน
- วิถีชีวิตริมน้ำ
- คลองบางคูเวียง
- พืชผัก ผลไม้ ผลผลิตในชุมชน
ชุมชนตลาดน้ำวัดตะเคียน บ้านวัดตะเคียน ตำบลบางคูเวียง อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ใช้ภาษาไทยมาตรฐานในการติดต่อสื่อสารกันภายในชุมชน ติดต่อสื่อสารกับนักท่องเที่ยว และติดต่อราชการ
ตลาดน้ำวัดตะเคียน มีมัคคุเทศก์คอยบอกเล่าเรื่องราวความรู้ให้กับนักท่องเที่ยวที่เข้าเยี่ยมชมตลาดน้ำวัดตะเคียน วัดตะเคียน ทั้งยังมีบริการนั่งเรือชมบรรยากาศชุมชนริมคลอง สัมผัสวิถีชีวิตของผู้คนกับสายน้ำในบริเวณพื้นที่ชุมชนวัดตะเคียน เป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ช่วยสร้างความน่าสนใจให้กับชุมชน ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาเยี่ยมชม และสร้างรายได้เสริมช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของชุมชนอีกทางหนึ่ง
วัดตะเคียน
วัดตะเคียน เป็นวัดเก่าแก่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นก่อนสมัยรัชกาลที่ 5 ในอดีตวัดแห่งนี้มีพระภิกษุมาจำพรรษาอยู่บ้าง บ้างก็ปล่อยให้ทิ้งร้างสลับกันไป ต่อมาสมัยหลวงปู่แย้มเป็นเจ้าอาวาส ได้ริเริ่มพัฒนาวัดให้มีความเจริญมากยิ่งขึ้นจนเป็นวัดตะเคียนที่มีความงดงาม และเป็นศูนย์รวมศรัทธาของชุมชนจนถึงทุกวันนี้ ภายในวัดมีสถานที่สำคัญดังนี้
- พระอุโบสถหลังเก่า ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปเก่าแก่
- พระอุโบสถหลังใหม่ ภายในประดิษฐานพระพุทธโคดม
- มณฑปหลวงปู่แย้ม ประดิษฐานรูปเหมือนหลวงปู่แย้ม
- หลวงพ่อธรรมจักร พระพุทธรูปยืนประดิษฐานในวิหาร
- ศาลเจ้าแม่ประกายทองประกายมาศ
- ต้นตะเคียน ต้นไม้เก่าแก่อายุนับร้อยปีอยู่ด้านหน้าวัด
- หลวงพ่อโต พระพุทธรูปเก่าแก่ที่มีความศักสิทธ์
คมลักษณ์ สงทิพย์. (2557). การมีส่วนร่วมของปรชาชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ กรณีศึกษา ตลาดน้ำวัดตะเคียน อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยว คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
เทศบาลตำบลปลายบาง. (2564). แผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ 2566-2570). เทศบาลตำบลปลายบาง อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี.