คำบอกเล่าสืบต่อกันมาว่า บริเวณที่ตั้งชุมชน มีความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธุ์นานาชนิด โดยเฉพาะ “ต้นเปล้า” ที่มีเป็นจำนวนมาก ชาวบ้านส่วนใหญ่จะนำต้นเปล้ามาใช้สำหรับหญิงหลังคลอดบุตร นิยมใช้ต้มอาบขณะอยู่ไฟ ซึ่งไม้ชนิดนี้ มักขึ้นตามพื้นที่ทั่วไป และต้นโพธิ์ ปัจจุบันเป็นวัดป่าเจ้าบ้าน เนื่องด้วยมีต้นหญ้าเปล้าเป็นจำนวนมาก จึงเรียกหมู่บ้านนี้ว่า “บ้านหญ้าเปล้า” แต่การเรียกชื่อใน สมัยก่อนมักเรียกง่าย ๆ ไม่มีเสียงควบกล้ำ จึงออกเสียงเพี้ยนมาเป็น “ย่าเป้า” จนถึงปัจจุบัน และได้จัดตั้งเป็นชุมชนบ้านย่าเป้าเมื่อวันที่ 23 กันยายน 2544 

ลักษณะภูมิประเทศ

ตั้งอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 268.60 เมตร ลักษณะภูมิประเทศ  มีสภาพทั่วไปเป็นที่ราบและที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำ ชุมชนมีลักษณะเป็นชุมชนเมืองกึ่งชนบท  

อาณาเขตติดต่อ 

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ แม่น้ำวัง ชุมชนบ้านศรีก้ำ หมู่ 1 ตำบลปงแสนทอง และชุมชนบ้านศรีปงชัย หมู่ 6 ตำบลชมพู     
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ชุมชนบ้านต้า หมู่ 10 ตำบลชมพู ชุมชนบ้านหนองเจริญ หมู่ 14 ตำบลชมพู และชุมชนบ้านศาลาดอน หมู่ 3 ตำบลชมพู   
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ชุมชนบ้านหนองยาง หมู่ 8 ตำบลชมพู และชุมชนบ้านหนองเจริญ หมู่ 14 ตำบลชมพู 
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ แม่น้ำวัง ชุมชนบ้านวังแคว้ง หมู่ 2 ตำบลปงแสน และชุมชนบ้านศรีก้ำ หมู่ 1 ตำบลปงแสนทอง  

ประชากรและครัวเรือนในพื้นที่่บ้านย่าป่าเป้า 

• ข้อมูลครัวเรือน 687 ครัวเรือน
• จำนวนประชากร รวมทั้งสิ้น 1346 คน แยกเป็น ชาย 629 คน หญิง  717 คน

ข้อมูลกลุ่มองค์กรต่างๆ ในชุมชน มีจำนวน 4 กลุ่ม ดังนี้ 

1. กลุ่มผู้สูงอายุชุมชนบ้านย่าเป้า จำนวนสมาชิก 258 คน โดยมีประธานกลุ่ม คือ นางลัดดา อินต๊ะเงิน
2. กลุ่มสตรีชุมชนบ้านย่าเป้า จำนวนสมาชิก 255 คน โดยมีประธานกลุ่ม คือ นางธนธนา แก้วทิพย์
3. กลุ่ม อสม. ชุมชนบ้านย่าเป้า จำนวนสมาชิก 29 คน โดยมีประธานกลุ่ม คือ นายปรีนอง ฟูกูงาม
4. กลุ่มกองทุนหมู่บ้านฯ ชุมชนบ้านย่าเป้า จำนวนสมาชิก 231 คน โดยมีประธานกลุ่ม คือ นางจันจิรา  ฟูกูงาม  

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทุนวัฒนธรรมหรือภูมิปัญญาท้องถิ่น

• การทำเครื่องเซรามิกหรือชามตราไก่ สินค้าทางวัฒนธรรม

ภาษาไทยถิ่นเหนือหรือภาษาล้านนา

ด้านการเมืองการปกครอง:

• คณะกรรมการชุมชนมีจำนวนน้อยไม่สามารถดูแลประชาชนได้ทั่วถึง
• พื้นที่ชุมชนเป็นพื้นที่กว้างไม่สามารถดูแลได้ทั่วถึง 

ด้านเศรษฐกิจ:

• ประชาชนมีรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย 
• ประชาชนขาดความรู้ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน 

ด้านสังคมและประชากร:

• เยาวชนไม่ให้ความสนใจเข้าร่วมกิจกรรมของชุมชน

ด้านระบบสาธารณูปโภค:

• ไม่มีฌาปนสถานที่ใช้ทำพิธีฌาปนกิจของชุมชน
• น้ำท่วมขังถนนสายหลักในชุมชนเป็นบางจุด
• ไม่มีหลังคาป้องกันฝนและแสงแดดของลานออกกำลังกาย และอุปกรณ์ออกกำลังกาย
• ไม่มีศูนย์ข้อมูลข่าวสารชุมชน 

ด้านวัฒนธรรม:

• เยาวชนไม่ให้ความสนใจวัฒนธรรมประเพณีของชุมชน ติดเพื่อน 

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

• ข้อจำกัดในการใช้ระเบียบกฎหมายในการใช้พื้นที่สาธารณะ           
• มีการนำขยะทิ้งไม่ตรงจุดที่กำหนดนำไปทิ้งใกล้แม่น้ำ

พิพิธภัณฑ์เซรามิคธนบดี ประวัติศาสตร์ชามตราไก่ แห่งเมืองลำปาง

ที่มาของชื่อจังหวัดลำปางนั้นมาจากชื่อของชามทองคำที่มีตราไก่อยู่ในชาม ภายหลังได้เปลี่ยนจากชามทองคำมาเป็นชามเซรามิก ปัจจุบันชามเซรามิกเป็นสินค้าขึ้นชื่อของเมืองลำปาง โดยมีที่มาจากชาวจีนที่เริ่มเข้ามาบุกเบิกอุตสาหกรรมชามตราไก่ ซึ่งในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีข้อมูลเรื่องเล่า ของอุตสาหกรรมชามตราไก่ ที่เล่าต้้งแต่ที่มา และการสร้างอุตสาหกรรมชามตราไก่

เทศบาลเมืองเขลางค์นคร. (2566). ชุมชนบ้านย่าเป้า ตำบลชมพู อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง. จาก https://www.kelangnakorn.go.th/kelang/

นัย บำรุงเวช. (12 กันยายน 2565). พิพิธภัณฑ์เซรามิคธนบดี ประวัติศาสตร์ชามตราไก่ แห่งเมืองลำปาง. เทคโนโลยีชาวบ้าน. https://www.technologychaoban.com/