หมู่บ้านสวนผึ้งเริ่มก่อตั้งมาได้ประมาณ 200 กว่าปีแล้ว ในสมัยที่เริ่มก่อตั้งหมู่บ้าน ในหมู่บ้านมีผึ้งทำรังบนต้นไม้เป็นจำนวนมาก และมีต้นผึ้งใหญ่ขึ้นอยู่ในหมู่บ้าน ชาวบ้านจึงเรียกชื่อหมู่บ้านแห่งนี้ว่า “หมู่บ้านสวนผึ้ง” ประชาชนที่เริ่มเข้ามาตั้งถิ่นฐานเป็นกลุ่มแรก คือ กลุ่มชนชาวกะเหรี่ยงโปว์ หรือ โพล่ง ผู้นำหมู่บ้านได้รับพระราชทานนามเป็นหลวงพิทักษ์คีรีมาศ และภายหลังมีกลุ่มชนอื่น ๆ ได้อพยพย้ายถิ่นฐานเข้ามาอยู่ในหมู่บ้านอีกได้แก่ กลุ่มมาจากอำเภอปากท่อ อำเภอเมืองราชบุรี และมาจากจังหวัดเพชรบุรี บ้านสวนผึ้ง หมู่ที่ 1 มีพื้นที่อาณาเขตกว้างใหญ่ ซึ่งได้รวมหลายกลุ่มบ้านเข้ากันจนกลายเป็นหมู่ที่ 1 ได้แก่

• บ่อเก่าล่าง เป็นชุมชนชาวกะเหรี่ยง อยู่ห่างจากบ้านสวนผึ้งประมาณ 1.5 กิโลเมตร ตั้งอยู่บริเวณหน้าค่ายทัพพระยาเสือ ถนนเข้าหมู่บ้านเป็นทางลูกรัง ประชากรส่วนใหญ่จะมีอาชีพปลูกผักส่งขายตลาดศรีเมืองและอาชีพรับจ้าง โดยอาศัยน้ำจากอ่างเก็บน้ำบ้านสวนผึ้ง (บ่อเก่า) ซึ่งอยู่ห่างออกไปประมาณ 4 กิโลเมตร เป็นพื้นที่ที่ประชากรอยู่อาศัยน้อยที่สุด
• บ่อเก่ากลาง ส่วนใหญ่พื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม มีลำห้วยตัดผ่านหมู่บ้าน ลักษณะดินจะเป็นดินร่วนปนทราย มีการปลูกป่ายูคาลิปตัส ปลูกแตงโม ปลูกส้มโอ อ้อย และผักหลายชนิด ถนนจะเป็นทางลูกรังตัดเข้าในพื้นที่ที่ตั้งขององค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี ระยะทางประมาณ 1.5 กิโลเมตร 
• บ้านเขาลูกช้าง จะเป็นภูเขามีลักษณะคล้ายช้างนอนหมอบหน้าหิน บนภูเขามีก้อนใหญ่หมอบเกาะภูเขาเป็นหินอัคนีที่แข็งทนทาน ชุมชนบ้านเขาลูกช้างเกิดมาเมื่อประมาณ 70 ปี จากการบอกเล่าของชาวบ้านชื่อ ลุงไหม บุญทิน เมื่อสมัยก่อนนี้พ่อของลุงไหม ชื่อลุงดังและญาติ ๆ ได้เข้าไปทำไร่ข้าวแถบตีนเขา ภายหลังได้มีลูกหลานอยู่จำนวนมากเพราะมีเหมืองแร่ดีบุกของคุณนายแดง ไม่ทราบนามสกุล สมัยก่อนพื้นที่นี้จะมีเสือที่ดุมาก ชอบลงมาจากเขากินวัวของชาวบ้าน ชาวบ้านเมื่อตายก็จะนำศพไปเผาบริเวณตีนเขา สภาพแวดล้อมสมัยก่อนเป็นพื้นที่ป่าไม้ รกทึบ พื้นที่เป็นภูเขา เป็นที่ราบหุบเขาเหมาะแก่การเพาะปลูก อาชีพแรกของคนในหมู่บ้านคือ การทำข้าวไร่ เลี้ยงวัว เลี้ยงควาย ปัจจุบันมีอาชีพทำสวนพุทรา ไร่มันสำปะหลัง ไร่ข้าวโพด ไร่ผัก สภาพถนนในหมู่บ้านเมื่อก่อนเป็นถนนดินการเดินทางลำบาก ได้พัฒนาเป็นถนนลูกรัง ใน พ.ศ. 2508 ความยาว 2.5 กิโลเมตร มีไฟฟ้าเข้าสู่หมู่บ้านเมื่อ พ.ศ. 2528 ประปาหมู่บ้านสร้างเมื่อ พ.ศ. 2532 ปัจจุบันมีการใช้น้ำประปาจากอ่างเก็บน้ำบ้านสวนผึ้ง (อ่างน้ำบ่อเก่า) แต่น้ำยังไม่เพียงพอทุกหลังคาเรือนและไม่สามารถใช้ดื่มได้ เป็นกลุ่มบ้านที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่น

ปัจจุบันบ้านสวนผึ้งมีผู้ใหญ่บ้าน คือ นายกล้า บัวงาม และยังเป็นกำนันตำบลตะนาวศรีอีกด้วย

หมู่บ้านสวนผึ้ง มีเนื้อที่ของหมู่บ้าน มีจำนวน 23.08 กิโลเมตร หรือ 14,425 ไร่ ห่างจากอำเภอสวนผึ้งประมาณ 3 กิโลเมตร ห่างจากจังหวัดราชบุรี 63 กิโลเมตร สภาพเส้นทางคมนาคม มีถนนลาดยางจากอำเภอสวนผึ้งถึงบ้านสวนผึ้งตลอดสาย การเดินทางมีรถโดยสารประจำทางผ่านหน้าอำเภอสวนผึ้ง และสามารถเดินทางด้วยรถยนต์ส่วนบุคคลได้ตลอด

ลักษณะภูมิประเทศทั่วไปของบ้านสวนผึ้ง ส่วนใหญ่เป็นที่ราบหุบเขาและภูเขา มีป่าชุมชนที่มีต้นไม้ต่าง ๆ ขึ้นมากมาย เช่น ไม้รวก ไม่สะเรียง ไม้แดง ไม้เต็งรัง และพื้นที่ส่วนใหญ่จะเป็น ภบท. 5 สปก. และนส. 3 อาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดกับ ตำบลสวนผึ้ง และตำบลท่าเคย อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี
• ทิศใต้ ติดกับ หมู่บ้านท่ามะขาม หมู่ที่ 2 ตำบลตะนาวศรี และอำเภอบ้านคา
• ทิศตะวันออก ติดกับ ตำบลท่าเคย อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี
• ทิศตะวันตก ติดกับ บ้านห้วยแห้ง และบ้านท่ามะขาม ตำบลตะนาวศรี

• องค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2531 โดยประกอบด้วยหมู่บ้านต่าง ๆ 5 หมู่บ้าน ดังนี้ หมู่ที่ 1 บ้านสวนผึ้ง หมู่ที่ 2 บ้านท่ามะขาม หมู่ที่ 3 บ้านห้วยม่วง หมู่ที่ 4 บ้านบ่อหวี หมู่ที่ 5 บ้านห้วยแห้ง และได้จัดตั้งเป็นสภาตำบลตะนาวศรี เมื่อ พ.ศ.2538 และต่อมาได้ประกาศยกเลิกสภาตำบลฯ เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 ซึ่งต่อมาบ้านห้วยม่วง หมู่ที่ 3 ตำบลตะนาวศรี ก็ได้ขอแยกหมู่บ้านเป็นบ้านห้วยน้ำหนัก หมู่ที่ 6 ตำบลตะนาวศรี เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2542 และบ้านท่ามะขามหมู่ที่ 2 ขอแยกหมู่บ้านเป็นหมู่ที่ 7 บ้านบ่อเก่าบน เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม 2543 ปัจจุบันจึงมีหมู่บ้านในความรับผิดชอบดูแลจำนวน 7 หมู่บ้าน เป็นหน่วยงานที่มีความใกล้ชิดชุมชนมากที่สุด

• วัดสวนผึ้ง เป็นวัดเดียวในหมู่ 1 บ้านสวนผึ้ง เป็นสถานที่ประกอบกิจกรรมทางศาสนาพุทธของชุมชน เช่น วันสำคัญทางศาสนา วันเข้าพรรษา ออกพรรษา วันมาฆบูชา บุญกฐิน เป็นต้น 

• หน่วยเฉพาะกิจทัพพระยาเสือ หน่วยเฉพาะกิจทัพพระยาเสือ เป็นหน่วยงานทหาร ที่ตั้งอยู่ตรงข้ามองค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี มีหน้าที่รับผิดชอบพื้นที่ตามเเนวชายเเดน 2 จังหวัด 4 อำเภอ คือ อำเภอสวนผึ้ง และอำเภอบ้านคา ของจังหวัดราชบุรี และจังหวัดเพชรบุรี อำเภอหนองหญ้าปล้อง และอำเภอแก่งกระจาน มีความยาวตลอดแนวชายแดนทั้งสิ้น 193 กิโลเมตร และมีจุดตรวจทั้งสิ้น จำนวน 5 จุดตรวจ/จุดสกัด เพื่อเฝ้าตรวจการณ์และป้องกันชายแดน ไทย-เมียนมา จัดระเบียบและแก้ไขปัญหาความมั่นคงในพื้นที่ตามแนวชายแดน ไทย-เมียนมา พร้อมประสานความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้าน และที่สำคัญอีกประการคือ การช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่ที่ได้รับความเดือดร้อนในทุกโอกาส รวมถึงบูรณาการร่วมกับส่วนราชการในพื้นที่ชายแดน สกัดกั้นการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายของแรงงานต่างด้าว

• สาบ้าน เสาหงส์เก่า เป็นเสาไม้เก่าและกองดิน มีอยู่ 2 ต้น อยู่บริเวณวัดสวนผึ้ง ทางเข้าหมู่บ้านและฝั่งตรงข้ามกัน ตรงสามแยก หน้าบ้านของนายทรัพย์ เกิดพร้อมพันธุ์ ไม่ได้มีการประกอบพิธีกรรมใดแล้ว แต่ยังตั้งไว้เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของชุมชนกะเหรี่ยง

• โรงเรียนบ้านสวนผึ้ง ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 ตำบลตะนาวศรี อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชุรี เปิดทำการเรียนการสอนครั้งแรก เป็นสาขาของโรงเรียนชุมชนบ้านบ่อ (กรป.กลางอุปถัมภ์) โดยนายประกิต ใจบำเพ็ญ, กำนันจิ๊บ จะนุ และชาวบ้านในท้องที่หมู่บ้านสวนผึ้ง ได้ร่วมกันบริจาคอุปกรณ์ในการก่อสร้างพร้อมทั้งเสียสละกำลังแรงงานก่อสร้างอาคารเรียนชั่วคราว ทำด้วยไม้นานาชนิด มุงหลังคาด้วยหญ้าแฝก จำนวน 1 หลัง ห่างจากที่ว่าการอำเภอสวนผึ้ง ประมาณ 3.5 กิโลเมตร เปิดสอนครั้งแรก เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2522 เปิดสอน 2 ระดับชั้น คือ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 และชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 มีนักเรียนทั้งหมด 38 คน ครูผู้สอน 2 คน เมื่อวันที่ 2 กันยายน 2522 ทางราชการได้อนุมัติงบประมาณในการก่อสร้างอาคารเรียน อาคารอเนกประสงค์ พร้อมห้องสุขา ซึ่งแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2526 และต่อมาก็มีการสร้างอาคาร พร้อมทั้งปรับปรุงสถานที่เรื่อยมา ปัจจุบันโรงเรียนบ้านสวนผึ้ง เปิดทำการสอนตั้งแต่อนุบาลปีที่ 1 - ระดับชั้นประถมศึกษาที่ 6 มีนักเรียนประมาณ 300 คน 

• สถานประกาศคริสเตียนเขาลูกช้าง ในชุมชนบ้านสวนผึ้ง มีประชากรนับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ จึงมีสถานประกาศคริสเตียนเขาลูกช้าง เป็นสถานที่จัดพิธีกรรมทางศาสนา หรือกิจกรรมต่าง ๆ ตามเทศกาล ประเพณีของชาวคริสต์

• รีสอร์ท/ลานกางเต้นท์/โฮมสเตย์ ในพื้นที่หมู่ 1 บ้านสวนผึ้ง ด้วยมีธรรมชาติริมน้ำภาชีที่สวยงาม จึงเกิดมีสถานที่พักค้างแรมรูปแบบต่าง ๆ ให้บริการนักท่องเที่ยวที่อยากเข้ามาสัมผัสบรรยากาศป่าเขา หรือสนุกกับกิจกรรมผจญภัยต่าง ๆ เช่น บ้านรุ้งเคียงดาว เดอะแคนวาส บ้านสวนปองทอง ลานกางเต้นท์ตองสอง เดอะแค้มป์ตะนาวศรี

บ้านสวนผึ้ง มีประชากรส่วนใหญ่เป็นผู้สืบเชื้อสายกะเหรี่ยงโพล่ง หรือโปว์ที่อาศัยอยู่กันมาแต่ดั้งเดิมและกะเหรี่ยงที่เข้ามาในช่วงหลัง บางส่วนเป็นคนไทยที่อพยพมาจากจังหวัดทางภาคใต้ เข้ามาเฝ้าสวนยางพาราในพื้นที่ โดยเป็นคนที่มีเชื้อสายกะเหรี่ยงประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์ และกลุ่มคนไทยประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ อาศัยอยู่ร่วมกันในชุมชนอย่างสามัคคีปรองดองกัน และประชากรบางส่วนที่ไม่ใช่สัญชาติไทย หรือไม่มีสถานะทางทะเบียนหรือบุคคลพื้นที่สูง

ข้อมูลประชากร บ้านสวนผึ้ง หมู่ 1 ตำบลตะนาวศรี อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี มีจำนวนครัวเรือน 814 ครัวเรือน ประชากรรวม 3,258 คน

• สัญชาติไทย ชาย 790 คน หญิง 759 คน รวม 1,549 คน 
• มิใช่สัญชาติไทย หรือบุคคลพื้นที่สูง ชาย 976 คน หญิง 733 คน รวม 1,709 คน (ข้อมูลสำนักงานสถิติจังหวัดราชบุรี ณ กรกฎาคม 2566)

การปกครองจำแนกออกเป็นกลุ่มหมู่บ้าน คือ 1.บ้านสวนผึ้ง 2.ซอยใจบำเพ็ญ 3.บ่อเก่ากลาง 4.บ่อเก่าล่าง 5.เขาลูกช้าง 6.บ้านพุหิน

การนับถือศาสนา

• ศาสนาพุทธ ประชากรส่วนใหญ่ประมาณ ร้อยละ 90 นับถือศาสนาพุทธ ซึ่งเป็นกลุ่มคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยง (โพล่งหรือโปว์) ที่อาศัยอยู่ดั้งเดิมในชุมชน โดยมีวัดสวนผึ้งเป็นสถานที่ทำกิจกรรมทางพุทธศาสนา
• ศาสนาคริสต์ ผู้ที่นับถือศาสนาคริสต์ (นิกายโปรเตสแตนต์) ประมาณร้อยละ 10 ส่วนใหญ่เป็นกะเหรี่ยงใหม่ในพื้นที่ และมีสถานประกาศคริสเตียนเขาลูกช้าง เป็นศูนย์รวมในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ทางศาสนาคริสต์

ประชากรบ้านสวนผึ้ง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เลี้ยงสัตว์และอาชีพรับจ้างทั่วไป ประชากรอาศัยอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข สามัคคีปรองดองกัน ชุมชนมีการรวมกลุ่มแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ดังนี้

• กลุ่มแบบเป็นทางการ ได้แก่ กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง กลุ่ม อสม. กลุ่มกองทุนแม่ของแผ่นดิน กลุ่มดูแลความสงบหมู่บ้าน ชรบ. กลุ่มอาชีพนิรันพร กลุ่มจักสานบ้านสวนผึ้ง และคณะกรรมการป่าชุมชน
• กลุ่มไม่เป็นทางการ ได้แก่ กลุ่มดับไฟป่า กลุ่มการแสดงรำกะเหรี่ยงโรงเรียนบ้านสวนผึ้ง

วิถีชีวิตทางวัฒนธรรม 

• วันขึ้นปีใหม่ ชาวบ้านสวนผึ้งส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ จึงมีกิจกรรมทางวัฒนธรรมประเพณี เช่นเดียวกับคนไทยที่นับถือศาสนาพุทธ ในวันปีใหม่ก็จะไปเข้าวัดทำบุญตักบาตรที่วัดสวนผึ้ง มีงานรื่นเริงสังสรรค์กันในหมู่ญาติมิตรในชุมชน
• วันสงกรานต์ ช่วงวันที่ 12-15 เมษายน ของทุกปี ชาวบ้านผู้นับถือพุทธศาสนาจะถือปฏิบัติตามประเพณีสงกรานต์อย่างไทย ซึ่งจะไปวัดทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับของตนที่วัดสวนผึ้ง มีการจัดกิจกรรมสรงน้ำพระ และที่สำคัญคือ ชาวกะเหรี่ยงจะไปร่วมงานประเพณีพระสงฆ์เหยียบหลังกะเหรี่ยง นมัสการหลวงพ่อนวม และอดีตเจ้าอาวาสวัดแจ้งเจริญ อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี ที่จัดขึ้นในช่วงเดือน 5 ขึ้น 14, 15 ค่ำ และแรม 1 ค่ำของทุกปี ตามความเชื่อของกลุ่มชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงในพื้นที่จังหวัดราชบุรี กาญจนบุรี เพชรบุรี ที่จะมาร่วมงาน ร่วมทำบุญที่วัดเป็นประจำทุกปี เพื่อให้เกิดความสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว 
• ประเพณีผูกแขนเรียกขวัญ กินข้าวห่อ เป็นพิธีกรรมการเรียกขวัญตามความเชื่อของชาวกะเหรี่ยงที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ โดยจัดขึ้นในช่วงเดือน 9 ของทุกปี ในช่วงราว ๆ เดือนสิงหาคม-กันยายน และมีอาหารที่ใช้ในงานคือ ข้าวห่อ บางพื้นที่จึงเรียกว่า "งานกินข้าวห่อ" ซึ่งแต่ละหมู่บ้านที่มีชาวกะเหรี่ยงอาศัยอยู่ จะกำหนดวันจัดงานประเพณีเวียนกันไปตามหมู่บ้าน และแต่ละบ้าน แต่ละครอบครัวก็จะทำพิธีในครอบครัวด้วย เพื่อเรียกขวัญให้กลับมาสู่ตัวลูกหลาน ให้ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ มีความสุข ความเจริญ มีอายุมั่นขวัญยืน มีความรักสามัคคี ซึ่งผู้ทำพิธีกรรมเรียกขวัญจะเป็นผู้สูงอายุในครอบครัว หรือถ้าจัดเป็นการจัดงานรวมของหมู่บ้านก็จะให้ผู้สูงอายุที่ชุมชนให้การเคารพนับถือมาเป็นผู้ทำพิธีผูกแขนเรียกขวัญให้กับผู้ร่วมพิธี เป็นช่วงโอกาสเยี่ยมเยือนญาติต่างหมู่บ้าน เพื่อนฝูงก็จะมาหาสู่กันในแต่ละบ้าน มาร่วมกินข้าวห่อที่ทำไว้ไหว้และต้อนรับแขก ถือเป็นประเพณีที่ช่วยสร้างความสามัคคี รักใคร่ปรองดอง
• ทำบุญกลางบ้าน จะทำในช่วงเดือน 3 ของทุกปี โดยชาวบ้านจะทำพิธีทำบุญกันที่ศาลเจ้าที่ประจำหมู่บ้าน คล้ายการไหว้เจ้าพ่อ จะนำของไหว้ต่าง ๆ ของแต่ละบ้านมาร่วมกันทำพิธี ของที่นำมาไหว้จะมีทั้งหัวหมู ไก่ เหล้าขาว กับข้าวและขนมต่าง ๆ ทำกันสืบทอดมานานแล้ว โดยจะมีผู้สูงอายุที่คนในชุมชนเคารพนับถือ เป็นผู้นำทำพิธี เพื่อความเป็นสิริมงคล และขจัดปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกไปจากชุมชน

วิถีทางเศรษฐกิจ ประชากรบ้านสวนผึ้ง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ ปลูกฝรั่ง ถั่วฝักยาว แตง เลี้ยงสัตว์ วัว แพะ และอาชีพรับจ้างทั่วไป และในชุมชนเริ่มมีการปลูกทุเรียนกันบ้างตามสวนต่าง ๆ และบางส่วน ประกอบอาชีพจักสานไม้ไผ่ โดยกลุ่มจะนำผลิตภัณฑ์ตะกร้า กระจาด พัด กระบุงต่าง ๆ ที่ได้ไปจำหน่ายที่ตลาดโอ๊ะป่อยในทุกวันเสาร์ อาทิตย์

ภัยทางธรรมชาติ ภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นชุมชนบ้านสวนผึ้งในแต่ละปี ได้แก่

• ไฟป่า เกิดขึ้นในช่วงหน้าร้อน เดือน มกราคม-เมษายน ของทุกปี จากความแห้งแล้งของใบไม้ ต้นไม้ และบางส่วนเกิดจากฝีมือมนุษย์ ชุมชนมีกลุ่มจิตอาสาช่วยกันเฝ้าระวัง ดับไฟป่า มีการทำแนวกันไฟเพื่อป้องกันไม่ให้ไฟลุกลาม
• ภัยแล้ง เกิดขึ้นในช่วงหน้าร้อน เดือน มกราคม-เมษายน ของทุกปี แม้ว่าชุมชนจะมีลำภาชีไหลผ่าน แต่ในช่วงหน้าแล้งชาวบ้านก็ขาดน้ำกินน้ำใช้ บางครั้งแต่ละครัวเรือนต้องซื้อน้ำจากภายนอกชุมชนมาใช้สำหรับกิจวัตรประจำวัน

1.นายจิ๊บ จะนุ เกิดเมื่อ พ.ศ. 2493 อายุ 73 ปี สัญชาติไทย เป็นอดีตกำนันตำบลตะนาวศรี และผู้นำของชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงอำเภอสวนผึ้ง นายจิ๊บ เป็นนักปกครองที่มีเชื้อสายกะเหรี่ยง เรียนรู้สืบทอดความเป็นผู้นำมาจากพรรพบุรุษ ตั้งแต่รุ่นตาซึ่งเป็นอดีตผู้ใหญ่บ้าน และปู่ที่เป็นอดีตกำนัน และท่านเป็นผู้รู้เรื่องราวทางประวัติศาสตร์ชุมชน และเรื่องราวของวิถีชีวิตวัฒนธรรมประเพณีของชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงในพื้นที่ เป็นผู้นำในการก่อตั้งโรงเรียนบ้านสวนผึ้ง เพื่อให้เด็ก ๆ ในชุมชนได้มีสถานศึกษาใกล้บ้านและยังเป็นผู้บุกเบิกพัฒนาตำบล นำความเจริญต่าง ๆ เข้ามาสู่พื้นที่ตำบลตะนาวศรี เป็นบุคคลที่ชาวอำเภอสวนผึ้งให้ความเคารพนับถือกันเรื่อยมาจนปัจจุบัน

2.นางจำนวน โพธิ์ศรี เกิดเมื่อ พ.ศ. 2501 อายุ 65 ปี สัญชาติไทย ประธานกลุ่มจักสานบ้านสวนผึ้ง มีความรู้ ภูมิปัญญาด้านการจักสานไม้ไผ่ จักสานทำเป็นของใช้ต่าง ๆ มากมาย โดยเมื่อ 50 กว่าปีที่แล้วตนเริ่มจากสานเข่งใส่ผักก่อน แล้วมีหน่วยงานภาครัฐได้ให้แนวคิดในการพัฒนารูปแบบงานจักสาน และมีการจัดตั้งกลุ่มขึ้น ปัจจุบันมีการสานเป็นชะลอม ตะกร้า กระด้ง พัด ที่ใส่แก้ว ที่ใส่ขวดน้ำผึ้ง และอื่น ๆ โดยนำไปขายที่ตลาดโอ๊ะป่อย

• การแสดงรำกะเหรี่ยง เป็นการแสดงของนักเรียนโรงเรียนบ้านสวนผึ้ง ซึ่งมักจะมีการนำไปแสดงตามที่ต่าง ๆ ทั้งในพื้นที่อำเภอสวนผึ้ง และนอกพื้นที่ ซึ่งเป็นการสืบทอดศิลปะการแสดงโดยเยาวชนจากรุ่นสู่รุ่นในสถานศึกษา
• การจักสานไม้ไผ่ เนื่องด้วยในชุมชนมีป่าชุมชนที่อุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้ไผ่ ไม้รวกขึ้นเองตามธรรมชาติอยู่จำนวนมาก ชาวบ้านส่วนหนึ่งจึงตัดนำมาจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ สร้างรายได้มาสู่ครัวเรือน และยังมีการสืบทอดภูมิปัญญาการจักสานไม้ไผ่ มีการรวมกลุ่มอาชีพเพื่อให้เกิดการพัฒนาด้านต่าง ๆ ให้มากขึ้น

ภาษาที่ใช้สื่อสารในชีวิตประจำวัน ใช้ภาษาไทยเป็นภาษากลาง และจะสื่อสารเป็นภาษากะเหรี่ยง ในครอบครัว เครือญาติในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงเหมือนกัน โดยมักจะเป็นรุ่นกลางคน ผู้สูงอายุที่พูดคุยด้วยภาษากะเหรี่ยง เด็กและวัยรุ่นรู้ภาษากะเหรี่ยงเป็นบางคำ เป็นคำง่าย ๆ ที่ใช้บ่อยในชีวิตประจำวัน จะไม่อยากพูดภาษากะเหรี่ยงกับบุคคลภายนอกครอบครัว ทำให้คนที่พูดภาษากะเหรี่ยงได้ในชุมชนมีจำนวนน้อยลง

วีระพงศ์ มีสถาน. (2550). ตนราชบุรี. ราชบุรี : สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดราชบุรี.

องค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี. (2566). แผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ. 2566 – 2570). https://www.tanaosri.go.th/homepage

องค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี. (2566). แผนการดำเนินงาน. https://www.tanaosri.go.th/homepage

นายจิ๊บ จะนุ, การสื่อสารส่วนบุคคล, 14 ก.ค. 2566

นายธีรวุฒิ วังซอ, การสื่อสารส่วนบุคคล, 14 ก.ค. 2566

นางสาวจันทรา เร่งรบ, การสื่อสารส่วนบุคคล, 14 ก.ค. 2566