ชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา หมู่ที่ 1 ตำบลกล้วยแพะ เดิมเป็นชุมชนบ้านกล้วยหลวง หมู่ที่ 1 แต่เนื่องจากเป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีจำนวนครัวเรือนและประชากรหนาแน่น อีกทั้งมีพื้นที่ดูแลรับผิดชอบเป็นบริเวณกว้าง จึงได้ทำการขอแยกชุมชนเพื่อให้สามารถบริหารจัดการและพัฒนาชุมชนได้อย่างทั่วถึงโดยได้มีการประกาศจัดตั้งเป็นชุมชนใหม่เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2562 และใช้ชื่อว่า “ชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา”

ลักษณะภูมิประเทศ

สภาพทั่วไปพื้นที่ราบสลับเนิน เป็นป่าแพะ ป่าละเมาะ ต้นไม้ขนาดเล็ก มีพื้นที่ราบลุ่มเป็นพื้นที่ทางการเกษตรสำหรับทำนา ทำสวนอยู่ในเขตชลประทาน

อาณาเขตติดต่อ 

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ชุมชนบ้านกล้วยหลวง หมู่ที่ 1 ตำบลกล้วยแพะ
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ชุมชนบ้านประสบสุข หมู่ที่ 2 ตำบลกล้วยแพะ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ชุมชนบ้านกล้วยแพะ หมู่ที่ 2 และชุมชนบ้านหัวฝายหมู่ที่ 4 ตำบลกล้วยแพะ
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ชุมชนบ้านกล้วยกลาง หมู่ที่ 5 ตำบลกล้วยแพะ

ประชากรในพื้นที่บ้านกล้วยหลวงพัฒนา

จำนวนประชากร รวมทั้งสิ้น 316 คน แยกเป็น ชาย 152 คน หญิง 164 คน 

จำนวนครัวเรือน 93 ครัวเรือน (ที่อาศัยอยู่จริง)

ชาติพันธ์ุในพื้นที่บ้านกล้วยหลวงพัฒนา

ในพื้นที่บ้านกล้วยหลวงอาจจะมีชาวไทลื้ออาศัยอยู่ในพื้นที่บางส่วนจากการที่มีงานวิจัยที่เคยศึกษาในพื้นที่ตำบลแห่งนี้แล้วพบว่าในพื้นที่แห่งนี้มีชาวไทยลื้ออาศัยอยู่ โดยชาวไทยลื้ออพยพมาจากพื้นที่สิบสองปันนาที่อยู่ในจีนปัจจุบันและได้เข้ามาอาศัยในพื้นที่และได้ขยายตัวออกไปเรื่อย ๆ

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: ไทลื้อ

ข้อมูลกลุ่มองค์กรต่าง ๆ ในชุมชน มีจำนวน  4 กลุ่ม ดังนี้

1. กลุ่มผู้สูงอายุชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา จำนวนสมาชิก 138 คน โดยมีประธานกลุ่มผู้สูงอายุ คือ นายบุญทา ขันนาแล
2. กลุ่มสตรีชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา จำนวนสมาชิก 80 คน โดยมีประธานกลุ่มสตรี คือ นางสองเมือง คำเขื่อน
3. กลุ่ม อสม. ชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา จำนวนสมาชิก 10 คน โดยมีประธานกลุ่ม อสม. คือ นางนาน คำก้อน

วัฒนธรรมและประเพณีส่วนใหญ่ยึดถือและมีแบบแผนมาจากความเชื่อศาสนาพุทธที่ผูกโยงเข้ากับความเชื่อของล้านนา

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ใช้ภาษาไทยถิ่นเหนือเป็นส่วนใหญ่ ในอดีตเคยใช้งานตัวอักษรธรรมล้านนาแต่ภายหลังเปลี่ยนมาใช้งานอักษรไทย

ด้านเศรษฐกิจ:

ปัญหาทางเศรษฐกิจในชุมชน 

• ประชากรในชุมชนมีรายได้น้อย มีฐานะยากจน
• ไม่มีอาชีพเสริม
• วัยทำงานไปทำงานนอกชุมชน และต่างจังหวัด
• การทำการเกษตรใช้ต้นทุนสูงแต่ได้ผลผลิตน้อย และผลผลิตทางการเกษตรราคาต่ำ
• สินค้าด้านอุปโภค บริโภค ราคาสูงขึ้น
• ขาดอุปกรณ์ที่ทันสมัยในการผลิตสินค้าทางการเกษตร
• ขาดเงินทุนสนับสนุนในการผลิต และการค้าขาย
• การค้าขายสินค้าทางการเกษตรมีความเสี่ยงสูง รายได้ไม่แน่นอน

ด้านระบบสาธารณูปโภค:

ปัญหาของโครงสร้างพื้นที่

• น้ำสำหรับอุปโภคบริโภคไม่เพียงพอ
• ระบบน้ำประปาชุมชนไม่สะอาดไม่ได้มาตรฐาน
• ระบบไฟฟ้าพื้นที่สาธารณะไม่เพียงพอ
• ระบบระบายน้ำชำรุด
• ระบบสัญญาณจราจรไม่เพียงพอ

ด้านสาธารณสุข/ระบบสุขภาวะ:
ด้านวัฒนธรรม:

• ในพื้นที่บ้านกล้วยหลวงพัฒนามีกลุ่มทอผ้าไทลื้อที่เป็นการรวมกลุ่มของชุมชน ซึ่งมีลายผ้าที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นการทำผ้ากันเองในชุมชน

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

ปัญหาทางสิ่งแวดล้อม

• แหล่งน้ำทางการเกษตรมีไม่เพียงพอ ลำห้วยตื้นเขินในฤดูแล้ง
• การคัดแยกขยะไม่เป็นระบบ
• การเผาขยะ และเผาพื้นที่ทางการเกษตรทำให้เกิดมลพิษ
• ขาดน้ำใต้ดิน ไม่มีพื้นที่ชุ่มน้ำ/ซับน้ำ
• พื้นที่ดอนดินแข็ง ขาดปุ๋ยหน้าดิน
• เกษตรกรใช้สารเคมี ยาปราบศัตรูพืช ทำให้เกิดสารเคมีตกค้าง และดินในการเกษตรเสื่อมโทรม 

การปลูกที่อยู่อาศัยของชาวไทยลื้อในพื้นที่บ้านกล้วยแพะ 

• เรือนไทลื้อ(กล้วยแพะ ลำปาง) แบบที่ 1
• เรือนไทลื้อ(กล้วยแพะ ลำปาง) แบบที่ 2
• เรือนไทลื้อ(กล้วยแพะ ลำปาง) แบบที่ 3

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร. (2566). ชุมชนบ้านกล้วยหลวงพัฒนา ตำบลกล้วยแพะ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง. จาก https://www.kelangnakorn.go.th/

กลุ่มผ้าทอไทลื้อกล้วยหลวงพัฒนา. (ม.ป.ป.). ผ้าทอไทลื้อกล้วยหลวงพัฒนา. จาก https://www.facebook.com/kuayluang.29/

ฐานข้อมูลงานวิจัยทางชาติพันธุ์ในประเทศไทย. (2556). การศึกษาหมู่บ้านไทลื้อในจังหวัดลำปาง. จาก https://www.sac.or.th/databases/

ฐานข้อมูลเรือนพื้นถิ่นในประเทศไทย. (2560). ไทลื้อ (กล้วยแพะ ลำปาง). จาก https://thai-vernacular-houses.sac.or.th/