ศรีจันทร์ หรือถนนศรีจันทร์ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น เป็นพื้นที่เก่าแก่ย่านชุมชนเมืองของจังหวัดที่มีพัฒนาการควบคู่กันมาโดยตลอด การเข้ามาของรถไฟในช่วงปี พ.ศ. 2476 เส้นทางรถไฟจากกรุงเทพฯ ไปยังนครราชสีมาถูกขยายยาวขึ้นมายังอำเภอบ้านไผ่และอำเภอเมืองขอนแก่น ประกอบกับการเข้ามาของกลุ่มชาวจีนที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ประเทศไทย ซึ่งการเข้ามาของชาวจีนในยุคนั้นส่งผลให้เกิดการบุกเบิกพื้นที่ใหม่มากมายเพื่อทำธุรกิจ สังคมอีสานจึงขยายตัวจากสังคมการเกษตรเข้าสู่สังคมอุตสาหกรรมตามพัฒนาการทางสังคมอย่างต่อเนื่อง รวมถึงจังหวัดขอนแก่นที่เป็นเมืองใหญ่เมืองหลักสำคัญของภาคอีสาน ในสมัยนั้นมีการประกอบธุรกิจโรงสีข้าว ร้านขายอุปกรณ์ทางการเกษตร ร้านรับซื้อและส่งออกผลผลิตจากป่าเกิดขึ้นมากมาย ศูนย์กลางการค้าดั้งเดิมของจังหวัดเกิดขึ้นใกล้กันกับสถานีรถไฟเพื่อตอบรับกับความสะดวกสบายในการค้าขายเช่นเดียวกันกับจังหวัดอื่น ๆ ถนนศรีจันทร์ที่อยู่ใกล้กันนั้นจึงเป็นอีกหนึ่งพื้นที่ที่ชาวจีนผู้อพยพเข้ามาตัดสินใจลงหลักปักฐานทั้งในการใช้ชีวิตและการทำธุรกิจ รวมไปถึงผู้คนจากพื้นที่ต่าง ๆ ที่เข้ามาแสวงหาความเจริญในสังคมเมืองเพื่อสร้างฐานะและตั้งตัว ประกอบอาชีพทำมาหากิน และย่านศรีจันทร์ก็มีความหนาแน่นของชุมชน และผู้คนอย่างต่อเนื่อง จนเจริญเติบโตเป็นศูนย์กลางการค้าใจกลางเมืองขอนแก่นมาจนถึงปัจจุบัน

ย่านศรีจันทร์ เป็นย่านชุมชนเมืองเก่าแก่ที่อยู่คู่กับพัฒนาการของจังหวัดมาอย่างยาวนาน เป็นถนนเส้นหลักสายสำคัญใจกลางเมืองขอนแก่น เชื่อมต่อกับถนนมิตรภาพเส้นทางสายหลักที่ตัดผ่านภาคอีสานจากสระบุรีไปยังหนองคาย ถนนศรีจันทร์เป็นถนนสายหลักขนาดใหญ่และเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญที่เรียงรายไปตามแนวถนนตลอดทั้งสองฝั่ง ทั้งหน่วยงานราชการ สถาบันการศึกษา สถานที่สำคัญทางศาสนา ห้างสรรพสินค้า ย่านเศรษฐกิจขนาดย่อย และพื้นที่ชุมชนและสังคมเมืองขอนแก่น ที่มีลักษณะความหนาแน่นของการตั้งบ้านเรือนที่อยู่อาศัย อาคารพาณิชย์ ห้างร้านต่าง ๆ ที่กระจายตัวกันอยู่ตามแนวถนนเป็นระยะ และในช่วงประเพณีเทสกาลสำคัญต่าง ๆ ถนนศรีจันทร์ยังเป็นพื้นที่สำหรับจัดกิจกรรมของทางจังหวัด และเป็นพื้นที่ที่มีการรวมตัวของประชาชนอย่างคับคั่ง ทำให้ศรีจันทร์เป็นย่านที่มีความคึกคักและมีความพลุกพล่านของผู้คนอยู่ตลอดเวลา

ศรีจันทร์เป็นพื้นที่เก่าแก่ดั้งเดิมของจังหวัดขอนแก่น มีประชากรดั้งเดิมในท้องถิ่นที่อยู่อาศัยกันมาพร้อมกับการสร้างเมืองขอนแก่น และกลุ่มผู้คนที่เข้ามาในพื้นที่เพื่อแสวงหาแหล่งเศรษฐกิจในการก่อร่างสร้างตัว ทั้งคนในพื้นที่จังหวัดต่าง ๆ ในบริเวณใกล้เคียงที่มีทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ จำนวนประชากรในย่านศรีจันทร์หรือบริเวณถนนศรีจันทร์จึงมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์อย่างเห็นได้ชัดกว่าพื้นที่อื่นในจังหวัดขอนแก่น เนื่องด้วยเป็นย่านเศรษฐกิจดั้งเดิมและเกิดการหมุนเวียนของคนในพื้นที่เสมอมา ไม่ว่าจะเป็นคนไทยพื้นเมือง ชาวจีน ชาวญวนหรือเวียดนาม รวมไปถึงกลุ่มผู้นับถือซิกส์หรืออิสลามที่เข้ามาทำการค้าในพื้นที่บริเวณนี้ รวมไปถึงกลุ่มนักเรียนนักศึกษาจากอำเภอรอบนอก และจังหวัดใกล้เคียงที่เข้ามาแสวงหาโอกาสทางการศึกษาในตัวจังหวัดขอนแก่นด้วย ทำให้ประชากรในพื้นที่ย่านศรีจันทร์อาศัยกันอยู่อย่างหนาแน่นตลอดแนวสองฝั่งถนน

ศรีจันทร์ถือเป็นถนนสายเศรษฐกิจการค้าที่สำคัญมากที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดขอนแก่น เป็นพื้นที่ศูนย์กลางการค้าขายของขอนแก่น และจังหวัดใกล้เคียง ทั้งการค้าขายในรูปแบบปลีกและส่ง รวมไปถึงการค้าขายโดยทั่วไป ดังนั้นประชากรในพื้นที่ส่วนใหญ่จะเป็นกลุ่มผู้ที่ประกอบธุรกิจการค้า และธุรกิจเชิงพาณิชย์อื่น ๆ ทั้งการต่อยอดและรักษาธุรกิจดั้งเดิมที่ครอบครัวทำมา และการเริ่มต้นธุรกิจใหม่ในย่านเศรษฐกิจสำคัญของจังหวัดขอนแก่น และภาคอีสาน ในปัจจุบันมีกลุ่มรุ่นใหม่ที่มาเปิดธุรกิจในย่านถนนศรีจันทร์เป็นจำนวนมาก และมีความหลากหลายของสินค้าและประเภทธุรกิจในพื้นที่ ทั้งยังมีการปรับเปลี่ยนการประกอบกิจการดั้งเดิม เป็นการประกอบธุรกิจที่ทันสมัยมากขึ้น เช่น การเปิดร้านอาหาร หรือธุรกิจแบบ Night Life หรือการขยายเวลาการให้บริการ รองรับความต้องการของเวลาเลิกเรียน เวลาเลิกงาน จะได้มีพื้นที่ในการรวมกลุ่ม ประกอบกับช่วงเวลากลางคืนสามารถจอดรถได้ จึงให้ย่านศรีจันทร์มีความคึกคักและผู้คนพลุกพล่านอยู่แทบตลอดเวลา ร้านค้าและกิจการเก่าแก่ในพื้นที่ย่านถนนศรีจันทร์ ตัวอย่างเช่น

น้ำเต้าหู้ร้อยปี เป็นร้านขายน้ำเต้าหู้ที่ทำต่อเนื่องกันมากว่า 100 ปี โดยปัจจุบันเป็นรุ่นที่ 3 ที่ประกอบกิจการอยู่ ซึ่งในการทำน้ำเต้าหู้จะใช้การโม่จากเครื่องโม่หินในการบดถั่วเหลืองและนำไปต้มที่เตาโบราณที่ก่อขึ้นเอง ซึ่งในการต้มถั่วเหลืองจะใช้กะลามะพร้าวไปเชื้อเพลิงซึ่งเป็นเคล็ดลับและกรรมวิธีดั้งเดิมที่ทำสืบเนื่องกันมา

ชื่นจิต ร้านก๋วยเตี๋ยวเก่าแก่ที่เปิดมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2502 จากอาคารไม้ห้องแถวเก่า กลายเป็นอาคารปูนเชิงพาณิชย์สูงโล่งกว้าง เต็มไปด้วยลูกค้าขาประจำที่แวะเวียนมาอย่างไม่ขาดสายด้วยกลิ่นไอและรสชาติที่คงความอร่อยจากรุ่นสู่รุ่น

ทิพสมุนไพร ร้านขายสมุนไพรคู่ย่านศรีจันทร์ จากประสบการณ์ด้านสมุนไพรและการเปิดร้านมายาวนานกว่า 20 ปี และการทำงานร่วมกับสถาบันทางการแพทย์แผนไทยมาโดยตลอด และเสน่ห์ของการจัดเรียงสมุนไพรในขวดโหลที่เป็นเอกลักษณ์

เอกชัยเบเกอรี่ ร้านขนมเบเกอรี่คู่ย่านศรีจันทร์มากว่า 50 ปี ด้วยกรรมวิธีและความเอาใจใส่ทำให้มีลูกค้าแวะเวียนมาลิ้มลองเบเกอรี่รสชาติต่าง ๆ ที่หลากหลาย กับเคล็ดลับที่สืบทอดกันมาถึงรุ่นที่ 5 แล้ว

มุ้ยจิน ร้านกาแฟเก่าแก่แห่งย่านศรีจันทร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2497 โดยอาแปะยนป่วน แซ่เส็ง จากไหหลำ ประเทศจีน สู่ลูกหลายสืบต่อ จนเป็นสภากาแฟของชาวขอนแก่นที่รู้จักกันดี

ศรีจันทร์ ย่านการค้าเก่าเมืองขอนแก่น

เนื่องจากย่านถนนศรีจันทร์เป็นย่านเศรษฐกิจที่มีความคึกคัก และมีความหลากหลาย รวมถึงกลิ่นอายของอาคารดั้งเดิม อาคารประยุกต์รูปแบบใหม่ที่ทันสมัย รวมถึงสถานที่สำคัญต่าง ๆ ทั้งทางสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจการค้า แหล่งสินค้าและบริการอย่างมากหลาย ทั้งร้านอาหาร ร้านค้าส่งค้าปลีก ห้างสรรพสินค้าทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ แหล่งที่พัก ห้องเช่า สถานพยาบาล สถานศึกษา ศาสนสถาน พื้นที่สาธารณะ ฯลฯ และด้วยเป็นพื้นที่ใจกลางเมืองและถนนสายหลักของจังหวัด ทำให้มีการพัฒนาด้านระบบสาธารณูปโภคอย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง รวมไปถึงระบบสาธารณูปการที่ครบครันและเพียบพร้อม ทำให้พื้นที่นี้เป็นที่ที่ตอบโจทย์ของกลุ่มคนทุกเพศทุกวัยจากทุกมุมเมือง ที่เข้ามาแสวงหาโอกาสทางการศึกษา โอกาสในการสร้างชีวิตสร้างอาชีพ และเข้ามาเพื่อประกอบกิจการ การรวมกลุ่มกันทำกิจกรรม หรือพบปะสังสรรค์ รวมถึงการแวะเวียนเข้ามาทำกิจกรรมตามช่วงประเพณีเทศกาลต่าง ๆ ในพื้นที่ที่ทางจังหวัดหรือหน่วยงานจัดขึ้น ย่านถนนศรีจันทร์จึงเป็นพื้นที่มีการหมุนเวียนของผู้คน ระบบสังคม และระบบเศรษฐกิจที่ลื่นไหลอยู่ตลอดเวลา ทำให้เป็นทุนสำคัญที่เกิดการพัฒนาด้านต่าง ๆ ของสังคมย่านศรีจันทร์อย่างต่อเนื่องมาจวบจนปัจจุบัน

ภาษาพูด : ภาษาไทยถิ่นอีสาน ภาษาไทยกลาง

ภาษาเขียน : ภาษาไทย

ปริญดา เชื้อกลาง (2565). ปัจจัยความสำเร็จในการพัฒนาย่านสร้างสรรค์ศรีจันทร์ จังหวัดขอนแก่น. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Srichan Club. (2564). สืบค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2567, จาก https://www.facebook.com/SrichanClub

Trawell. (2561). เดินเล่นที่ศรีจันทร์ ว่าที่ย่านสร้างสรรค์แห่งแรกของขอนแก่น. สืบค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2567, จาก https://adaymagazine.com/sri-chan-khon-kaen/