บ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 แยกออกมาจากบ้านดงอินตา หมู่ที่ 6 เมื่อปี พ.ศ. 2527 ประชากรส่วนใหญ่อพยพมาจากบ้านกิ่ว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เมื่อปี พ.ศ. 2470 โดยการนำของ พ่ออินตา อุตตะมะ การอพยพครั้งแรกได้ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านสันคอกม้า (ปัจจุบันเป็นฌาปนสถาน) มีจำนวน 30 ครัวเรือน ต่อมามีผู้อพยพตามมาเรื่อย ๆ มีประชากรมากขึ้น และประชาการส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม พ่ออินตาได้นำกระบือไปเลี้ยงในป่าดง นานวันเข้ามีชาวบ้านนำกระบือมาเลี้ยงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ประกอบกับพื้นที่บ้านสันคอกม้าน้ำที่ใช้อุปโภค บริโภคกลายเป็นน้ำสีเหลือง (น้ำมีสนิม) ใช้อุปโภคบริโภคไม่ได้ พ่ออินตาจึงพาครอบครัวย้ายถิ่นฐานมาตั้งอยู่ที่บริเวณบ้านดงเป็นครอบครัวแรก ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์มากกว่า เมื่อปี พ.ศ. 2465 และมีชาวบ้านอพยพตามมาทีหลัง มีผู้คนเยอะขึ้น จึงตั้งเป็นหมู่บ้านเรียกว่า “บ้านดง” และกลายเป็น “บ้านดงอินตา” ในปัจจุบัน (นำเอาชื่อพ่ออินตาต่อท้ายเป็นการให้เกียรติผู้ที่มาอยู่เป็นคนแรก) ต่อมาพ่ออินตาได้ร่วมกับชาวบ้านบูรณะวัดร้าง (วัดห่าง) ขึ้นเพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ คือ วัดดงอินตา ในปัจจุบัน และจัดตั้งโรงเรียนขึ้นในวัดเพื่อให้ลูกหลานมีโอกาสได้เรียนหนังสือ วัดดงอินตาเป็นวัดโดยสมบูรณ์ และมีเจ้าอาวาสปกครองดูแลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2470 เป็นต้นมา พ่ออินตาได้ร่วมกับชาวบ้านสร้างบ้านเรือน และพัฒนาบ้านดงอินตาจนรุ่งเรืองมาจนถึงวาระสุดท้ายของชีวิต พ่ออินตาได้เสียชีวิตลงด้วยโรคชรา ในปี พ.ศ. 2505 รวมอายุได้ 85 ปี

พ.ศ. 2470 ชาวบ้านกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน จากที่ผู้เฒ่าผู้แก่ของหมู่บ้านได้เล่าให้ฟังว่าอพยพมาจากบ้านกิ่ว อ.แม่ทะ จ.ลำปาง โดยการนำของพ่ออินตา อุตตะมะ การอพยพครั้งแรกตั้งบ้านเรือนที่บ้านสันคอกม้า (ปัจจุบันเป็นฌาปนสถาน) จำนวน 30 ครัวเรือน ภายหลังที่อาศัยถิ่นฐานนี้ได้ไม่นาน บ่อน้ำตื้นที่ขุดใช้ น้ำมีสภาพเป็นสีสนิม ไม่สามารถนำน้ำมาอุปโภคบริโภคได้ จึงชักชวนกันย้ายมาตั้งถิ่นฐานที่ใหม่ไม่ไกลกัน ที่บ้านดงอินตา ณ ปัจจุบัน ต่อมาได้มีประชาชนอพยพเข้ามาเรื่อย ๆ และประชากรส่วนใหญ่ในขณะนั้นประกอบอาชีพเกษตรกรรม

พ.ศ. 2474 มีการขุดเจอพระพุทธรูปจึงได้สร้างวัดดงอินตาขึ้น โดยมีวิหาร 1 หลังเพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนา

พ.ศ. 2475 มีหมอพื้นเมือง หมอตำแย คือ พ่อหนานน้อย อุตตะมะ ได้ทำคลอดให้กับคนในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียง

พ.ศ. 2480 มีการตั้งโรงเรียนขึ้น โดยให้ชื่อว่าโรงเรียนบ้านดงอินตา

พ.ศ. 2488 มีการระบาดของโรคไข้ทรพิษในหมู่บ้าน ชาวบ้านรักาตัวเองด้วยการใช้ยาต้ม ยาสมุนไพรพื้นบ้าน จนกระทั่งสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้สงบลง ตำบลแม่ใจ ได้ขึ้นอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

พ.ศ. 2512 มีรถจักรยานยนต์คันแรก ของพ่อหนานศรี ไม่ทราบนามสกุล ชาวบ้านได้รู้จักรถจัรยานยนต์เป็นครั้งแรก

พ.ศ. 2521 ก่อตั้งสถานีอนามัยบ้านดงอินตา

พ.ศ. 2525 เริ่มมีไฟฟ้าเข้าหมู่บ้าน

พ.ศ. 2526 เริ่มมีถนนลาดยางในหมู่บ้าน

พ.ศ. 2527 มีการแยกหมู่บ้านดงอินตาใต้ หมู่ 9 จากบ้านดงอินตา หมู่ 6 และมีผู้ใหญ่บ้านคนแรก ชื่อนายเสกสรรค์ ปิกจุมปู (2527-2531) และมี อสม.คนแรก คือ พ่อหนานไล มุมวงค์ และเป็นปราชญ์ชาวบ้านด้านหมอพื้นเมือง

พ.ศ. 2528 มีโทรทัศน์เครื่องแรกของหมู่บ้านโดยใช้แบตเตอรี่ที่บ้านพ่อน้อยคำ และมีส้วมซึมที่เทหล่อเบ้าจากคอนกรีตใช้เป็นบ้านแรกครั้งแรก

พ.ศ. 2530 มีการตั้งโรงสีข้าวในหมู่บ้านเป็นแห่งแรก และจัดตั้งกลุ่มแม่บ้านใหญ่และกลุ่มแม่บ้านเล็ก

พ.ศ. 2531 มีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 2 ชื่อนายอินจันทร์ ทาฟุ่น (2531-2544)

พ.ศ. 2536 สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านดงบุนนาค อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยาโดยเฮลิคอปเตอร์ และได้ทรงเห็นว่าบ้านดงอินตาอยู่ห่างไกลสถานีรักษาจึงได้ทรงจัดตั้งสถานีรักษาแพทย์อาสาทางอากาศสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พย 1 (หน่วยแพทย์ พอ.สว.) ขึ้น ปัจจุบันโรงเรียนบ้านดงอินตาได้เก็บรักษาลูกเปตองที่สมเด็จย่าไว้ที่โรงเรียน และต้นมะม่วงที่สมเด็จย่าทรงปลุก 2 ต้น เหลือเพียงต้นเดียว

พ.ศ. 2540 จัดตั้งกลุ่มฉางข้าวและกลุ่มผู้สูงอายุ

พ.ศ. 2544 มีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 3 ชื่อนายสว่าง จันทร์เป็ง (2544-2547) และจัดตั้งกลุ่มกองทุนหมู่บ้าน

พ.ศ. 2547 มีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 4 ชื่อนายถนอม ศรีใจ (2547-2553)

พ.ศ. 2548 ได้รับรางวัล “หมู่บ้านน่าอยู่เชิดชูคุณธรรม”

พ.ศ. 2553 มีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 5 ชื่อ นายสว่าง จันทร์เป็ง (2553-2558)

พ.ศ. 2557 ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับหนึ่ง “โครงการบ้านสวยงาม นามตำบลบ้านเหล่า”

พ.ศ. 2558 มีประปาหนองเล็งทรายที่วัดดงอินตา และมีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 6 ชื่อ นายชัยวัฒน์ ณัติพัฒนวัฒน์ (2558-ม.ค. 2564)

พ.ศ. 2559 มีอาสาพัฒนาชุมชน และจัดตั้งกลุ่มอาชีพถักผ้าโครเช และได้รับรางวัลชนะเลิศระดับตำบลโครงการ “บ้านสวย เมืองงาม”

พ.ศ. 2561 ได้รับรางวัลชนะเลิศ “โครงการบ้านสวย เมืองงาม นามตำบลบ้านเหล่า” และได้รับรางวัลชมเชย “โครงการต้นกล้าความดี”

พ.ศ. 2562 ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับหนึ่ง “โครงการหมู่บ้านสะอาด”

พ.ศ. 2564 มีผู้ใหญ่บ้านคนที่ 7 ชื่อ นางปาณิสรา ท่อนคำ (ก.พ. 2564-ปัจจุบัน) มีคณะกรรมการหมู่บ้าน และหัวหน้าคุ้ม และได้รับรางวัลชมเชย “องค์กรดีเด่นระดับจังหวัด (กลุ่มออมทรัพย์)”

ลักษณะที่ตั้งบ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา อยู่ห่างจากตัวเมืองพะเยา ระยะทางประมาณ 27 กิโลเมตร ห่างจากตัวอำเภอแม่ใจประมาณ 9 กิโลเมตร มีจำนวนครัวเรือนทั้งหมด 193 ครัวเรือน อยู่ในเขตการให้บริการด้านสุขภาพของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านดงอินตา โดยพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 1,400 ไร่ แบ่งเป็นพื้นที่ที่อยู่อาศัยประมาณ 200 ไร่ และพื้นที่การเกษตร ประมาณ 1,200 ไร่

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านดงอินตา หมู่ 6 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา
• ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านไร่อ้อย หมู่ 1 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านหนองบัว หมู่ 2 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ หนองเล็งทราย

ลักษณะภูมิประเทศ สภาพภูมิประเทศส่วนโดยทั่วไปของบ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง มีแหล่งน้ำไหลผ่านคือ น้ำห้วยเคียน เป็นจุดศูนย์กลางตั้งอยู่ส่วนกลางของหมู่บ้านดงอินตา ลักษณะดินเป็นดินเหนียวและดินร่วนปนทราย มีแหล่งน้ำธรรมชาติขนาดใหญ่ คือ หนองเล็งทราย และมีอ่างเก็บน้ำแม่ปืมที่สามารถใช้ในการทำการเกษตรได้ตลอดทั้งปี

ลักษณะภูมิอากาศ แบ่งออกเป็น 3 ฤดู ดังนี้

• ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่ เดือนมีนาคม-เดือนพฤษภาคม
• ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่ เดือนมิถุนายน-เดือนตุลาคม
• ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่ เดือนพฤศจิกายน-เดือนกุมภาพันธ์

จำนวนประชากรของบ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา จำนวน 193 หลังคาเรือน อาศัยอยู่จริง 153 หลังคาเรือน ว่ามีประชากรทั้งหมด 461 คน เพศชายจำนวน 231 คน คิดเป็น ร้อยละ 50.12 เพศหญิงจำนวน 230 คน คิดเป็นร้อยละ 49.88 พบว่าประชากรส่วนมากอยู่ในช่วงอายุ 55-59 ปี จำนวน 53 คน คิดเป็นร้อยละ 11.50 รองลงมาเป็นอายุ 50 – 54 ปี จำนวน 36 คน คิดเป็นร้อยละ7.81 และ พบประชากรน้อยที่สุดในช่วง 80-84 ปี คน คิดเป็นร้อยละ 0.65 ประชากรส่วนใหญ่อยู่ในช่วงวัยกลางคน จำนวน 158 คน คิดเป็นร้อยละ 34.3 รองลงมาคือ วัยผู้สูงอายุ จำนวน 132 คน คิดเป็น ร้อยละ28.60

บ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา มีองค์กรบริหารจัดการดูแลในหมู่บ้าน โดยมีนางปาณิสรา ท่อนคำ เป็นผู้ใหญ่บ้าน เป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในหมู่บ้าน และคนในชุมชนให้การยอมรับนับถือและให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี การบริหารจัดการได้แบ่งคุ้มบ้านออกเป็น 7 คุ้มบ้าน และหัวหน้าคุ้มจะเป็นกรรมการหมู่บ้านโดยตำแหน่ง ภายในหมู่บ้านมีการการจัดตั้งกลุ่มของทั้งเป็นทางการและกลุ่มอย่างเป็นทางการ ดังนี้

ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน	มีจำนวน 3 คน
คณะกรรมการหมู่บ้าน	มีจำนวน 13 คน
อาสาสมัครรักษาความปลอดภัย	มีจำนวน  7 คน
อาสาพัฒนาชุมชน (อช.)	มีจำนวน 4 คน
อาสาสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)	มีจำนวน 21 คน
อาสาสมัครเกษตร	มีจำนวน 1 คน
กลุ่มแม่บ้าน  ( กลุ่มบริหาร )	มีจำนวน 5 คน
กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต
กองทุนหมู่บ้าน
กลุ่มฉางข้าวกลุ่มอยู่ดีมีสุข
กลุ่มสตรี

ปฏิทินเศรษฐกิจชุมชน ในรอบ 1 ปี ของชาวบ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา มีกิจกรรมทั้ง ด้านเศรษฐกิจ สังคม ที่หลากหลายแตกต่างกันไปในแต่ละเดือน มีดังนี้

• เดือนมกราคม : กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ มีอาชีพเสริม คือ รับจ้างทั่วไป ชาวบ้านจะออกไปรับจ้างระหว่างการรอเก็บเกี่ยวผลผลิต
• เดือนกุมภาพันธ์ : กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ และเริ่มปลูกผัก จนถึงเดือนพฤศจิกายน
• เดือนมีนาคม : ปลูกผัก กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ เริ่มปลูกมันสำปะหลัง
• เดือนเมษายน : ปลูกผัก กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ ปลูกมันสำปะหลัง
• เดือนพฤษภาคม : ปลูกผัก กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ ปลูกมันสำปะหลัง
• เดือนมิถุนายน : เริ่มหว่านไถกล้าและเริ่มปลูกข้าวนาปี และเริ่มลงนาเนื่องจากเป็นฤดูฝน และมีการปลูกข้าวนาปี
• เดือนกรกฎาคม : ลงนา ปลูกข้าวนาปี เริ่มเก็บลำไย
• เดือนสิงหาคม : ใส่ปุ๋ย พ่นยา ในนาข้าว
• เดือนกันยายน : ใส่ปุ๋ย พ่นยา ในนาข้าว กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ ปลูกมันสำปะหลัง
• เดือนตุลาคม : กรีดยางพารา ปลูกถั่วลิสง เลี้ยงวัว เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ ปลูกมันสำปะหลัง
• เดือนพฤศจิกายน : เริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร คือ การเก็บข้าวนาปี
• เดือนธันวาคม : เก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร ข้าวนาปี เก็บเกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว ก็จะกลับไปรับจ้างต่อไป

ประเพณีและวัฒนธรรม ในรอบ 1 ปี ของชาวบ้านดงอินตาใต้ หมู่ที่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา มีกิจกรรมทั้ง ด้านศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญา เทศกาลประจำปี ที่หลากหลายแตกต่างกันไปในแต่ละเดือน มีดังนี้

• เดือนเกี๋ยง (ตุลาคม) : ทำบุญวันออกพรรษา ตักบาตรเทโว ตานขันข้าวให้บรรพบุรุษที่ล่วงลับและทอดกฐิน ที่วัดบ้านดงอินตา
• เดือนยี่ (พฤศจิกายน) : วันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 งานประเพณียี่เป็ง ตอนเช้าทำบุญตักบาตร ช่วงตอนเย็นมีประเพณีลอยกระทง ปล่อยโคมลอย และตานหลัวพระเจ้าที่วัดดงอินตา
• เดือนสาม (ธันวาคม) : ทำบุญตักบาตรวันพ่อแห่งชาติ และเทศกาลส่งท้ายปีเก่า สวดมนต์ข้ามปี
• เดือนสี่ (มกราคม) : ช่วงขึ้นปีใหม่ไทย มีการลงแขกเก็บเกี่ยวข้าว
• เดือนห้า (กุมภาพันธ์) : ทำบุญข้าวใหม่ 
• เดือนหก (มีนาคม) : ประเพณีบวชพระ เลี้ยงผีปู่ย่า
• เดือนเจ็ด (เมษายน) : ประเพณีสงกรานต์ (ปีใหม่เมือง) ถือว่าเป็นการเริ่มต้นปีใหม่ ชาวบ้านจะเริ่มหยุดงาน ช่วงวันที่ 13-17 เมษายน สรงน้ำพระธาตุ ขนทรายเข้าวัด ทำบุญตักบาตร ตานไม้ก้ำ ตานตุง ที่รดน้ำดำหัวเจ้าอาวาส ญาติผู้ใหญ่หรือบุคคลที่นับถือในชุมชน
• เดือนแปด (พฤษภาคม) : ทำบุญตักบาตรวันวิสาขบูชา ที่วัดดงอินตา
• เดือนเก้า (มิถุนายน) : เลี้ยงศาลเจ้าบ้าน (เจ้าพ่อต๋นซ้อย) ที่เป็นที่เคารพนับถือในหมู่บ้าน เลี้ยงผีปู่ย่า
• เดือนสิบ (กรกฎาคม) : วันเข้าพรรษา ทำบุญ แห่เทียน ถวายเทียนพรรษา
• เดือนสิบเอ็ด (สิงหาคม) : ชาวบ้านร่วมทำบุญตักบาตรเนื่องในวันแม่แห่งชาติ
• เดือนสิบสอง (กันยายน) : ประเพณี 12 เป็ง ชาวบ้านจะมาทำบุญตักบาตร ตานของไปให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับไป หรือกรรมนายเวร

1. นายปุ๊ด วันเที่ยง อายุ 77 ปี

นายปุ๊ด วันเที่ยง มีความสนใจการจักสานของใช้ด้วยเรียวมะพร้าว ได้ศึกษาจากผู้รู้จากการสังเกตคิดค้นและลองทําเอง ด้วยความวิริยะอุตสาหะและความพยายามจนทําให้ปัจจุบันกลายเป็นผู้ที่มีความชํานาญด้านงานประดิษฐ์ของใช้จากเรียวมะพร้าว สามารถประกอบอาชีพสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัว

ภูมิลําเนา : บ้านเลขที่ 35 หมู่ที่ 9 ตําบลบ้านเหล่า อําเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา 56130

การศึกษา : -

2. นางมา ใจมา อายุ 66 ปี

นางมา ใจมา มีความสนใจการจักสานของใช้ด้วยเรียวมะพร้าว ได้ศึกษาจากผู้รู้จากการสังเกตคิดค้นและลองทําเอง ด้วยความวิริยะอุตสาหะและความพยายามจนทําให้ปัจจุบันกลายเป็ นผู้ที่มีความชํานาญด้านงานประดิษฐ์ของใช้จากเรียวมะพร้าว สามารถประกอบอาชีพสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัว

ภูมิลําเนา : บ้านเลขที่ 72 หมู่ที่ 9 ตําบลบ้านเหล่า อําเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา 56130

การศึกษา : มัธยมศึกษาตอนต้น

แหล่งประโยชน์ในชุมชนประกอบด้วย

• โรงน้ำดื่มหมู่บ้าน : ประชาชนส่วนใหญ่จะซื้อน้ำดื่มเพื่อการบริโภค  ส่วนน้ำเพื่อการอุปโภคจะมาจากระบบประปาหมู่บ้าน บางครัวเรือนจะใช้น้ำบ่อในการอุปโภค
• ร้านค้า : (ร้านขายของชำ) ในหมู่บ้านมีจำนวน 2 แห่ง
• ปั๊มน้ำมัน (ปั๊มหลอด) : ตู้น้ำมันหยอดเหรียญ อย่างละ1แห่ง
• ตลาดสด (ตลาดเช้า) : ประจำหมู่บ้าน (ใช้ร่วมกันทั้งหมด 3 หมู่ คือ หมู่ที่ 6, 9 และ 11)
• วัดบ้านดงอินตา : (ใช้ร่วมกันทั้งหมด 3 หมู่ คือ หมู่ที่ 6, 9 และ 11)
• โรงเรียนบ้านดงอินตา 

ใช้ภาษาท้องถิ่นล้านนา (คำเมือง) 

ด้านเศรษฐกิจ:

สภาพทางเศรษฐกิจ : อาชีพหลักของประชาชนคือการทำเกษตรกรรม (ทำนา)

อาชีพเสริม : ปลูกแตงโม ปลูกถั่วลิสง กรีดยางพารา ทำสวนลำไย รับจ้างทั่วไป และค้าขาย

รายได้ของประชาชน : ส่วนใหญ่มาจากการทำเกษตรกรรม เช่น ทำนา ปลูกถั่วลิสง ปลูกลำไย กรีดยางพารา รับจ้างทั่วไป ค้าขาย เช่น ผัก ไข่ไก่ จากเบี้ยยังชีพ และเงินจากลูกหลาน

รายจ่ายของประชาชน : ค่าน้ำค่าไฟ ค่าน้ำมัน ค่าเล่าเรียนบุตร ค่าอุปโภคบริโภค ค่าหวย ค่าปุ๋ย ค่าบุหรี่-สุรา ค่าสารเคมีทางการเกษตร รายจ่ายที่เป็นภาระของประชาชนคือการจ่ายค่าฌาปณกิจสงเคราะห์ ที่บางครอบครัวเข้าสมาชิกของหมู่บ้าน บางครอบครัวเข้าสมาชิกของตำบล ซึ่งค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้นเนื่องจากอัตราการเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้น และเป็นผู้สูงอายุที่นับวันจะเพิ่มมากขึ้น

หนี้สินของประชาชน : ส่วนใหญ่เป็นหนี้จากกองทุนเงินล้าน ธกส.

แหล่งเงินทุน : กองทุนเงินล้านในหมู่บ้าน, กลุ่มออมทรัพย์ ธกส.

ในชุมชนบ้านดงอินตาใต้ มีจุดสนใจอื่น ๆ เช่น วัดบ้านดงอินตา ทิศตะวันตก ติดต่อกับ หนองเล็งทราย หนองเล็งทราย เป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ในอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา เนื้อที่ประมาณ 5,500 ไร่ ครอบคลุมหลายตำบล ได้แก่ ตำบลป่าแฝก ตำบลศรีถ้อย ตำบลแม่ใจ และตำบลบ้านเหล่า ที่ไหลลงมาสมทบกับกว๊านพะเยา ถือได้ว่าเป็นหนองน้ำที่เป็นต้นน้ำของกว๊านพะเยา ซึ่งไหลลงสู่น้ำอิงและผ่านหลายอำเภอของจังหวัดพะเยา-จังหวัดเชียงราย จนไปสิ้นสุดที่แม่น้ำโขง ยังมีประโยชน์แก่ชาวบ้านให้ได้ใช้น้ำในการเพาะปลูกทำ ประมงและเลี้ยงสัตว์ และใช้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ พื้นที่หนองเล็งทรายเป็นที่หลบอาศัยของพ่อแม่พันธุ์สัตว์น้ำในช่วงฤดูแล้ง และเป็นแหล่งแพร่พันธุ์สัตว์น้ำสำหรับประชากรสัตว์น้ำในที่ราบลุ่มรอบบริเวณที่เป็นที่ราบลุ่มกว้างใหญ่ และต่อเนื่องถึงกว๊านพะเยา ซึ่งเป็นแหล่งน้ำขนาดใหญ่อีกแห่งหนึ่ง หนองเล็งทรายจึงมีความสำคัญต่อประชากรสัตว์น้ำในพื้นที่ราบลุ่มและในลุ่มน้ำอิง เป็นแหล่งน้ำสำหรับอุปโภคบริโภค การเกษตร ใช้เลี้ยงสัตว์ ทำการประมง ปลูกพืช และนำน้ำมาใช้เป็นน้ำประปา เป็นหนองน้ำที่มีตำนานและประวัติศาสตร์ที่บอกถึงอารยธรรมเก่าแก่

พื้นที่หนองเล็งทรายยังไม่มีหนังสือสำคัญที่หลวงแสดงขอบเขตของแหล่งน้ำ แต่มีการขุดคูกั้นพื้นที่หนองน้ำในเนื้อที่8.64 ตารางกิโลเมตร (5,400 ไร่) ในขณะพื้นที่บางส่วนได้มีการออกเอกสารสิทธิ์ประเภทโฉนด ปัจจุบันการประปาอำเภอแม่ใจทำหน้าที่ดูแลจัดการหนองน้ำ บริเวณที่เป็นแหล่งน้ำดิบสำหรับทำน้ำประปา โดยสำนักงานเร่งรัดพัฒนาชนบทดำเนินการขุดลอกแหล่งน้ำบริเวณในหนองน้ำและขุดคูสร้างคันดินรอบหนองเล็งทราย และได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการที่ปรึกษาระดับจังหวัด คณะกรรมการที่ปรึกษาระดับอำเภอ และคณะกรรมการดำเนินงานพัฒนาหนองเล็งทราย เพื่ออนุรักษ์และพัฒนาหนองเล็งทรายให้สามารถเป็นแหล่งกักเก็บน้ำขนาดใหญ่ แหล่งรวมความหลากหลายทางชีวภาพ มีระบบนิเวศที่ดี และเป็น

แหล่งพักผ่อนหย่อนใจ โดยคณะกรรมการดำเนินงานซึ่งเป็นกำนันจาก 3 ตำบล เป็นประธานและรองประธาน และมีสมาชิกสภาจังหวัดเป็นเลขานุการ ทำหน้าที่ในการกำหนดแผนงาน การประสานงาน การพิจารณากิจกรรมต่างๆ

• พื้นที่หนองเล็งทรายส่วนหนึ่งได้รับการขุดลอก เพื่อเป็นที่กักเก็บน้ำในการทำน้ำประปา และส่วนหนึ่งถูกถมเพื่อทำเป็นที่ทำการประปา ขณะนี้อยู่ในระหว่างการศึกษาเพื่อพัฒนาหนองเล็งทราย
• การทำการประมง โดยการสร้างเฝือกหรือดักไซบริเวณทางน้ำ (ท่อน้ำเข้า) ให้การอพยพของสัตว์น้ำเป็นไปได้น้อยมาก
• การนำดินจากการขุดคูปริมาณมากมาถมทิ้งในเขตหนองน้ำ เพื่อสร้างเป็นที่พักผ่อน การขุดบ่อของสำนักงานเร่งรัดพัฒนาชนบท ทำให้พื้นที่ผิวหนองน้ำลดลง ถึงแม้จะเก็บกักน้ำได้มากขึ้น
• ไม่มีการควบคุมและจัดรูปแบบในการใช้ประโยชน์ปลูกพืชและสัตว์เลี้ยง อาจเพิ่มโอกาสการบุกรุกเข้าครอบครองกรรมสิทธิ์ในเขตหนองเล็งทราย
• ในเขตตอนบนบริเวณตำบลป่าแฝกและตำบลบ้านเหล่าของหนองเล็งทราย มีการตัดเขตพื้นที่หนองตามแนวขอบถนนทำให้บางส่วนของหนองเล็งทรายอยู่นอกคูรอบหนองเปิดโอกาสให้มีการถูกคุกคามพื้นที่หนองน้ำมากขึ้น
• การใช้ยา สารเคมี ในการปลูกข้าว การปลูกผักสวนครัว น้ำทิ้งจากชุมชน การเลี้ยงสัตว์บริเวณหนองเล็งทราย บางครั้งทำให้คุณภาพของน้ำประปาเกิดปัญหา ข้อมูลจากมูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชฯ ในพระบรมราชินูปถัมภ์ http://www.maechai.ac.th/art/maechai.htm

มูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชฯ ในพระบรมราชินูปถัมภ์. หนองเล็งทราย. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2564. เข้าถึงได้จาก http://www.maechai.ac.th/

Google Maps. (2564). พิกัดแผนที่ชุมชนบ้านดงอินตาใต้. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.google.com/maps

พระครูโสภณปริยัติสุธี (ศรีบรรดร ถิรธม.โม). (2552). ชื่อบ้าน-ภูมิ เมืองพะเยา. พะเยา : เจริญอักษร.

บุญศิริ สุขพร้อมสรรพและอาทิตย์ ลิมปิยากร. (2564). ภูมินาม-ภาพสะท้อนเมืองพะเยา. วารสารวิชาการเพื่อพัฒนานวัตกรรมเชิงพื้นที่. 2(1). 88-94.

กชนุช แสงทอเจริญกุล และคณะ. (2564). รายงานการวินิจฉัยชุมชนบ้านดงอินตาใต้ หมู่ 9 ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา. พะเยา : วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีพะเยา.