การย้ายถิ่นฐานนั้น เดิมนั้นคนลาวครั่งโค้งวิไล/หนองตาเถร ย้ายกันมาประมาณ 4-5 ครอบครัว ซึ่งส่วนมากจากแถบจังหวัดสุพรรณบุรี และชัยนาท ตำบลวัดสิงห์ เมื่อการเดินทางดีขึ้นก็ไปชักชวนญาติพี่น้องอพยพกันมาเป็นตระกูลใหญ่ รวมอยู่กันเป็นกลุ่มก้อน

บ้านโค้งวิไลและบ้านหนองตาเถรเดิมเป็นหมู่บ้านแห่งเดียวกัน ก่อนที่ภายหลังมีการสร้างถนนและพัฒนา ซึ่งบริเวณใกล้ที่หนองตาเถรท้ายหมู่บ้าน ถนนสายเอเชียตัดผ่านหมู่บ้านแยกสองหมู่เป็นทางโค้ง อยู่บริเวณหน้าโรงงานเบียร์ช้างในปัจจุบัน จึงได้ชื่อว่าหมู่บ้านโค้งวิไล ต่อมาเนื่องจากมีจำนวนประชากรจำนวนมากขึ้น จึงแยกเป็นสองหมู่บ้าน สองฝั่ง จึงให้ฝั่งตะวันตกเป็นหมู่ที่ 4 และเรียกชื่อหมู่บ้านฝั่งตะวันออกเป็นหมู่ที่ 13 ชื่อหนองตาเถร อย่างเดิม

วัดโค้งวิไล

วัดโค้งวิไล ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 บ้านโค้งวิไล สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีที่ดินตั้งวัดเนื้อที่ 13 ไร่ 54 ตารางวา เดิมชื่อว่า “วัดโค้งตาเถร” เริ่มการสร้างวัดเมื่อ พ.ศ. 2495 ประกาศตั้งวัดเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2513 ได้รับพระราชทานวิสุคามสีมาเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2514 วัดโค้งวิไล เป็นวัดพัฒนาตัวอย่างดีเด่น ในปี 2538 เป็นที่ตั้งของหน่วยอบรมประชากรประจำตำบล เป็นศูนย์เผยแผ่พระพุทธศาสนาประจำจังหวัดกำแพงเพชร ศูนย์พิทักษ์พระพุทธศาสนาประจำจังหวัดกำแพงเพชร

ประวัติการสร้างวัดในช่วงแรกนั้น โดยมีหลวงพ่อตุ้ย เป็นเจ้าอาวาส ต่อมาคือ พระปลัดใส และพระครูพิพิธวัชรธรรม เป็นเจ้าอาวาส โดยลำดับ มีการพัฒนาให้วัดโค้งวิไลให้มีวิทยุชุมชนคลื่น 103.25 MHZ ขึ้นในวัด หลังจากพระครูพิพิธวัชรธรรมมรณภาพแล้ว ทางคณะสงฆ์ได้แต่งตั้งพระมหาบุญมา เขมปัญโญ เปรียญธรรม 5 ประโยค เป็นเจ้าอาวาส และได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ตั้งพระครูสัญญาบัตรที่ พระครูสิริวชิราภิวัฒน์ และได้ตั้งโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี พร้อมด้วยพระมหาดุสิตศักดิ์ ติกขธัมโม เปรียญธรรม 9 ประโยค เพื่อให้พระภิกษุสามเณรในเขตการปกครองและบรรดาญาติโยมสาธุชนที่สนใจในการศึกษาพระปริยัติธรรมได้ศึกษาเล่าเรียน

โรงเรียนชุมชนประชาสามัคคี

สำหรับโรงเรียนนั้น แต่ก่อนดั้งเดิมใช้ชื่อว่า โรงเรียนวัดโค้งตาเถรตั้งอยู่ภายในวัด ต่อมามีผู้ยกที่ดินให้เพื่อสร้างโรงเรียนใหม่ จึงย้ายโรงเรียนจากวัดมาสร้างเป็นเอกเทศทางฝั่งหมู่ที่ 4 ฝั่งตะวันตก ของถนน ปัจจุบันนี้เปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนชุมชนประชาสามัคคี ซึ่งเป็นโรงเรียนขยายโอกาส สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากำแพงเพชร เขต 2

หมู่ที่ 4 บ้านโค้งวิไล มีการจราจรหนาแน่น เนื่องจากมีถนนพหลโยธินตัดผ่าน และเป็นแหล่งชุมชนหนาแน่น

บ้านโค้งวิไล มีจำนวนครัวเรือน 971 หลังคาเรือน รวมจำนวนประชากรทั้งสิ้น 1,455 คน ประกอบด้วยประชากรเพศชายจำนวน 715 คน และเพศหญิงจำนวน 740 คน

กลุ่มหัตถกรรมบ้านโค้งวิไล ประกอบอาชีพเสริมทำดินกระดาษเพื่อประดิษบ์ของที่ระลึก ของเล่นเด็ก สื่อการเรียนการสอนสำหรับจำหน่ายปลีกและส่งตลอดทั้งปี

ชมรม อสม.บ้านโค้งวิไล จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2526 โดยมี นางน้ำทิพย์ ชูชัย เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 17 คน

กรรมการพัฒนาสตรีหมู่บ้าน หมู่ 4 บ้านโค้งวิไล จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2554 โดยมี นางสุรินทร์ พิกุลทอง เป็นประธานกลุ่ม

กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแห่งชาติบ้านโค้งวิไล หมู่ 4 จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2544 โดยมี นายอเนก ครุฑธานุชาติ เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 320 คน

กลุ่มส่งเสริมอาชีพเกษตร หมู่ 4 บ้านโค้งวิไล จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2553 โดยมี นายสนอง พิลึก เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 51 คน

กลุ่มน้ำยาล้างจาน จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2553 โดยมี นางบุญช่วย โรงอ่อน เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 20 คน

กลุ่ม SML หมู่ 4 บ้านโค้งวิไล จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2553 โดยมี นายอำนาจ อินอ่วม เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 20 คน

วิทยุชุมชนภาษาลาวครั่ง/ชมรมลาวครั่งจังหวัดกำแพงเพชร

การรวมของกลุ่มเริ่มจาก อาจารย์พรสุดา กุลนาดา จัดรายการวิทยุชุมชนเป็นภาษาลาวครั่ง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 ที่คลื่น FM 104.00 MHZ. ใช้นามแฝงว่า ดีเจสาวลาว

ต่อมาย้ายมาจัดรายการที่คลื่น FM 103.25 MHZ. มีนายสมคิด สารียัง เป็นลาวครั่งที่ย้ายจากหนองกระดูกเนื้อ อำเภอลาดยาว จังหวัดนครสวรรค์ มาทำงานที่อำเภอคลองลานเป็นครูสอนชาวเขา ได้เป็นสมาชิกรายการได้ชักชวนรวบรวมประชุมคนลาวในจังหวัดกำแพงเพชร ลาวครั่งบ้านหนองเหมือด ลาวครั่งบ้านหนองตาเถร ลาวครั่งบ้านโค้งวิไล ลาวครั่งอำเภอเมือง ลาวครั่งท่าขึ้น มาประชุมร่วมก่อตั้งเป็นตนขึ้นเป็นชมรมลาวครั่งจังหวัดกำแพงเพชร มีการรวมตัวกันอย่างหลวม ๆ มีโลโก้ชมรมลาวครั่งจังหวัดกำแพงเพชร สร้างสรรค์โดยหมอ แต่งตั้งประธานและเหรัญญิก คือมีโครงสร้างขององค์กรครบ

เนื่องจากมีเหรัญญิกเป็น พมจ. (สมพร ฉิมมา ปัจจุบันเกษียณและบวชแล้ว) จึงทำให้ชมรมลาวครั่งจังหวัดกำแพงเพชร ได้ร่วมงานกับสภาชนเผ่าพื้นเมืองประเทศไทยที่จังหวัดเชียงใหม่ และพมจ. เสนองบประมาณให้จัดงานมหกรรมลาวครั่งขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2555 ที่วัดแสนสุข บ้านหนองเหมือด ตำบลแสนตอ อำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร

ต่อมาชมรมได้ชักชวนลาวครั่งบ้านทุ่งทราย ตำบลทุ่งทราย อำเภอทรายทองวัฒนา จังหวัดกำแพงเพชร มาช่วยกันฟื้นฟูวัฒนธรรมลาวครั่งขึ้นมาอีกหนึ่งอำเภอในจังหวัดกำแพงเพชร ปัจจุบันคนลาวครั่งได้เปลี่ยนแปลงการดำรงชีวิต มาทำการปลูกอ้อย ทำสวนผลไม้ และค้าขายมากขึ้นเนื่องจากมีโรงงานอุตสาหกรรมมีคนนอกพื้นที่อพยพเข้ามาอยู่ในชุมชนมากขึ้น

งานประเพณีทำบุญประจำปีในวันขึ้น 7 ค่ำ และ 8 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี, งานเทศกาลสงกรานต์ทุกวันที่ 17 เดือนเมษายน ของทุกปี, งานบุญกลางบ้าน 29 เมษายน ของทุกปี

ทุนกายภาพ/ชีวภาพ

อ่างเก็บน้ำ/บ่อน้ำ บ่อน้ำบาดาลเอกชน 24 บ่อ, บ่อบาดาลสาธารณะ 12 บ่อ

คลองธรรมชาติที่ไหลผ่าน คลองสีเสียด

ลานกีฬา สนามฟุตบอล/ลานกีฬาอเนกประสงค์โรงเรียนชุมชนประชาสามัคคี

ทุนเศรษฐกิจ

สินค้าชุมชน OTOP เช่น ผลิตภัณฑ์ข้าวปลอดภัย, ปุ๋ยน้ำชีวภาพ, ผ้าปักชาวเขา, ไม้กวาดดอกหญ้า, ไข่เค็มสมุนไพร,ผลิตภัณฑ์ถักแห, ขนมกระยาสารท, ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่, ผลิตภัณฑ์จากผักตบชวา, น้ำพริกเจ

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. (2566). รายงานโครงการสำรวจและจัดการข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่ง ปีงบประมาณ 2566. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

องค์การบริหารส่วนตำบลคลองขลุง. (ม.ป.ป.). หมู่บ้านท่องเที่ยวotop นวัฒวิถึ บ้านโค้งวิไล (จังหวัด กำแพงเพชร). https://www.klongklung-kp.go.th/

องค์การบริหารส่วนตำบลคลองขลุง. (2564). แผนพัฒนาท้องถิ่น 2566-2570. https://www.klongklung-kp.go.th/

กระทรวงวัฒนธรรม. (2554). วัดโค้งวิไล. ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม. http://www.m-culture.in.th/

บรรจบ จันทร์มาศ, สัมภาษณ์, 2566

พรสุดา กุลนาดา, สัมภาษณ์, 2566

สุนีย์ เรื่อศรีจันทร์, สัมภาษณ์, 2566