หมู่บ้านแห่ง "หินผา" อุดมด้วยทรัพยากรป่าไม้และ "ถ้ำหินงอกหินย้อย"
แต่เดิมชื่อหมู่บ้านทิกะแซ แต่เมื่อเกิดเหตุการณ์หินหล่นกลิ้งลงมาทับบันไดชาวบ้านในหมู่บ้าน ทำให้ชาวบ้านทั่วไปเรียก “บ้านห้วยคลั่ง” ต่อมาเปลี่ยนเป็น "บ้านห้วยครั่ง" ในเวลาต่อมา
หมู่บ้านแห่ง "หินผา" อุดมด้วยทรัพยากรป่าไม้และ "ถ้ำหินงอกหินย้อย"
บ้านห้วยครั่งก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2492 แต่เดิมชื่อหมู่บ้านทิกะแซ แต่เดิมเป็นการตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณกึ่งภูเขาสูง ต่อมามีหินหล่นพังทลายจากหน้าผาหินบางส่วนกลิ้งมาถูกสิ่งปลูกสร้างและทรัพย์สินของหมู่บ้าน หินบางก้อนลงมาถูกบันไดของชาวบ้านพัง ทำให้ได้รับความเสียหาย ชาวบ้านต่างกลัวอันตรายพากันย้ายหมู่บ้านจากที่เดิมลงมาทางทิศตะวันออก ห่างจากที่เดิม 300 เมตร การที่หินหล่นกลิ้งลงมาทับบันไดชาวบ้านในหมู่บ้านนั้น ชาวบ้านทั่วไปจึงเรียก “บ้านห้วยคลั่ง” ต่อมาเปลี่ยนเป็น "บ้านห้วยครั่ง" ได้รับข้อมูลมาจาก นายหวังจี ผู้นำประเพณีของหมู่บ้านและคำบอกเล่าจากชาวบ้าน
บ้านห้วยครั่ง อยู่ห่างจากตัวอำเภออมก๋อย ประมาณ 75 กิโลเมตร มีทรัพยากรป่าไม้ที่มีความอุดมสมบูรณ์ ปัจจุบันหมู่บ้านห้วยครั่งถูกประกาศจากทางราชการว่าเป็นหมู่บ้านที่มีความเสี่ยงต่อดินถล่ม และอาจมีหินไหลจากภูเขาลงมา ทำให้ชาวบ้านบางครอบครัวย้ายที่อยู่อาศัยออกไปอยู่บริเวณที่ราบใกล้แม่น้ำแม่ลอก ซึ่งห่างจากจุดเดิม 5 กม. หมู่บ้านห้วยครั่งจึงมีหย่อมบ้านจำนวน 2 หย่อมบ้าน โดยมีอาณาเขต ดังนี้
อาณาเขตติดต่อ
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านห้วยหวาย
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านแม่สอ
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านห้วยบง
ข้อมูลประชากรหมู่บ้านห้วยครั่ง เป็นชาวปกาเกอะญอมีจำนวนทั้งหมด 202 คน และจำนวนครัวเรือน 66 ครัวเรือน
ปกาเกอะญอประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ได้แก่ การทำไร่ การเลี้ยงสัตว์ เช่น วัว แพะ ไก่ และการหาของป่า โดยบางส่วนมีการออกไปรับจ้างในตัวเมืองเพื่อเป็นรายได้เสริมให้กับครอบครัว ในหมู่บ้านมีสถานประกอบการ ได้แก่ ปั้มน้ำมันจำนวน 3 แห่ง และร้านค้าในชุมชนจำนวน 5 แห่ง
ประเพณีเลี้ยงผีเขา ชาวบ้านจะจัดขึ้นทุก ๆ 3 ปี โดยจะระดมเงินเพื่อซื้อความเลี้ยงผี ซึ่งเป็นหมู่บ้านเดียวในอำเภออมก๋อยที่ยังมีประเพณีนี้อยู่
ผู้นำทางการปกครอง
- นายคือพู สุภัคไพโรจน์ ผู้ใหญ่บ้าน
ผู้นำทางภูมิปัญญาท้องถิ่นบ้านห้วยครั่ง
- นายนุลอย กระยาหงัน ผู้นำด้านสมุนไพร
- นายสุแหง่ กระยาหงัน ผู้นำด้านการจักสาน
- นางพร้าอ้วย สุภัคไพโรจน์ ผู้นำด้านการทอผ้า
- นายไปป่วย สุภัคไพโรจน์ ผู้นำด้านจิตวิณญาณ
มีสถานที่ท่องเที่ยว คือ ถ้ำหินงอกหินย้อย
ระบบฐานข้อมูลศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง". สืบค้นเมื่อ 13 กันยายน 2567. จาก https://www.xn--b3c3da.com/home/pdf/village/412/
Facebook ศศช.บ้านหวยครั่ง. (2566). สืบค้นเมื่อ 13 กันยายน 2567. จาก https://www.facebook.com/photo/?fbid=609858364265140&set=pb.100057229458901.-2207520000