จากคำบอกเล่าถึงที่มาของชุมชนให้ข้อมูลว่า บริเวณพื้นที่ทุ่งแห่งนี้มีการเข้ามาของผู้คนกว่า 200 ปีมาแล้ว โดยสามี ภรรยาคู่หนึ่ง คือนายหมาด และนางเทศ ได้อพยพมาจากรัฐไทรบุรี ประเทศมาเลเซีย ซึ่งเดินทางมาโดยเรือ ระหว่างเดินทางสองสามีภรรยาได้แวะพักที่เกาะแห่งนี้ นายหมาดได้เห็นสภาพพื้นที่ดินที่อุดมสมบูรณ์ น่าจะเหมาะกับการทำนา และปลูกมะพร้าว จึงเริ่มบุกเบิกพื้นที่ทำนา ทำสวนมะพร้าว และลงหลักปักฐานสร้างที่อยู่อาศัย ต่อมานายหมาดและนางเทศ ก็กลับไปชวนญาติและเพื่อนบ้านอีกประมาณ 7 ครัวเรือน มาอยู่ด้วย จากนั้นชุมชนจึงเริ่มขยายใหญ่ขึ้นมาจนถึงปัจจุบัน

เมื่อทางเจ้าหน้าที่ของรัฐ ได้สำรวจหมู่บ้านเพิ่ม ขึ้นเพื่อจัดตั้งกิ่งอำเภอทุ่งหว้า ก็ได้มาพบนาย หมาด ซึ่งยังไม่มีนามสกุล นายหมาดบอกเจ้าหน้าที่ว่า แต่เดิมบริเวณทุ่งแห่งนี้เป็นป่าสะโบ๊ะ (หรือต้นลำแพน) จึงขอใช้ชื่อนามสกุลว่า รักษะโบ๊ะ และตั้งชื่อหมู่บ้านว่า "ทุ่งสะโบ๊ะ" นายหมาด รักษะโบ๊ะ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้ใหญ่บ้าน เพราะเป็นคนแรกที่เข้ามาอยู่ในหมู่บ้านแห่งนี้ และเป็นต้นตระกูล รักษะโบ๊ะ ซึ่งอยู่ในหมู่ที่ 2 ตำบลขอนคลาน กิ่งอำเภอทุ่งหว้า ในสมัยนั้น ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2524 บ้านทุ่งสะโบ๊ะ จึงได้ขึ้นตรงกับตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล จนถึงปัจจุบัน

บ้านทุ่งสะโบ๊ะ ตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของ อำเภอทุ่งหว้า ห่างจากที่ว่าการอำเภอทุ่งหว้า 21 กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัดสตูลประมาณ 80 กิโลเมตร ประกอบไปด้วยพื้นที่ราบและทุ่งนา ส่วนใหญ่อยู่ติดชายทะเล มีบางส่วนอยู่ ติดลำคลองและป่าชายเลน ซึ่งมีชื่อเรียกที่คนรุ่นก่อนตั้งชื่อไว้ เช่น แหลมบังโก๊ะ เป็นพื้นที่ปกคลุมไป ด้วยสนทะเล ส่วนพื้นที่คลองบาเกาน้อย และคลองสูลากม โดยมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ หมู่ที่ 1 บ้านมะหลัง
• ทิศใต้ ติดต่อกับ คลองวังวน ตำบลขอนคลาน อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ หมู่ที่ 4 บ้านท่านา ตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ชายฝั่งทะเลอันดามัน

สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากรหมู่ที่ 2 บ้านทุ่งสะโบ๊ะ ตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 383 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 205 คน ประชากรหญิง 178 คน และมีจำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 122 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนธันวาคม 2567)

บ้านทุ่งสะโบ๊ะ ตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชนประกอบอาชีพด้านเกษตรกรรม ทำนา ทำสวน ปลูกมะพร้าว การทำประมง ค้าขาย และรับจ้างทั่วไป และด้วยที่ตั้งชุมชนเป็นพื้นที่ที่ติดกับชายฝั่งทะเล จึงทำให้ประชากรสร้างอาชีพจากการประมงทางทะเล และใช้ทรัพยากรในพื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการประกอบอาชีพ เช่น ทำไซปู ไซปลา แห และหาหอยต่าง ๆ เช่น หอยเจดีย์ หอยจุ๊บแจงหรือหอยตาแดง หอยเข็ม และหอยนางรม อีกทั้งบริเวณนี้ยังเป็นพื้นที่ราษฎรใช้ในการเลี้ยงปลาเก๋าในบ่อดิน เลี้ยงปูนิ่มและเลี้ยงปูดำอีกด้วย ทำประมงออกเรือขนาดเล็ก ชนิดโป๊ะน้ำลึก อวนปู อวนปลาทู อวนปลาทราย ตกปลา ประมงโป๊ะน้ำตื้น ไซปูม้า เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมีการรวมกลุ่มกิจกรรมของทางชุมชน ได้แก่ กลุ่มผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าวบ้านทุ่งสะโบ๊ะ ศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงปลาเก๋าในบ่อดิน ศูนย์การเรียนรู้กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการรีสอร์ตชุมชน

วิถีชีวิตประจำวันของผู้คนในชุมชนส่วนใหญ่จะสัมพันธ์กับกลุ่มอาชีพด้านการทำประมง เนื่องจากพื้นที่ชุมชนเป็นพื้นที่ติดกลับชายฝั่งทะเลอันดามัน มีอาชีพหลักที่ยึดโยงกับการทำประมงเป็นสำคัญ ซึ่งจะแปรเปลี่ยนรูปแบบไปตามฤดูกาล และชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม การดำเนินชีวิตที่นอกจากจะยึดโยงกับการประกอบอาชีพแล้วยังมีความสัมพันธ์กับความเชื่อทางศาสนาเป็นสำคัญด้วย โดยชุมชนมีมัสยิดบ้านทุ่งสะโบ๊ะเป็นศูนย์กลางในการประกอบกิจกรรมทางศาสนา 

ด้วยต้นทุนทางธรรมชาติที่มีสูงทั้งทางทะเล ป่าชายเลน และกลุ่มอาชีพต่างๆ ทำให้ชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะเกิดแนวความคิดเรื่องของการท่องเที่ยวโดยชุมชนขึ้น กลายเป็นรีสอร์ตชุมชนโดยการบริหารงานของคนในชุมชน และการจัดการท่องเที่ยวชุมชน

ด้วยบรรยากาศที่สงบ ธรรมชาติที่บริสุทธิ์ ประกอบกับความมีอัธยาศัยของชาวบ้านที่นี่ ทำให้มีผู้มาเที่ยวและพักค้างคืน ประจวบกับช่วงปี พ.ศ. 2551 ทางรัฐบาลได้มีโครงการอยู่ดีมีสุข เข้ามาในหมู่บ้าน มีงบประมาณเข้ามา ชาวบ้านจึงมีการจัดประชุมขึ้น โดยทำการท่องเที่ยวโดยชุมชน เพราะชาวบ้าน มีความรู้ความเข้าใจวิชาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์มาบ้างแล้ว จากวิทยาลัยชุมชนจังหวัดสตูล และวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความสามัคคีและการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับบุคคลภายนอก และเพื่อเป็นรายได้เสริมอีกทางหนึ่งในชุมชน และได้เกิดกลุ่มรีสอร์ตชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ จึงได้จัดตั้งและเปิดทำการในปี พ.ศ. 2552 โดยความร่วมมือของชาวบ้านทุกฝ่าย

ชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ ตำบลทุ่งบุหลัง อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล มีพื้นที่ที่สามารถทำการท่องเที่ยว และมีศูนย์การเรียนรู้ภายในชุมชน ได้แก่ แหลมบังโก๊ะ หาดทุ่งสะโบ๊ะ ป่าชุมชน การนั่งเรือชมเกาะต่าง ๆ ในบริเวณโดยรอบ นั่งเรือชมค้างคาวที่เขาตะบัน ศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงปลาเก๋าในบ่อดิน ศูนย์การเรียนรู้กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ศูนย์การเรียนรู้การบริหารจัดการรีสอร์ตชุมชน

ภาษาพูด : ภาษาไทยถิ่นใต้ ภาษามลายูเกอดะฮ์ ภาษาไทยกลาง

ภาษาเขียน : อักษรไทย

แหลมบังโก๊ะ

แหลมบังโก๊ะเป็นแหลมที่อยู่ทางทิศตะวันตกของตำบลทุ่งบุหลังอำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล มีหาดทรายที่ยาวเหยียดไปตามชายฝั่งทะเลอันดามันเป็นหาดที่สวยงามและสงบเงียบแห่งหนึ่งเรียงรายด้วยสนทะเลขึ้นตลอดแนว เมื่อน้ำลงต่ำสุดจะเป็นหาดทรายกว้างร่วม 1,500 เมตร หาดมีความยาวประมาณ 7 กิโลเมตร พื้นที่ทิศตะวันตกเป็นทะเลอันดามัน ด้านทิศตะวันออกติดคลองบาเกาใหญ่ตลอดแนวด้านทิศเหนือจรด หมู่ที่ 1 บ้านมะหงัง และหมู่ที่ 3 บ้านทุ่งทะนาน ทิศใต้ติดบ่อดินของชาวบ้าน แหลมบังโก๊ะมีดินดอนสลับพื้นที่ป่าชายเลนและป่าชายหาด ชาวบ้านจึงมีพื้นที่ทำประมงและเลี้ยงสัตว์ แหลมบังโก๊ะมีเนื้อที่ทั้งหมด 350 ไร่ แยกเป็นโซนป่าชายเลน 200 ไร่ โซนดินดอน 80 ไร่ โซนป่าชายหาด 70 ไร่

ธนา วิศวฤทธิ์, หัวหน้าโครงการ (2556). โครงการวิจัยวิธีการจัดการแหลมบังโก๊ะแบบมีส่วนร่วม บ้านทุ่งสะโบ๊ะ หมู่ที่ 2 ต.ทุ่งบุหลัง อำเภอบุ่งหว้า จังหวัดสตูล: รายงานฉบับสมบูรณ์. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกร

ท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ. (2560). [ภาพประกอบ]. สืบค้น 9 มีนาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/

ท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ. (2561). [ภาพประกอบ]. สืบค้น 9 มีนาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/

ท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ. (2562). [ภาพประกอบ]. สืบค้น 9 มีนาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/

ท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านทุ่งสะโบ๊ะ. (2564). [ภาพประกอบ]. สืบค้น 9 มีนาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/