หมู่บ้านดงเย็นเป็นหมู่บ้านของชาวลาวครั่ง โดยชาวลาวครั่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีประวัติศาสตร์มายาวนานจากประเทศลาว ในแถบหลวงพระบางและมีคนกลุ่มหนึ่งที่อาศัยอยู่ในเทือกเขาที่ชื่อว่าภูคัง จนเพี้ยนมาเป็นลาวครั่ง เมื่อถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 ชาวลาวกลุ่มใหญ่ได้ถูกกวาดต้อนเข้ามาในสยามและกระจายตัวอาศัยอยู่ในภาคกลาง ภาคตะวันตก และภาคเหนือ จากนั้นพอถึงสมัยรัชกาลที่ 5 ชาวลาวครั่งก็ได้อพยพจากนครปฐมมาตั้งรกรากอยู่ที่อำเภออู่ทองอย่างเช่นในปัจจุบัน ซึ่งหมู่บ้านดงเย็นเป็นอีกหนึ่งหมู่บ้านที่มีชาวลาวครั่งอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก คนในชุมชนมีการทำนา ทำไร่ ปลูกผักปลอดสารพิษ ใช้แนวคิดแบบเกษตรอินทรีย์ เดินตามรอยเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จากนั้นทางองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) ได้เล็งเห็นศักยภาพของทางชุมชนจึงได้สนับสนุนและสร้างองค์ความรู้ให้คนในชุมชนจนกลายเป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรอินทรีย์และมีการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนดงเย็นเพื่อนพึ่งภาฯ เป็นเครือข่ายการปลูกพืชผลทางการเกษตรโดยไม่ใช้สารเคมี ใช้น้ำหมักตามธรรมชาติ มีทั้งผักสดและผลไม้ ซึ่งเป็นการเกษตรแบบพึ่งตนเอง จึงทำให้ที่นี่มีพืชผักมาบริโภคกันตลอดทั้งปี

บ้านดงเย็นอยู่ห่างจากเทศบาลตำบลอู่ทองประมาณ 3.7 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากตัวจังหวัด ประมาณ 27 กิโลเมตร และห่างจากจังหวัดกรุงเทพฯ ประมาณ 132 กิโลเมตร โดยเทศบาลตำบลอู่ทอง ตั้งอยู่ในหมู่ที่ 6 บางส่วนของตำบลอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เดิมเป็นสุขาภิบาล ต่อมาได้รับการยกฐานะเป็นเทศบาล มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านโคก ตำบลอู่ทอง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านกระจัน ตำบลอู่ทอง
• ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านตลาดอู่ทอง ตำบลอู่ทอง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านเขาพระ และบ้านศรีสรรเพชร ตำบลอู่ทอง

ประกอบด้วยจำนวน 280 ครัวเรือน และมีประชากรทั้งหมด 973 คน แบ่งเป็นชาย และหญิง 484 คน ประชากรส่วนใหญ่สืบเชื้อสายมาจากชาวลาวครั่ง

ชาวบ้านส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพเกษตรกรรม และค้าขาย และยังเป็นดินแดนแห่งวิถีเกษตรอินทรีย์ 100% ทั้งทำปุ๋ย ปลูกผัก เลี้ยงไก่ เพาะเห็ด และมีการปลูกข้าวอินทรีย์ เป็นชุดความรู้เพื่อการเกษตรอย่างแท้จริง มีภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ การลงมือปลูกผักสวนครัวตามฤดูกาลลงในตะกร้าตามวิถีเกษตรอินทรีย์ แนวคิดแสนเรียบง่ายแต่แฝงไปด้วยประโยชน์ที่ไม่ธรรมดา เพราะไม่ว่าจะอาศัยอยู่ที่ไหน ก็สามารถปลูกพืชปลอดสารพิษได้

ชาวดงเย็นอยู่กันอย่างเรียบง่าย พึ่งพิงตัวเองสูง ในแต่ละวันหลังจากทำนา รดน้ำแปลงผัก ชาวดงเย็นก็อยู่กันพร้อมหน้าพ่อ แม่ ลูก และเครือญาติ เดินไปมาหาสู่ เด็กเล็กวิ่งเล่น จับปูปลาในทุ่ง ชาวลาวครั่งดำรงชีวิตแบบ ออร์แกนิกล้วน ทำสวนผักปลอดสารพิษทุกครัวเรือน เอาไว้ทำอาหารกินกันในครัวเรือน ขาย และเปิดเป็นศูนย์เรียนรู้เกษตรอินทรีย์ แม้อพยพจากประเทศลาวมานับร้อยปีแต่ประเพณีของพวกเขายังคงอนุรักษ์ไว้ได้เป็นอย่างดี

ทุนวัฒนธรรม

อาหาร ชาวบ้านนิยมรับประทานเมนูผัดดอกชมจันทร์ เพราะเป็นเมนูอาหารท้องถิ่นพื้นบ้าน และยังมีแกงป่าปลารสจัดจ้าน เห็ดนางฟ้าย่าง และน้ำพริกผักต้มอีกด้วย

การแต่งกาย มีการแต่งกายด้วยผ้าทอที่เป็นเอกลักษณ์และมีการแต่งกายตามปกติทั่วไป และมีการแต่งกายแบบชาวลาวครั่ง (ผ้าฝ้าย ผ้าไหม ผ้าขาวม้า 5 สี)

ปฏิบัติการเพิ่มมูลค่ายกระดับท่องเที่ยวชุมชน. (2559). ชุมชนบ้านดงเย็น. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 1 มกราคม 2567. จาก https://www.villagetotheworld.com/

องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (2556). ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองโบราณทวารวดีอู่ทอง. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 1 มกราคม 2567. จาก https://cbtthailand.dasta.or.th/

MGR Online. (2557). “ผัดดอกชมจันทร์” อร่อยลิ้น ชวนกินอาหารพื้นถิ่นที่บ้านดงเย็น สุพรรณฯ. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 1 มกราคม 2567. จาก https://mgronline.com/