เกาะพะงัน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุราษฎร์ธานี อยู่ห่างจากตัวเมืองจังหวัดสุราษฎร์ธานีประมาณ 100 กิโลเมตร มีเกาะย่อยน้อยใหญ่หลายเกาะซึ่งแต่ละเกาะมีความสมบูรณ์ของธรรมชาติทางทะเลและป่าไม้ มีชายหาดสวยงามที่มีชื่อเสียง และมีแหล่งดำน้ำที่สวยงาม เมื่อ พ.ศ. 2431 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้เสด็จประพาสเกาะพะงันเป็นครั้งแรก และได้พระราชทานนามน้ำตกบนเกาะพะงันถึงสามแห่ง ได้แก่ น้ำตกธารเสด็จ น้ำตกธารประพาส และน้ำตกประเวศ โดยเฉพาะน้ำตกธารเสด็จ ทรงเป็นที่โปรดปรานพระราชหฤทัย พระองค์เสด็จประพาสถึง 14 ครั้ง (พ.ศ. 2431-2452) ซึ่งก็ได้มีหลักฐานจารึกเป็นพระปรมาภิไธยแบบย่อยบนก้อนหินอยู่ริมน้ำตกจนถึงปัจจุบัน ปัจจุบันเกาะพะงันเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดสุราษฎร์ธานี และเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวในด้านความงามของธรรมชาติที่ยังคงอุดมสมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นป่าไม้ น้ำตก ชายหาด และแหล่งดำน้ำรอบเกาะ (สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย, 2559)

สำหรับการสร้างบ้านแปลงเรือนที่เกาะพะงันในช่วงแรกสันนิษฐานว่าอาจเป็นชาวมาเลเซียและชาวจีนที่เข้ามาอาศัยอยู่ก่อน เช่นเดียวกับนักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีบางคนที่เชื่อว่าคนกลุ่มแรกที่อพยพไปยังเกาะพะงันคือชาวเลยิปซีที่เป็นมุสลิม (Pygmy, Semung และ Proto-Malay) ที่เดินทางโดยเรือจากคาบสมุทรมลายู ปัจจุบันคนกลุ่มนี้บนเกาะพะงันยังมีอยู่ แต่ไม่กี่คนเท่านั้น ส่วนชาวจีนนั้นเป็นกลุ่มคนที่เข้ามาอาศัยตั้งรกรากอยู่แต่เดิม โดยเริ่มแรกว่ากันว่าผู้ที่เข้ามามาอยู่ที่เกาะพะงันนั้นมาเพื่อปลูกและเก็บมะพร้าว ไม่มีโรงเรียน ไม่มีสถานพยาบาล จนเมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้เสด็จเยือนเกาะพะงัน เมื่อนั้นเองที่เกาะพะงันได้รับการสนับสนุนเปิดโรงเรียนขึ้น รวมถึงโครงสร้างพื้นฐานและบริการด้านการดูแลสุขภาพต่าง ๆ ประชาชนเริ่มมีอาชีพทั้งการค้าขายและการประมง เมื่อเวลาผ่านไปธุรกิจท่องเที่ยวก็ได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจในเกาะพะงัน กระทั่งกลายมาเป็นแหล่งรายได้ของชาวเกาะพะงันนับแต่นั้นเป็นต้นมา

เกาะพะงันเป็นเกาะที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 รองจากเกาะสมุยจังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยอยู่ห่างจากเกาะสมุยไปทางทิศเหนือประมาณ 20 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากตัวจังหวัดสุราษฎร์ธานีประมาณ​ 100 กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ 171.97 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 107,481.25 ไร่ (สำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย, 2559)

มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้ 

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ จังหวัดชุมพร
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอเกาะสมุย จังหวัสุราษฎร์ธานี
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ทะเลอ่าวไทย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอไชยา และอำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

เกาะพะงันมีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาอยู่ตรงกลางเกาะ ทอดตัวจากเหนือจรดใต้ มีที่ราบบริเวณทางทิศตะวันตก ส่วนทางตะวันออกเป็นเทือกเขาจรดทะเล มีพื้นที่ราบและเป็นป่า พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขา ชายหาด มีสันทรายและแนวหินปะการังที่เรียกว่า “คันนา” รอบ ๆ เกาะ พื้นที่เป็นหินและดินที่พังทลายได้ง่าย มีภูเขาสูง ได้แก่ เขาไม้งาม เขาตาหลวง เขาไม้แก้ว และมียอดเขาหราที่มีความสูงถึง 636 เมตร ซึ่งสูงที่สุดในหมู่บรรดายอดเขาแถบอ่าวไทย ตั้งอยู่บริเวณกลางเกาะด้านทิศเหนือ แนวเขายาวจรดทิศใต้ นอกจากนี้ยังมีอ่าวเล็กอ่าวน้อยที่เรือสามารถเข้าจอดได้บางฤดู สภาพป่าไม้ยังมีความอุดมสมบูรณ์อยู่มาก แม้ว่าจะมีการบุกรุกเข้าไปถือครองกรรมสิทธิ์เป็นจำนวนมาก

สภาพภูมิอากาศ ของเกาะพะงันมีลักษณะเป็นแบบมรสุมเขตร้อน ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ โดยลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จะพัดจากบริเวณทะเลอันดามันบ้างเป็นครั้งคราว แต่เนื่องจากมีแนวเทือกเขาตะนาวศรี เทือกเขาภูเก็ต และเทือกเขานครศรีธรรมราชในแถบบริเวณจังหวัดระนอง ชุมพร พังงา ภูเก็ต และจังหวัดนครศรีธรรมราชทําหน้าที่เป็นแนวช่วยลดอิทธิพลของลมมรสุมดังกล่าว ดังนั้นเกาะพะงันจึงได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือปกติจะมีแหล่งกําเนิดจากบริเวณทะเลจีนใต้และอ่าวไทย ทําให้เกาะพะงันได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือที่พัดผ่านอ่าวไทย และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากที่พัดมาจากมหาสมุทรอินเดียนอกจากนี้ บริเวณเกาะพะงันยังได้รับอิทธิพลของมรสุมตะวันตกเฉียงเหนือ สําหรับในช่วงเดือนมกราคมถึงพฤษภาคมจะพัดเอาความแห้งมา ทําให้เกาะพะงันมีฤดูกาลที่เด่นชัดเพียง 2 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน และฤดูฝน

1. ฤดูร้อน เริ่มเมื่อลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือสิ้นสุดลง คือ ประมาณเดือนมกราคมถึงกลางเดือนพฤษภาคม ในระยะนี้เป็นช่วงที่มีอากาศร้อนอบอ้าวทั่วไป โดยอากาศร้อนจัดจะอยู่ในเดือนเมษายน โดยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาจังหวัดสุราษฎร์ธานีมีอุณหภูมิเฉลี่ย 27.2 องศาเซลเซียส มีอุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุดประมาณ 33.7 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 22.8 องศาเซลเซียส
2. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่ประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงเดือนธันวาคม โดยช่วงนี้เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดปกคลุมประเทศไทย ทําให้มีฝนตกในช่วงนี้ โดยตกชุกที่สุดในช่วงเดือนกันยายนและพฤศจิกายน ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมามีจํานวนวันฝนตกเฉลี่ย 158 วันต่อปี มีปริมาณฝนตลอดปีแปรผันค่อนข้างมากในพื้นที่ต่าง ๆ โดยเฉลี่ยจะอยู่ในระหว่างประมาณ 1,229-2,044 มิลลิเมตร และมีความชื้นสัมพัทธ์โดยเฉลี่ยร้อยละ 8

การคมนาคม

การท่องเที่ยวส่งผลให้เกิดการคมนาคมขนส่งที่สะดวก รวดเร็ว และปลอดภัย เนื่องจากมีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน มีการเพิ่มเส้นทางคมนาคมทั้งทางบกและทางน้ำ ดังนี้

1.การคมนาคมทางบก

1.1 รถประจําทาง ได้แก่ รถตู้ รถสองแถว โดยมีเส้นทางการเดินรถ 4 สาย คือ สายท้องศาลา-บ้านค่าย-หาดริ้น สายท้องศาลา-ธารเสด็จ-ท้องนายปาน สายท้องศาลา-โฉลกหลํา-แม่หาด และสายท้องศาลา-หาดยาว-หาดหลัก

1.2 รถเช่า ในชุมชนเกาะพะงันมีบริการรถเช่าที่หลากหลายกระจายอยู่ทั่วเกาะ ซึ่งมีทั้งรถยนต์และรถจักรยานยนตร์ มีให้เช่าเป็นรายวัน รายเดือน รองรับนักท่องเที่ยวหลายรูปแบบ

1.3 รถส่วนบุคคล กรณีที่จะนํารถส่วนบุคคลเข้ามายังในชุมชนเกาะพะงัน สามารถนํารถขึ้นเรือเฟอร์รีมายังเกาะพะงันได้

2. การคมนาคมทางน้ำ

2.1 เรือหางยาว จะมีอยู่ในทุก ๆ หาดรอบเกาะ นักท่องเที่ยวนิยมใช้สำหรับเดินทางจากหาดหนึ่งไปยังอีกหาดหนึ่ง หรือนั่งชมวิวรอบเกาะ

2.2 เรือสปีดโบ๊ท มีค่าบริการที่สูงกว่าเรือหางยาวแต่สะดวกกว่าและเร็วกว่า ซึ่งมีทั้งรูปแบบประจําทางและไม่ประจําทาง สามารถเหมาได้

2.3 เรือเฟอร์รี เป็นเรือประจําทางขนาดใหญ่ สามารถนําคนและรถข้ามไปยังอีกเกาะได้ โดยมี 4 เส้นทาง ได้แก่ เกาะพะงัน-เกาะสมุย เกาะพะงัน-ดอนสัก เกาะพะงัน-เกาะเต่า และเกาะพะงัน-เกาะนางยวน

ประชาชนที่อาศัยอยู่ในเกาะพะงันเดิมประกอบอาชีพเป็นเกษตรสวนมะพร้าวและประมงเป็นหลัก แต่เนื่องจากลักษณะภูมิประเทศ และแหล่งธรรมชาติของเกาะพะงันได้ดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาจนกลายเป็นที่รู้จักทั่วโลก ส่งผลให้ประชาชนในพื้นที่มีรายได้เพิ่มขึ้นจากเดิม และเริ่มเปลี่ยนจากการทําสวนมาเป็นการประกอบกิจการร้านอาหาร ร้านค้า ร้านซักรีด บังกะโล ธุรกิจขนส่ง โรงแรม และรีสอร์ต ทําให้มีการขยายตัวของโครงสร้างพื้นฐาน มีโรงเรียน โรงพยาบาล เส้นทางถนนเพิ่มขึ้น การท่องเที่ยวได้ส่งผลให้สังคมและเศรษฐกิจของชุมชนเกาะพะงันดีขึ้นจากเดิม มีความหลากหลายทางสังคมเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากมีนักท่องเที่ยวต่างชาติและแรงงานต่างชาติเข้ามาอาศัยอยู่ในพื้นที่จำนวนมาก

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวส่งผลให้การประกอบอาชีพของประชาชนในเกาะพะงันเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่มีเพียงเกษตรกรรมและการประมง เมื่อมีการท่องเที่ยวเกิดขึ้นในเกาะจึงเป็นที่มาของการเกิดอาชีพที่มีความหลากหลายมากขึ้น เช่น เกิดธุรกิจค้าขาย บริการด้านสุขภาพ ร้านซักรีด เรือโดยสาร รถโดยสารประจำทาง บริการรถเช่า ร้านอาหาร รวมถึงธุรกิจที่พักต่าง ๆ เช่น โรงแรม รีสอร์ต ที่กระจุกตัวอยู่บริเวณท้องศาลาซึ่งถือเป็นศูนย์กลางของเกาะพะงัน

เกาะพะงันมีกิจกรรมการท่องเที่ยวที่หลากหลายทั้งกิจกรรมการสังสรรในยามค่ำคืน เช่น ฟูลมูนปาร์ตี้บริเวณหาดริ้น เป็นเทศกาลดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ที่จัดขึ้นในคืนพระจันทร์เต็มดวง เป็นประสบการณ์ที่ตื่นเต้น เร้าใจ และน่าจดจำของเหล่านักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ และถือเป็นไฮไลท์การท่องเที่ยวของเกาะพะงัน นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมสำหรับคนรักสุขภาพ โยคะ สปาบริเวณบ้านศรีธนู มีกิจกรรมตกหมึก ตกปลาบริเวณโฉลกหลํา มีกิจกรรมให้ชิมอาหารทะเลพื้นบ้าน หาของกินในตลาดบริเวณท้องศาลา รวมถึงกิจกรรมดําน้ำ ขับเจ็ตสกี บานาน่าโบ๊ท เซิร์ฟบอร์ด ขี่จักรยานยนต์รอบเกาะ ปีนเขา ให้อาหารช้าง และเที่ยวอุทยาน เหล่านี้เป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้สิ่งอำนวยความสะดวกและบริการด้านการท่องเที่ยวเกาะพะงันมีหลากหลาย เช่น โรงแรม รีสอร์ต บังกะโล ร้านค้า ร้านอาหาร โรงเรียนสอนดำน้ำ ร้านบริการเช่ารถ ครอบคลุมทั่วทั้งเกาะพะงัน แต่ทั้งนี้ สถานประกอบการในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเกาะพะงันจะกระจุกตัวอยู่ในแหล่งท่องเที่ยวหลักตั้งแต่หาดท้องศาลาไปยังหาดริ้นและบริเวณเลียบชายทะเลเป็นส่วนใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณหาดริ้นซึ่งเป็นสถานที่จัดกิจกรรมฟูลมูนปาร์ตี้ที่จะคึกคักเป็นพิเศษทั้งจำนวนนักท่องท่องเที่ยว และความคึกคักทางเศรษฐกิจ

ในปัจจุบันเกาะพะงันกำลังได้รับความนิยมจากเหล่านักท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก เพราะนอกจากจะมีกิจกรรมฟูลมูนปาร์ตี้อันโด่งดังแล้ว เกาะพะงันยังมีชื่อเสียงในด้านการเป็นสถานที่ดำน้ำยอดนิยม มีทั้งชายหาดที่สวยงาม ทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ทั้งยังเป็นที่ตั้งของอุทยานแห่งชาติน้ำตกธารเสด็จที่มีพื้นที่กว่า 41,250 ไร่

อย่างไรก็ดี การขายตัวของเศรษฐกิจภาคการท่องเที่ยวได้เปลี่ยนโครงสร้างเศรษฐกิจของเกาะพะงันจากภาคการเกษตร (มะพร้าว) ไปเป็นการพึ่งพิงภาคการท่องเที่ยวเป็นหลัก นอกจากนี้การขยายตัวของเศรษฐกิจภาคการท่องเที่ยวยังทำให้รายได้ของประชาชนในเกาะพะงันดีขึ้น แต่อย่างไรก็ตามรายได้ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่กับประชาชนในกลุ่มอาชีพธุรกิจการท่องเที่ยว ธุรกิจส่วนตัว เช่น โรงงานผลิตน้ำแข็ง โรงงานผลิตน้ำดื่ม ค้าขายเป็นหลัก ส่วนกลุ่มที่ยังประกอบอาชีพภาคการเกษตร (พืชเศรษฐกิจ ได้แก่ เงาะ ทุเรียน ลองกอง) และเป็นลูกจ้างในภาคการท่องเที่ยวและบริการกลายเป็นผู้มีรายได้น้อย กล่าวคือ การเข้ามาของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวแม้จะสร้างรายได้และเงินหมุนเวียนมหาศาลแก่เกาะพะงัน ขณะเดียวกันก็เป็นเหตุปัจจัยหลักที่ก่อให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ของประชาชนในเกาะพะงันเช่นเดียวกัน

การท่องเที่ยวทำให้เกาะพะงันมีความหลากหลายทางเชื้อชาติและศาสนา ส่งผลให้เกาะพะงันมีวัฒนธรรมที่หลากหลาย เกิดการแลกเปลี่ยนวิถีชีวิต ภาษา อาหาร และความเป็นอยู่ระหว่างกัน ทั้งนี้ เกาะพะงันมีประเพณีที่มีชื่อเสียงและเป็นที่สนใจของทั้งนักท่องเที่ยวและชาวเกาะพะงันเอง คือ ประเพณีชักพระทางทะเล เดิมทีนั้นมีการจัดงานอยู่บริเวณอ่าวบ้านใต้ อ่าวบ้านวกตุ่ม และอ่าวท้องศาลา แต่ปัจจุบันเหลือสถานที่จัดเพียงอ่าวท้องศาลาเท่านั้น โดยจัดขึ้นตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 เป็นการจำลองเหตุการณ์เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จขึ้นไปจำพรรษา ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์เพื่อแสดงธรรมโปรดพุทธมารดา เมื่อเสด็จกลับมายังโลกมนุษย์ชาวบ้านจึงแห่แหนกันไปเฝ้ารับเสด็จ โดยในประเพณีชักพระพุทธศาสนิกชนจะพร้อมใจกันอัญเชิญพระพุทธรูปขึ้นประดิษฐานบนบุษบกที่วางอยู่เหนือเรือ รถ หรือล้อเลื่อน แล้วทำการชักพระออกจากวัดไปสมโภช ระหว่างการชักพระจะมีการตีโพนไปตลอดทางเพื่อประกาศว่ามีการชักพระแล้ว นอกจากนี้ยังมีการละเล่นพื้นบ้านและมหรสพต่าง ๆ ขบวนเรือพระจะประกอบด้วยเรือพระจากหมู่บ้านต่าง ๆ มีการประกวดเรือพระ ประกวดเทพีชักพระ และประกวดขับร้องเพลงชักพระที่ถือเป็นหนึ่งศาสตร์และศิลป์ที่ชาวเกาะพะงันรับสืบทอดกันมาอย่างช้านาน โดยในคำร้องเพลงชักพระนั้นจะสื่อถึงวิถีชีวิตของของผู้คนบนเกาะพะงัน ประเพณีชักพระทางทะเลจึงเป็นประเพณีที่ชาวเกาะพะงันภาคภูมิใจนับตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน

สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของเกาะพะงัน เช่น

1. หาดริ้น เป็นชายหาดที่ได้ชื่อว่าสวยงามและมีชื่อเสียงที่สุดในเกาะพะงัน ความยาวของหาดประมาณ 2 กิโลเมตร นอกจากเป็นหาดที่สวยงามแล้ว หาดริ้นยังเป็นสถานที่จัดกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาตินิยมมาชุมนุมกันอย่างเนืองแน่นในคืนที่พระจันทร์เต็มดวง (ขึ้น 15 ค่ำ) คือ ฟูลมูนปาร์ตี้ (Full Moon Party) ที่สำคัญบริเวณนี้ยังเป็นแหล่งรวมความเจริญที่มีทั้งที่พัก ร้านค้า ร้านอาหาร และบริษัทนำเที่ยวแบบ One Day Trip ต่าง ๆ ด้วย

2. น้ำตกธารเสด็จ เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของเกาะพะงัน ชาวเกาะพะงันถือกันว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เนื่องจากมีประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีเคยเสด็จประพาสหลายรัชกาล ตั้งแต่รัชกาลที่ 5 รัชกาลที่ 6 รัชกาลที่ 7 และรัชกาลที่ 9 โดยเฉพาะรัชกาลที่ 5 ได้เสด็จประพาสน้ำตกธารเสด็จรวม 14 ครั้ง ปรากฏตามหลักฐานพระปรมาภิไธยย่อที่ทรงจารึกไว้ที่ก้อนหินบริเวณใกล้ ๆ น้ำตกธารเสด็จ และพลับพลาที่ทรงประทับซึ่งได้รับการปรับปรุงซ่อมแซมจากกรมศิลปากรให้เห็นเป็นหลักฐาน (สำนักอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, ม.ป.ป.)

3. หาดท้องนายปาน เป็นหาดยอดนิยมอีกแห่งหนึ่งบนเกาะพงัน และจัดเป็นชายหาดที่สวยอันดับสองรองจากหาดริ้น

4. หาดสลัด เป็นหาดที่มีตำนานมาจากกลุ่มโจรสลัดกลุ่มหนึ่งที่เคยมาจอดเรือซ่อนอยู่ ณ สถานที่แห่งนี้ จนกลายเป็นที่มาของชื่อหาดสลัด โดยหาดสลัดเป็นหาดที่เงียบสงบ นักท่องเที่ยวไม่เยอะมากนัก

5. อ่าวโฉลกหลำ เป็นที่ตั้งชุมชนประมงที่ใหญ่ที่สุดบนเกาะพะงัน ขึ้นชื่อเรื่องน้ำทะเลสีสวยใสราวคริสตัล หาดทรายขาวละเอียดและทิวทัศน์ที่สวยงามของสภาพแวดล้อมโดยรอบ และด้วยพื้นที่ของหาด เป็นแนวเว้า มีภูเขาโอบ จึงทำให้ที่นีเป็นจุดที่ช่วยบังลม ของชาวบ้านที่ยังคงทำประมงท้องถิ่น 

6. หาดยาว เป็นหนึ่งในหาดที่สวยงามเป็นอันดับต้น ๆ ของเกาะพะงัน

7. จุดชมวิวเขาหรา จุดชมวิวที่อยู่บนยอดเขาที่สูงที่สุดของเกาะพะงันด้วยความสูง 627 เมตรจากระดับน้ำทะเล ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติธารเสด็จ-เกาะพะงัน เส้นทางที่จะขึ้นไปบนจุดชมวิวเขาหราเป็นเส้นทางธรรมชาติเหมาะสำหรับผู้ที่ชอบเดินป่า มีระยะทาง 3 กิโลเมตร ระหว่างทางจะได้พบกับผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ แต่เมื่อมาถึงปลายทางจะได้พบกับจุดชมวิวที่มองเห็นวิวได้ทั่วเกาะพะงัน

นอกจากนี้ บนเกาะพะงันยังมีชายหาด เกาะ และอ่าวอื่น ๆ ที่สวยงาม เป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวอีกมากมาย เช่น อ่าวหินกอง อ่าวในวก อ่าววกตุ่ม หาดสน และหาดเทียน

กระทรวงมหาดไทย, กรมการพัฒนาชุมชน, สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเกาะพะงัน จังหวัดสราษฎร์ธานี. (2559). ประวัติความเป็นมา. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://district.cdd.go.th/kophangan/

กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, สำนักอุทยานแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). น้ำตกธารเสด็จ - อุทยานแห่งชาติธารเสด็จ – เกาะพะงัน. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://portal.dnp.go.th/Content/nationalpark?contentId=4169

เทศบาลตำบลเกาะพะงัน. (2566). ประวัติเทศบาล. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://www.kohphangancity.go.th/front/menu/2/81

เทศบาลตำบลเกาะพะงัน. (ม.ป.ป.). แผนส่งเสริมการท่องเที่ยวเทศบาลตำบลเกาะพะงัน (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๔). [เอกสารที่ไม่ได้ตีพิมพ์]. เทศบาลตำบลเกาะพะงัน.

ธนสันต์ ปานแก้ว และ รงค์ บุญสวยขวัญ. (2558). ประเพณีชักพระทางทะเล อำเภอเกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารสหวิทยาการวิจัย: ฉบับบัณฑิตศึกษา, 4(3), 114-116.

ปทิดา โมราศิลป์. (2562). การเติบโตของเศรษฐกิจการท่องเที่ยวและปัญหาการกระจายรายได้ในเกาะพะงัน. วารสารวิทยาการจัดการ, 6(2), 331-343.

พิมพ์ลภัส พงศกรรังศิลป์ และคณะ. (2561). ศักยภาพทางการท่องเที่ยวและจัดทำแผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในพื้นที่เกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี. (2564). เกาะพะงัน เกาะพะงัน สุราษฎร์ธานี. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://sruu2t.sru.ac.th/

วรพนิต สุขสวี. (2564). ผลกระทบสิ่งแวดล้อมจากการท่องเที่ยวในบริเวณชุมชนเกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ศูนย์การวางแผนการท่องเที่ยวและการแก้ไขปัญหาความยากจนแห่งเอเชีย. (2549). แนวทางการวางแผนการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (ม.ป.ท.).

องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (ม.ป.ป.). หาดริ้น. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://cbtthailand.dasta.or.th/webapp/relattraction/content/965/

Bangkok Airways. (2564). สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://www.facebook.com/photo.php?fbid

Mushroomtravel. (2568). ปฏิทิน ฟูลมูน 2025 เกาะพะงัน ปาร์ตี้กันให้มันส์ เที่ยวกันให้เพลิน. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://www.mushroomtravel.com/page/full-moon-party-2018/

Phanganist. (ม.ป.ป.). ที่มาและความหมายของเกาะพะงัน. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://phanganist.com/

Phanganist. (ม.ป.ป.). ประวัติความเป็นมาของเกาะพงันแบบย่อ. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://phanganist.com/

Trueid. (2566). น้ำตกธารเสด็จ ที่เที่ยวธรรมชาติ สุราษฎร์ธานี น้ำตกขนาดใหญ่ที่สุดบน เกาะพะงัน. สืบค้น 5 ธันวาคม 2567, จาก https://travel.trueid.net/detail/bKvBbOnOpbxK