บ้านผาลายก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2500 นำโดย นากี่ ไทยเจริญ และครอบครัวเชื้อสายชาวกะเหรี่ยง ได้ทำการอพยพมาจากจังหวัดเชียงราย ต่อมา พ.ศ. 2518 ชนเผ่าลีซู ได้เข้ามาตั้งหย่อมบ้านในพื้นที่เพิ่มเติม และใน พ.ศ. 2522 ชนเผ่าอาข่า ได้เข้ามาอยู่อาศัยตามลำดับ ทำให้บ้านผาลายเป็นบ้านที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์มาจนถึงปัจจุบัน

หากกล่าวถึง บ้านผาลาย นอกจากมีจุดเด่น คือ ผาลาย อันเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้าน แสดงให้เห็นถึงสภาพทางภูมิศาสตร์ที่โอบล้อมไปด้วยภูเขาสูงและความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ

บ้านผาลายในปัจจุบันประกอบไปด้วย ประชากรจำนวน 640 คน และมีครัวเรือนจำนวน 146 ครัวเรือน มีชาติพันธุ์จำนวน 3 ชาติพันธุ์ ประกอบด้วย ปกาเกอะญอ ลีซู และอ่าข่า

องค์กรในชุมชนประกอบด้วย สถานประกอบการที่พักจำนวน 1 แห่ง ร้านค้าในชุมชนจำนวน 4 แห่ง สถานศึกษาจำนวน 1 แห่ง กลุ่มกรรมการหมู่บ้าน 1 กลุ่ม รวมไปถึงกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จำนวน 1 กลุ่ม

พิธีกินข้าวใหม่  การดำเนินวิถีเกษตรกรรมของชาวบ้านลาย เป็นบ่อเกิดทั้งในเรื่องของวัฒนธรรมและความเชื่อ ฉะนั้น ชาวบ้านลายจึงจัดพิธีกินข้าวใหม่ เมื่อพี่น้องชนเผ่าเริ่มปลูกข้าว ปลูกพืช ก่อนแบ่งปันหรือกินก็จะทำพิธีกินข้าวใหม่ก่อน เพื่อเป็นการขอบคุณบรรพบุรุษและธรรมชาติ และแสดงออกถึงความกตัญญูของพี่น้องชนเผ่า

งานเฉลิมฉลองวันคริสต์มาส  คริสต์มาส คือ การฉลองการบังเกิดพระเยซู จะเฉลิมฉลองในวันที่ 25 ธันวาคมของทุกปี โดยจะมีการมิสซาเป็นประเพณีสำคัญของชาวคริสต์ถือปฏิบัติในวันคริสต์มาส

นายสราวุธ แยเปียกู่ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบัน

ระบบฐานข้อมูลศูนย์การเรียนรู้ชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง". (ม.ป.ป.). สืบค้น 13 สิงหาคม 2567. จาก https://www.ศศช.com

สมปอง สายเผา. (2567, 16 กุมภาพันธ์). บ้านผาลาย. สืบค้น 13 สิงหาคม 2567. https://www.facebook.com/sakda.inwan/posts/