บ้านห้วยป่าแขม เดิมทีมีชาวบ้านประมาณ 15 ครัวเรือน อาศัยอยู่ ส่วนใหญ่เป็นชาวลาหู่ (มูเซอ) ซึ่งย้ายถิ่นฐานมาจาก ตำบลแม่จัน อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย โดยมี นายดูแล จะมี เป็นผู้นำคนแรก นอกจากนั้นยังมีเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในหมู่บ้านดังนี้ 

บ้านห้วยป่าแขม ตั้งอยู่ที่หมู่ 13 ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เป็นหย่อมบ้านของบ้านเมืองงามใต้ มีระยะห่างจากที่ว่าการอำเภอแม่อาย 37 กิโลเมตร บริเวณหมู่บ้านล้อมรอบด้วย ภูเขา 4 ด้าน ตั้งอยู่บนพื้นที่สูง มีอากาศที่เย็นสบาย ล้อมด้วยป่าไม้และพืชพันธ์ุต่าง ๆ มีลำห้วยไหลผ่าน 1 สาย 

นอกจากนั้นในหมู่บ้านยังมีสถานที่อื่น ๆ ได้แก่

• หอแหย่ (วัด) 1 แห่ง 
• ปั้มน้ำมัน 1 แห่ง 
• ร้านค้าชุมชน 3 แห่ง 
• สถานศึกษาสังกัดอื่น 1 แห่ง 
• กองทุนหมู่บ้านบ้านขุนแม่ฮุ 1 แห่ง

แต่ละปี ในชุมชนจะมีการจัดประเพณีตามช่วงเวลา ดังนี้ 

ทุนวัฒนธรรม

การเต้นจะคึ (ปอยเตเว)

เป็นการบ่งบอกถึงความหลากหลายในด้านของการประกอบอาชีพ การดำรงชีวิตของชาวบ้าน การเต้นจะคึจะมีขึ้นเทศกาลกินวอ (ปีใหม่ของชาวลาหู่) เพื่อเป็นแสดงออกถึงการเฉลิมฉลองและเพื่อขอบคุณแขกที่มาร่วมงาน

ประเพณีกินวอ (วันปีใหม่ของชาวลาหู่)

เทศกาลปีใหม่ของชาวลาหู่ ชาวบ้านจะเนื้อหมูดำและข้าวปุ๊ก/ออผุ (ข้าวเหนียวตำแล้วนำมาปั้นเป็นก้อนกลม) เป็นเครื่องเซ่นต่อเทพเจ้าอือซา โดยในช่วงของเทศกาลจะมีการละเล่นต่าง ๆ ร่วมด้วย เช่น การขว้างลูกข่าง การเต้น การโยนลูกบอล

นอกจากนั้น หากมีการจัดงานเดียวกันในชุมชนใกล้เคียง ก็จะมีพิธีกรรมเพิ่มขึ้นมา เรียกกันว่า "ออรีเตดะเว" หรือการไปเยี่ยมหมู่บ้านอื่นพร้อมกับเนื้อหมูและข้าวปุ๊ก เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนอาหาร และสำหรับการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่

ประเพณีกินวอ เป็นการแสดงให้เห็นถึงความเชื่อ ความศรัทธาของคนในชุมชนต่อเทพเจ้า ซึ่งจะมีแคนเป็นเครื่องดนตรีที่ใช้ในพิธีกรรม

ทุนทางเศรษฐกิจ

• การสานตะกร้า
• ยาสมุนไพรพื้นบ้าน 
• การทอผ้า 

คนในชุมชนใช้ "ภาษาลาหู่" ในการติดต่อสื่อสาร

กลุ่มส่งเสริมกิจการการศึกษาและเครือข่าย กรมส่งเสริมการเรียนรู้ กระทรวงศึกษาธิการ. (ม.ป.ป). ห้วยป่าแขม. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2567, https://www.ศศช.com

ศศช.บ้านห้วยป่าแขม. Facebook. https://www.facebook.com/profile