ตลาดท่านา ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม เป็นพื้นที่ชุมชนเก่าแก่ที่มีการอยู่อาศัยของผู้คนมานานนับร้อยปี โดยเป็นพื้นที่ชุมชนริมน้ำ ตั้งอยู่บริเวณฝั่งแม่น้ำนครชัยศรี ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแม่น้ำท่าจีนที่ไหลผ่านอำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ด้วยเหตุนี้พื้นที่ดังกล่าวจึงเป็นพื้นที่ที่มีการรวมตัวของกลุ่มคนเข้ามาสร้างบ้านเรือนอยู่อาศัย และเป็นชุมทางการค้าที่สำคัญแห่งหนึ่งในอดีต เพราะผู้คนนิยมสัญจรไปมากันทางน้ำเป็นหลัก จากชุมชนพัฒนากลายเป็นตลาดบกริมน้ำที่เป็นศูนย์กลางการค้าของผู้คนในพื้นที่ โดยรากฐานการพัฒนาของชุมชนการค้าริมน้ำแห่งนี้มีมาตั้งแต่ช่วงสมัยรัชกาลที่ 1 ที่ผู้คนเริ่มอพยพมายังพื้นที่แถบแม่น้ำนครชัยศรี และมีพัฒนาการของชุมชนอย่างต่อเนื่อง ทำให้มีความเจริญรุ่งเรืองทางสังคมและเศรษฐกิจการค้า ซึ่งในสมัยรัชกาลที่ 5 พื้นที่แห่งนี้ถือได้ว่าเป็นชุมชนเศรษกิจการค้าริมน้ำที่มีความรุ่งเรื่องมากที่สุด เป็นเมืองท่าที่สำคัญอย่างต่อเนื่องสืบมา ซึ่งในปัจจุบันพื้นที่ตั้งตลาดท่านาอยู่ภายใต้การปกครองของสำนักทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

พื้นที่บริเวณตลาดท่านาเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนนครชัยศรี หมู่ที่ 1 ในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม มีขนาดพื้นที่ประมาณ 0.01 ตารางกิโลเมตร ในพื้นที่ริมฝั่งแม่น้ำนครชัยศรี โดยมีอาณาเขตติดต่อดังนี้

• ทิศเหนือ ติดติอกับ ชุมชนหลังที่ทำการไปรษณีย์นครชัยศรี
• ทิศใต้ ติดต่อกับ สถานีตำรวจภูธรนครชัยศรี ที่ว่าการอำเภอนครชัยศรี และเทศบาลตำบลนครชัยศรี
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ พื้นที่ริมฝั่งแม่นท่าจีน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ชุมชนสุขาภิบาล 2 ทางหลวง 3235

ย่านตลาดท่านา ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวไทยเชื้อสายจีน และคนไทยในพื้นที่ มีสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากรหมู่ที่ 1 บ้านท่านา ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 622 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 289 คน ประชากรหญิง 333 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 377 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนธันวาคม 2566)

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: จีน

เนื่องด้วยชุมชนตลาดท่านา ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม เป็นชุมชนย่านเศรษฐกิจการค้าที่สำคัญมาตั้งแต่อดีต มีความสำคัญและมีชื่อเสียงด้านการค้าขาย ทำให้อาชีพหลักของผู้คนในชุมชนมีความยึดโยงเกี่ยวเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ประชาชนยังคงยึดอาชีพการค้าขายเพื่อเป็นรายได้หลักในการใช้จ่ายของครัวเรือน ลักษณะทางด้านเศรษฐกิจที่สำคัญของชุมชนตลาดท่านา คือ การค้าและการบริการ ภาคการค้าในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นสินค้าด้านอุปโภคและบริโภคในชีวิตประจำวัน มีการนำผลผลิตทางการเกษตรออกมาจำหน่าย ผลไม้ประจำถิ่นชนิดต่าง ๆ สินค้าแปรรูป อุปกรณ์ตกแต่งบ้าน ฯลฯ นอกจากนั้นก็จะเป็นประเภทการบริการ ร้านอาหาร ร้านตัดผม ร้านซ่อมรถ และบริษัทสินเชื่ออื่น ๆ เป็นต้น

ตลาดท่านา ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม นอกจากวิถีชีวิตของผู้คนในชุมชนจะยึดโยงและเกี่ยวพันกับการค้าขายในแต่ละวัน ซึ่งเป็นอาชีพหลักของชาวบ้านแล้ว ประชากรส่วนใหญ่ในพื้นที่ยังเป็นกลุ่มคนไทยเชื่อสายจีนที่อพยพย้ายถิ่นฐานเข้ามาตั้งแต่ช่วงแรกเริ่มก่อตัวเป็นชุมชนในพื้นที่ ดังนั้นวิถีชีวิตส่วนหนึ่งของชาวตลาดท่านานจะมีกลิ่นอายวัฒนธรรมและความเชื่อของชาวจีน แบบพุทธศาสนาร่วมด้วย สถานที่สำคัญที่เป็นศูนย์รวมศรัทธาของชาวไทยเชื่อสายจีนในชุมชนคือ “ศาลเจ้าแม่เบิกไพร” หรือ “ศาลอาม่า” ซึ่งมีอายุมากกว่า 100 ปี โดยเกิดจากการที่ชาวบ้านได้ร่วมกันอัญเชิญเทวรูปไม้แกะสลักจากบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี มาเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชุมชน เนื่องจากในสมัยนั้นเกิดโรคระบาดทำให้ผู้คนและสัตว์ล้มตายเป็นจำนวนมาก โดยชาวบ้านมีการจัดงานประจำปีศาลเจ้าแม่เบิกไพร 2 ครั้ง คืองานวันเกิดอาม่า ในวันที่ 10-13 พฤษภาคม ของทุกปี และงานขอบคุณพระเจ้า คนจีนเรียกว่า “เสี่ยซึ้ง” หรือ “เสี่ยเซ้ง” โดยมีการแสดงมหรสพสมโภชในช่วงกลางคืน เช่น การแสดงมหรสพอุปรากรงิ้ว การฉายภาพยนตร์ฟรีตลอดคืน ฯลฯ

นอกจากนี้ยังมีวิถีวัฒนธรรมที่เกี่ยวพันกับพุทธศาสนา และประเพณีวัฒนธรรมไทย ซึ่งจัดขึ้นในช่วงประเพณีเทศกาลต่าง ๆ ในรอบปี ได้แก่ งานขึ้นปีใหม่ ประเพณีสงกรานต์ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา และโดยเฉพาะช่วงเทศกาลวันลอยกระทงที่จะมีความคึกคักเป็นพิเศษ เนื่องจากชุมชนอยู่ในพื้นที่ริมแม่น้ำ ซึ่งเป็นสถานที่จัดกิจกรรมประเพณีลอยกระทง

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

รูปแบบสถาปัตยกรรม

ชุมชนตลาดท่านาเป็นชุมชนย่านการค้าและเศรษฐกิจที่สำคัญมาตั้งแต่อดีต มีการอยู่อาศัยของผู้คนมาอย่างยาวนาน จึงมีรูปแบบสถาปัตยกรรมการสร้างที่อยู่อาศัย สถานประกอบการ ที่เป็นเสน่ห์ของพื้นที่ทางเศรษฐกิจ โดยมีทั้งแบบผสมผสาน และการปรับรูปแบบเรื่อยมาตามยุคสมัย ซึ่งสามารถจำแนกได้เป็น 3 ประเภทหลัก ประกอบด้วย อาคารไม้ อาคารครึ่งตึกครึ่งไม้ และอาคารคอนกรีต โดยอาคารไม้เป็นห้องแถว 1-2 ชั้น ปลูกติดต่อกันมีหลังคาเชื่อมต่อกัน เกิดขึ้นในช่วงระยะแรกของพัฒนาการชุมชน อาคารครึ่งตึกครึ่งไม้ ด้านล่างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ด้านบนทำด้วยไม้ หลังคามุงกระเบื้องเชื่อมต่อกันระหว่างอาคารแต่ละหลัง เป็นอาคารที่ใช้ประโยชน์ในลักษณะแบบกึ่งพาณิชย์ อาคารคอนกรีต เป็นห้องแถวคอนกรีตเสริมเหล็กทั้งหลัง สูง 2-3 ชั้น มีรูปแบบที่ทันสมัย ส่วนใหญ่อยู่ในการดูแลของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ใช้ในการเชิงพาณิชย์เป็นหลัก

ภาษาพูด : ภาษาไทยกลาง

ภาษาเขียน : ภาษาไทย

ด้านระบบสาธารณูปโภค:

การเดินทาง/ระบบขนส่งสาธารณะ

ชุมชนตลาดท่านาเป็นชุมชนที่อยู่พื้นที่สภาพทางสังคมที่มีการพัฒนาแล้ว เส้นทางคมนาคมในพื้นที่มีความสะดวก มีบริการขนส่งสาธารณะผ่านพื้นที่ชุมชนไม่ว่าจะเป็นรถจักรยานยนต์รับจ้าง รถสองแถว รถสามล้อ รถเมล์ แท็กซี่ ฯลฯ นอกจากนี้เนื่องด้วยพื้นที่ชุมชนมีอาณาเขตติดต่อกับริมฝั่งแม่น้ำท่าจีนหรือแม่น้ำนครชัยศรี การสัญจรทางน้ำจึงเป็นอีกเส้นทางหนึ่งที่สามารถเดินทางเข้าถึงพื้นที่ชุมชนได้ โดยในปัจจุบันการเดินทางสัญจรทางน้ำส่วนใหญ่จะเป็นพ่อค้าแม่ค้าที่พายเรือนำสินค้ามาขายในพื้นที่เป็นหลัก

ระบบสาธารณูปโภค

พื้นที่ชุมชนตลาดท่านาเป็นชุมชนสังคมเมืองที่มีระบบสาธารณูปโภคเข้าถึงในทุกพื้นที่ ทั้งด้านการจ่ายกระแสไฟฟ้า การจ่ายน้ำประปา ที่รับผิดชอบโดยหน่วยงานรัฐ รวมไปถึงมีการจัดการการระบายน้ำ การจัดเก็บขยะ การจัดการน้ำเสีย และการป้องกันและบรรเทาสาธารณะภัยในพื้นที่

การเข้าถึงการบริการจากภาครัฐ

เนื่องด้วยชุมชนตลาดท่านาเป็นชุมชนเมือง ทำให้อยู่ในพื้นที่ตั้งของหน่วยงานราชการที่สำคัญต่าง ๆ ในบริเวณโดยรอบชุมชน ซึ่งประชากรในชุมชนสามารถเข้าถึงได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็นสถานศึกษาในพื้นที่ สถานพยาบาล สถานีตำรวจ ที่ทำการไปรษณีย์ ที่ว่าการอำเภอ ฯลฯ

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กินเที่ยวนครปฐม. (2566). สืบค้นเมื่อ 25 มิถุนายน 2567, จาก https://www.facebook.com/ginteawnakhonpathom/

พรรณนิกา อินทุทรัพย์ (2557). ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของบริเวณตลาดท่านา จังหวัดนครปฐม. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.