สภาพเดิมเป็นห้วย หนอง คลองบึง และโคกป่าไม้เต็งรัง มีป่าอุดมสมบูรณ์เป็นที่เลื่องลือถึงเมืองร้อยเอ็ด ชาวบ้านค้อใหญ่ หนองเล็ก ได้พากันมาหาปลาที่แห่งนี้ มีพ่อใหญ่พันพร้าว พ่อใหญ่แขนป่องและพ่อใหญ่หลวงจุก ได้นำคาราวานเกวียน เดินทางมารอนแรม 2 วัน 2 คืน จนถึงที่แห่งนี้ เมื่อหาปลาได้แล้วก็เดินทางกลับหมู่บ้าน ระหว่างทางกลับก็ได้ปรึกษาหารือกันกับชาวบ้านค้อใหญ่ ใครจะไปอยู่บ้านใหม่ ก็ได้ตกลงกันย้ายมาอยู่ที่นี่ เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2377 หรือประมาณ 150 ปีที่ผ่านมา พ่อใหญ่พันพร้าว พ่อใหญ่แขนป่อง และพ่อใหญ่หลวงจุก พร้อมด้วยลูกหลานได้อพยพมาตั้งบ้านที่แห่งนี้ข้างลำห้วยกุดโดก ทางทิศตะวันตกลำห้วย ได้ตั้งชื่อบ้านว่า บ้านวังบัว ซึ่งเป็นแหล่งน้ำลึกมีดอกบัวแดง ดอกบัวหลวง เต็มไปหมดในลำห้วย ได้ตั้งชื่อลำห้วยว่ากุดโดก สถานที่คือปู่ตา ชาวบ้านได้พากันไปอัญเชิญดวงวิญญาณ ของเจ้าพ่อราชวงศ์ศึก เจ้าพ่อทนายกองเมืองร้อยเอ็ด มาเป็นผู้คุ้มครอง และเป็นหลักบ้านหลักเมือง ตอนแรกวัดตั้งอยู่ทางทิศใต้ของหมู่บ้าน แต่เห็นว่าไม่สมควรจึงย้ายวัดมาทางทิศตะวันออก ประมาณ 100 ปีที่ผ่านมา เดิมมีถนนเล็ก ๆ แคบ ๆ สมัยผู้ใหญ่ขุนเทพต้นตระกูลจักวาโชติผู้ใหญ่ขุนพินิจและผู้ใหญ่สุดชี ชมภูคำ เป็นผู้ใหญ่บ้านต่อมาได้ยุบหมู่ที่ 14 เป็นหมู่ที่ 15 และแยกบ้านมะค่าเป็นตำบลบ้านวังบัว แบ่งเป็นหมู่ที่ 6 ตำบลคันธารราษฎร์

บ้านวังบัว หมู่ที่ 3 มีพื้นที่ทั้งหมดโดนประมาณ 1,500 ไร่ แยกเป็นที่อยู่อาศัย 539 ไร่ แยกทำการเกษตร 939 ไร่ ที่สาธารณะประโยชน์ รวม 6 แห่ง โคกฮองเชือก 5 ไร่ หนองกระทุ่ง 3 ไร่ หนองหินมาน 5 ไร่ หนองพิมาน 5 ไร่ หนองไฟไหม้เสื่อ 4 ไร่ หนองหญ้าม้า 8 ไร่ ลักษณะพื้นที่โดยทั่วไปของบ้านวังบัวส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง แต่ไม่มีภูเขา เป็นที่ลุ่ม และเป็นที่ดอน สลับกันไป

อาณาเขตของชุมชน

• ทิศเหนือ ติดกับ บ้านโนนเขวา ตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม
• ทิศใต้ ติดกับ คลองโดก หรือห้วยกุดโดก
• ทิศตะวันตก ติดกับ บ้านดอนเปลือย ตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม
• ทิศตะวันออก ติดกับ ป่าไม้

จากการสำรวจข้อมูลประชากร โดยอ้างอิงจากรายชื่อผู้อาศัยที่มีทะเบียนราษฎร์ บ้านวังบัวหมู่ที่ 3 ตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ทั้งหมด 150 หลังคาเรือน และไม่มีทะเบียนบ้านอีกประมาณ 50 หลังคาเรือน มีประชากรทั้งสิ้น 295 คน

สภาพโดยรวมชุมชนบ้านวังบัวเป็นหนึ่งชุมชนในเขตตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ประชากรในหมู่บ้านวังบัวส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตร เช่น การทำนา ทำสวนทำไร่ และประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป มีบางส่วนที่ทอเสื่อกกที่จะทอไว้ใช้เองและขายเพื่อสร้างรายได้ให้ครัวเรือน

บ้านวังบัวจะมีบุญประเพณี ฮีต 12 คอง 14 คือ

• เดือนอ้าย บุญพระสงฆ์บุญเข้ากรรม
• เดือนยี่ บุญคูนลาน บุญประทายข้าวเปลือก
• บุญเดือน 3 บุญข้าวจี่ บุญกุ้มข้าวใหญ่
• บุญเดือน 4 บุญผะเหวดเทศมหาชาติ บุญขึ้นบ้านใหม่นิยมทำในเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม
• บุญเดือน 5 บุญสงกรานต์ตบประทาย เอาทรายใส่ถังภาชนะเล็ก ๆ แล้วไปคว่ำให้เป็นรูปทรงคล้ายเจดีย์มีความเชื่อว่าเป็นการบูชาแม่น้ำทำแล้วให้อยู่เย็นเป็นสุข
• บุญเดือน 6 บุญบั้งไฟ บุญบวชนาค บุญขึ้นบ้านใหม่
• บุญเดือน 7 บุญเบิกบ้าน บุญชำฮะ
• บุญเดือน 8 บุญเข้าพรรษา
• บุญเดือน 9 บุญข้าวประดับดิน
• บุญเดือน 10 บุญข้าวสากเอาอาหารคาวอาหารหวานห่อใส่กระทงใบตองแล้วเอาไปไว้ธาตุช่วงเที่ยงถึงตอนบ่ายค่อยไปเก็บจากธาตุแล้วเอาไปไว้นาเชื่อว่าเป็นการทำบุญให้บรรพบุรุษปู่แฮกย่าแฮกอยู่ที่นาเจ้าที่เจ้าทาง
• บุญเดือน 11 บุญออกพรรษา บุญข้าวทิพย์ ตักบาตรเทโว
• บุญเดือน 12 บุญกฐิน ลอยกระทง

1.นายสมพงษ์ เหล่าพิทักษ์ เชี่ยวชาญด้านหมอสูตร

เสื่อกก เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดกันมา และเป็นอาชีพเสริมของชาวบ้านวังบัวในการสร้างรายได้

การใช้ภาษาคนในหมู่บ้านจะใช้ภาษาท้องถิ่นคือภาษาอีสาน ส่วนภาษากลางจะใช้ในกรณีที่ต้องติดต่อกับหน่วยงานทางราชการเป็นส่วนใหญ่

ด้านสังคมและประชากร:

ปัญหาด้านสังคมภายในชุมชน

• ปัญหายาเสพติด ปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับวับรุ่นในชุมชน ซึ่งเป็นปัญหาที่แก้ไขได้ยากและมีมากในชุมชนและเกิดปัญหาผู้ปกครองของผู้กระทำความผิดไม่ต้องการให้บุตรหลานของตัวเองถูกดำเนินคดี เมื่อกล่าวตักเตือนก็จะไม่พอใจ
• ปัญหาการลักขโมย ปัญหาการลักขโมยก็เป็นปัญหาส่วนหนึ่งที่เกิดจากปัญหายาเสพติด โดยวัยรุ่นลักขโมยของภายใน ชุมชนเพื่อที่จะไปซื้อยาเสพติด
• ปัญหาถนน ถนนในชุมชนมีความขรุขระเป็นหลุมเป็น ทำให้การสัญจรไปมาไม่สะดวกมีปัญหาน้ำขังตามหลุม
• ปัญหาผู้ติดสารเสพติดอาละวาด เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชนแต่ยังไม่ถึงขั้นรุนแรงมาก จะมี อปพร. มาคอยดูแลในส่วนนี้
• ปัญหาขยะ ปัญหาการทิ้งขยะไม่ถูกที่ของคนในชุมชน

ด้านการศึกษา:

ปัญหาและความต้องการด้านการศึกษาของคนในชุมชน

ปัญหาความไม่เสมอภาคแห่งโอกาสในการศึกษา การกระจายโอกาสในทางการศึกษาไม่ทั่วถึง ไม่สม่ำเสมอ ซึ่งก็เป็นผลพวงมาจากการดำเนินการศึกษาที่มีความพร้อมไม่เพียงพอ ต้องแก้ไขปัญหาเรื่องการกระจายโอกาสทางการศึกษา การขาดแคลนทุนทรัพย์ในการศึกษาด้วยเศรษฐกิจในช่วงนี้ทำให้ราคาสินค้าและอื่น ๆ มีราคาค่อนข้างสูงขึ้นมาก เช่น อาหาร อุปกรณ์การเรียน ชุดนักเรียน ค่ารถรับส่ง จึงต้องการทุนในการศึกษา ค่าครองชีพ และสวัสดิการให้แก่เด็กนักเรียน เพื่อลดค่าใช้จ่ายภายในครอบครัว

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

ปัญหาสิ่งแวดล้อมในชุมชุน

• ปัญหาภัยแล้ง
• ปัญหาน้ำท่วมที่ดินทำกิน
• ปัญหาขยะ การทิ้งขยะไม่ถูกที่
• ปัญหาการลักลอบตัดไม้

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ชนาภา สุคนธ์ตระกูล, ชนนิกานต์ เลิศรัตนะโยธิน, อภิชยา เคล้าโนนคร้อ และจรรยาภรณ์ เดชพุด. (2566). บ้านวังบัว หมู่ที่ 3 ตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

นายพงศกร ทองจันฮาด ผู้ใหญ่บ้านวังบัว (ผู้ให้สัมภาษณ์), นายธนวิทย์ สิงห์โสด (ผู้สัมภาษณ์) ณ ที่ทำการผู้ใหญ่บ้าน บ้านวังบัว หมู่ 3 ตำบลขามเฒ่าพัฒนา อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม, 21 พฤษภาคม 2567