บ้านสันติคีรี เดิมชื่อ บ้านแม่สลอง หรือ "เหมย เซอ เล่อ" เดิมเป็นหมู่บ้านของอดีตทหารจีนคณะชาติ (ก๊กมินตั๋ง) กองพล 93 อดีตกำลังพลของนายพลเจียงไคเช็คที่อพยพเข้ามายังบริเวณดอยแม่สลองตั้งแต่ พ.ศ. 2504 เนื่องจากใน พ.ศ. 2492 เกิดสงครามกลางเมืองขึ้นในจีนระหว่างฝ่ายจีนคอมมิวนิสต์ที่นำโดยเหมาเจ๋อตุง กับฝ่ายพรรคก๊กมินตั๋งที่นำโดยเจียงไคเช็ค ซึ่งในครั้งนั้นพรรคคอมมิวนิสต์จีนภายใต้การนำของเหมาเจ๋อตุงได้รับชัยชนะ ส่วนกองทัพก๊กมินตั๋งภายใต้การนำของจอมทัพเจียงไคเช็คได้ล่าถอยไปยังไต้หวัน ก่อนหลบหนีต่อไปยังพม่า และลี้ภัยต่อมายังดอยแม่สลองของไทยใน พ.ศ. 2504 โดยรัฐบาลไทยมีข้อตกลงว่าทหารจีนคณะชาติเหล่านี้จะต้องทำหน้าที่ช่วยรักษาความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ต่อการแทรกซึมของคอมมิวนิสต์ เนื่องจากในขณะนั้นไทยกำลังต่อสู้กับภัยคุกคามของคอมมิวนิสต์ โดยเฉพาะช่วง พ.ศ. 2513-2524 การต่อสู้ระหว่างรัฐบาลไทยกับกองกำลังคอมมิวนิสต์ทวีความรุนแรง รัฐบาลไทยได้ใช้กองกำลังของอดีตทหารจีนคณะชาติเข้าช่วยสู้รบกับคอมมิวนิสต์ เหตุการณ์ในครั้งนี้คร่าชีวิตและทำให้ทหารจีนคณะชาติทุพพลภาพเป็นจำนวนมาก กระทั่ง พ.ศ. 2525 จึงสามารถวางอาวุธและปลดจากหน้าที่กลับไปใช้ชีวิตอย่างปกติสุขที่ดอยแม่สลอง รัฐบาลไทยจึงมอบสถานะพลเมืองให้แก่ทหารจีนคณะชาติและครอบครัวเป็นส่วนใหญ่เพื่อเป็นรางวัลแก่การให้ความช่วยเหลือดังกล่าว

ในอดีตดอยแม่สลองเป็นหนึ่งในพื้นที่ปลูกฝิ่นที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นดินแดนลี้ลับต้องห้าม ที่มีปัญหายาเสพติดและกองกำลังติดอาวุธมาตลอด จนกระทั่งปลาย พ.ศ. 2523 หลังกองทัพของขุนส่าถูกขับไล่และผลักดันกลับเข้าสู่พม่าโดยกองทัพไทยแล้ว รัฐบาลจึงสามารถควบคุมพื้นที่ดังกล่าวได้ ซึ่งบางส่วนเกี่ยวข้องกับแผนการเปลี่ยนพืชที่ปลูก และการให้ชื่อใหม่ว่า "สันติคีรี" หมายถึง "ภูเขาแห่งสันติภาพ" เนื่องจากรัฐบาลพยายามที่จะแยกพื้นที่ดังกล่าวออกจากภาพลักษณ์ในอดีตที่เป็นพื้นที่ปลูกฝิ่น

ตั้งแต่ พ.ศ. 2537 เป็นต้นมา บ้านสันติคีรีได้พัฒนามาเป็นแหล่งท่องเที่ยว มีถนนสายแคบที่มีร้านอาหารและร้านน้ำชาตั้งเรียงรายอยู่ริมถนน สันติคีรีได้กลายมาเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยว อดีตทหารจีนคณะชาติที่ได้ตั้งถิ่นฐานที่บ้านสันติคีรีมีบางส่วนสมรสกับเจ้าสาวเชื้อสายจีนผู้ซึ่งข้ามพรมแดนมาก่อนที่สงครามกลางเมืองจีนจะยุติ และอีกส่วนหนึ่งสมรสกับชาวไทยท้องถิ่น พร้อมกันนี้โครงการเปลี่ยนพืชประสบความสำเร็จ กระตุ้นให้เกิดการปลูกชา กาแฟ ข้าวโพด และไม้ผลทดแทนที่ฝิ่นซึ่งเคยปลูกกันมาแต่เดิม ได้มีการจัดตั้งสวนผลไม้และโรงงานชาขึ้น ตามมาด้วยโรงงานการผลิตไวน์ผลไม้และสมุนไพรจีน ซึ่งได้รับความนิยมในหมู่นักท่องเที่ยวชาวไทย ไต้หวัน และชาวจีน สร้างความรุ่งเรืองและการเติบโตของการท่องเที่ยว บ้านสันติคีรีจึงได้คืนความสุขสงบนับแต่นั้นเป็นต้นมา โดยในปัจจุบันบ้านสันติคีรีเป็นที่อยู่อาศัยของกลุ่มชาติพันธุ์หลายกลุ่ม เช่น อ่าข่า ซึ่งมีถิ่นกำเนิดจากจีนตอนใต้และพม่า แต่ละกลุ่มต่างก็มีภาษาเป็นของตนเอง มีประเพณีและวิถีปฏิบัติแบบนับถือผี โดยมีชาวจีนเป็นประชากรส่วนใหญ่ของหมู่บ้าน

บ้านสันติคีรี ตำบลดอยแม่สลองนอก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย เป็นหมู่บ้านที่ตั้งอยู่บนพื้นที่สูง มีภูเขาโอบล้อมด้านหลังของหมู่บ้าน พื้นที่โดยทั่วไปประกอบด้วยภูเขาสูงต่ำสลับซับซ้อนเรียงรายกันไป บริเวณยอดเขาที่ห่างจากหมู่บ้านออกไปมีต้นไม้ใหญ่เป็นจำนวนมาก บริเวณป่ามีความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากพื้นที่นี้ตั้งอยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเลกว่า 1,200 ฟุต ส่งผลให้ดอยแม่สลองมีสภาพอากาศที่เย็นสบายตลอดทั้งปี อุณหภูมิเฉลี่ยจะอยู่ระหว่าง 15-20 องศาเซลเซียส ช่วงอากาศหนาวจัดอยู่ในระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคม อุณหภูมิจะลดลงอยู่ที่ระหว่าง 4-6 องศาเซลเซียส ในเวลากลางคืน อากาศร้อนสุดอยู่ในระหว่างเดือนเมษายน อุณหภูมิจะลดลงอยู่ระหว่าง 25-32 องศาเซลเซียส ในเวลากลางวัน อากาศที่เย็นสบายไม่ร้อนจัดหรือหนาวจัดอยู่ในระหว่างเดือนมิถุนายน-พฤศจิกายน อุณหภูมิจะลดลงอยู่ระหว่างประมาณ 15-20 องศาเซลเซียส โดยพื้นที่ชุมชนมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านเจียงจาใส หมู่ 11 ตำบลแม่สลองใน
• ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านป่าคาสุขใจ หมู่ 5 ตำบลป่าตึง อำเภอแม่จัน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านกลาง หมู่ 6 ตำบลป่าตึง อำเภอแม่จัน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านแม่จันหลวง และบ้านแม่เต๋อ

บ้านสันติคีรี ตำบลดอยแม่สลองนก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย เป็นชุมชนที่ประกอบด้วยกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย มีผู้คนอยู่อาศัยถึง 7 ชาติพันธุ์ เช่น ชาวจีนยูนนาน เย้า อ่าข่า ลีซู (ลีซอ) ลาหู่ ไทยใหญ่ และไทยลื้อ โดยแต่ละกลุ่มล้วนมีประวัติความเป็นมายาวนาน รวมถึงมีประวัติศาสตร์ของวีรชนชาวจีนที่เชื่อมโยงประวัติศาสตร์ชาติไทยที่น่าสนใจ โดยสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากรหมู่ที่ 1 บ้านสันติคีรี ตำบลดอยแม่สลองนก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 5,410 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 2,606 คน ประชากรหญิง 2,840 คน และมีจำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 3,394 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนธันวาคม 2567)

จากการดูแลของทางรัฐบาลไทยได้วางพื้นฐานงานการควบคุมและพัฒนาที่สำคัญ ๆ ในทุกด้าน ทั้งการสร้างถิ่นฐานและอาชีพให้กับชุมชนบ้านสันติคีรี โดยส่งเสริมด้านเกษตรซึ่งจัดว่าเป็นงานหลักที่สำคัญ และเป็นอาชีพหลักของชุมชนที่ช่วยสร้างรายได้ตั้งแต่ยุคเลิกปลูกฝิ่น ได้แก่ ส่งเสริมการปลูกชาให้เป็นอุตสาหกรรม โดยนำเมล็ดพันธุ์ชาชั้นดีจากไต้หวันมาปลูก รวมทั้งพืชและผักผลไม้เมืองหนาวอันได้แก่ ท้อ พลับ บ๊วย สาลี่ เกาลัด กาแฟ ลิ้นจี่  ฯลฯ อีกทั้งยังดำเนินงานทางด้านปศุสัตว์ และอุตสาหกรรมการเกษตรภายในครอบครัวอีกหลายประเภท เช่น ข้าวไร่ ข้าวโพด ถั่ว และเนื่องจากบ้านสันติคีรีเป็นพื้นที่ที่มีเอกลักษณ์ทางกลุ่มชาติพันธุ์ และเป็นพื้นที่ทางการเกษตรที่มีความหลากหลาย ทำให้ชุมชนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญอีกแห่งที่หนึ่งของจังหวัดเชียงราย ซึ่งส่งผลให้ประชาชนในท้องถิ่นมีรายได้จากภาคการท่องเที่ยวในการบริการด้านต่าง ๆ เช่น ที่พัก ร้านอาหาร การนำชมพื้นที่ และผลิตภัณฑ์สินค้าของชุมชน 

บ้านสันติคีรีเป็นหมู่บ้านที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต การละเล่น อาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็นการชมธรรมชาติ ทัศนียภาพที่เป็นภูเขาสูงสลับเมฆหมอกและอากาศที่หนาวเย็นเกือบตลอดปี เป็นหมู่บ้านที่มีดอกไม้เมืองหนาวที่มีที่เดียวในประเทศไทย คือ ดอกซากุระ ลิลลี่ ทิวลิป อีกทั้งยังมีประเพณีวัฒนธรรม 7 กลุ่มชาติพันธุ์ที่มีอยู่หลากหลายแตกต่างกัน เช่น การละเล่น การแสดง การแต่งกาย ตลอดจนการดำรงชีพ ท่ามกลางบรรยากาศของผู้คนในชุมชนที่มีความรักความสามัคคีเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันและเอี้ออารีต่อกันรวมถึงวัฒนธรรมและวิถีความเป็นอยู่ โดยเฉพาะขั้นตอนการผลิต การชิมชา อาหารจีนและอาหารชนเผ่าที่ถ่ายทอดภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่นจนเป็นที่รู้จักแพร่หลาย เหล่านี้ล้วนเป็นอัตลักษณ์และมนต์เสน่ห์ที่ทำให้หมู่บ้าน เหมย เซอ เล่อ แห่งนี้ สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยือนได้ 

คนในพื้นที่หมู่บ้านสันติคีรี ดอยแม่สลองมีความเชื่อทางด้านศาสนาที่หลากหลาย แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะนับถือพระพุทธศาสนา สังเกตได้จากการที่มีพระธาตุตั้งอยู่ถึง 3 พระธาตุ อันมีพระบรมมหาธาตุเจดีย์ศรีนครินทรามหาสันตีคิรีเป็นพระธาตุที่เด่นชัดที่สุด นอกจากนี้ภายในหมู่บ้านยังมีคนที่นับถือศาสนาอื่น ๆ อีกด้วย คือ ศาสนาคริสต์ และอิสลาม อย่างไรก็ตาม แม้ว่าคนในพื้นที่ซึ่งมีความหลากหลายทางศาสนา แต่สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติ ทั้งนี้ทุกคนล้วนยังคงไว้ซึ่งคติความเชื่อโบราณของของกลุ่มชาติพันธุ์ โดยเฉพาะชาวจีนซึ่งเป็นคนกลุ่มใหญ่ จะมีความเชื่อในเรื่องของการเคารพสักการะบรรพชน ซึ่งชาวจีนนั้นให้ความสำคัญกับเคารพและนับถือบรรพบุรุษเป็นอย่างมากมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว การแสดงความเคารพสักการะบรรพบุรุษทำได้หลายแนวทาง เช่น การเซ่นไหว้ดวงวิญญาณกันเฉพาะในครอบครัว รวมตระกูลที่หลุมฝังศพในวาระสำคัญต่าง ๆ 

คนจีนในหมู่บ้านสันติคีรีมีประเพณีต่าง ๆ คล้ายกับคนจีนกลางทั่วไป โดยส่วนใหญ่แล้วประเพณีต่าง ๆ จะมีความเชื่อมโยงกับเรื่องของศาสนาเป็นหลัก ทั้งนี้ภายในหมู่บ้านสันติคีรีแห่งนี้มีประเพณีจีนที่สำคัญ ๆ ได้แก่ เทศกาลตรุษจีน เทศกาลไหว้พระจันทร์ เทศกาลสาราทจีน และเทศกาลเช็งเม้ง โดยที่เทศกาลเช็งเม้งจะถึงเป็นเทศกาลที่สำคัญที่สุดสำหรับคนจีนในพื้นที่แห่งนี้ ไม่ว่าลูกหลานหรือใครก็ตามที่ออกไปทำงานนอกพื้นที่ อยู่ห่างไกลบ้านเกิดเพียงใดก็ตาม ก็จะต้องกลับมาร่วมเทศกาลเช็งเม้งกันทุกคน ต่างกับเทศกาลอื่น ๆ ที่จะกลับมาร่วมหรือไม่ก็ได้ จะเห็นได้ว่าถึงแม้คนจีนเหล่านี้จะไม่ได้อาศัยอยู่ในแผ่นดินจีนของตน แต่คติความเชื่อโบราณของคนจีนยังคงฝังรากลึกอยู่ในความคิด และคติความเชื่อเหล่านี้ยังคงถูกถ่ายทอดให้กับคนจีนรุ่นสู่รุ่นต่อไป

แหล่งท่องเที่ยวสำคัญในหมู่บ้านสันติคีรี

หมู่บ้านสันติคีรีมีพื้นที่ครอบคลุมพื้นที่เกือบทั้งหมดของสถานที่ท่องเที่ยวในดอยแม่สลอง ซึ่งถือได้ว่าเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดเชียงราย โดยที่นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะรับรู้ว่าสถานที่ท่องเที่ยวแห่งนี้คือ ดอยแม่สลอง อันเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านสันติคีรี ทั้งนี้ดอยแม่สลองมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ ดังนี้

1.พระบรมธาตุเจดีย์ศรีนครินทร์สถิตมหาสันติคีรี

พระบรมธาตุเจดีย์ศรีนครินทร์สถิตมหาสันติคีรีตั้งอยู่บนยอดดอยสูงสุดของแม่สลอง ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 4 กิโลเมตร มีถนนลาดยางตัดขึ้นไปยังพระบรมธาตุฯ เป็นเจดีย์แบบล้านนาประยุกต์บนฐานสี่เหลี่ยมลดชั้น ประดับกระเบื้องสีเทา มีซุ้มจระนำด้านละสามซุ้ม เรือนธาตุประดับพระพุทธรูปยืนสี่ทิศ องค์ระฆังประดับแผ่นทองแกะสลักลวดลาย ใกล้กับองค์เจดีย์เป็นวิหารแบบล้านนาประยุกต์ที่ตั้งของพระบรมธาตุฯ เป็นจุดสูงสุดของเทือกเขาดอยแม่สลอง จึงชมทิวทัศน์ได้กว้างไกล โดยเฉพาะในยามเย็น ขณะเดียวกันองค์พระธาตุยังเด่นเป็นสง่า มองเห็นแต่ไกล เป็นสัญลักษณ์อีกอย่างของดอยแม่สลอง

2.สุสานนายพลต้วน

สุสานนายพลต้วนซีเหวิน อดีตผู้นำทหารจีนฮ่อแห่งกองพันที่ 5 กองพล 93 เป็นอีกสถานที่หนึ่งที่นักท่องเที่ยวนิยมไปเยี่ยมเยียน โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวไทยเชื้อสายจีน ตัวสุสานสร้างด้วยหินอ่อนทั้งหมด แท่นหินอ่อนบรรจุร่างนายพลต้วนซีเหวินอยู่ภายในศาลาเก๋งจีนขนาดใหญ่ สีขาว พื้นปูหินอ่อน ด้านหลังแท่นบรรจุศพ มีภาพถ่ายเก่าแก่เกี่ยวกับประวัติและผลงาน ด้านหน้าเป็นลาดเนิน มีตัวอักษร "ต้วน" ภาษาจีนสีทองบนพื้นสีฟ้า สุสานนายพลต้วน ตั้งอยู่บนเนินเหนือหมู่บ้าน โดยบริเวณที่ตั้งสุสานยังเป็นจุดชมทิวทัศน์ของดอยแม่สลองได้อย่างกว้างไกล เนื่องจากมีความสูงถึง 1,300 เมตร จึงเป็นจุดชมทิวทัศน์ของหมู่บ้านที่ดีจุดหนึ่ง

3.อนุสรณ์สถานอดีตทหารจีนคณะชาติ

สถานที่แห่งนี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ระลึกถึงประวัติศาสตร์ว่า บ้านสันติคีรีเป็นหมู่บ้านของอดีตทหารจีนคณะชาติกองพล 93 ได้ช่วยราชการไทยต่อสู้และปราบปรามคอมมิวนิสต์ในพื้นที่ดอยหลวง ดอยขาว และดอยผาหม่น จังหวัดเชียงรายใน พ.ศ. 2514-2528 และพื้นที่เขาย่าจังหวัดเพชรบูรณ์ ในปี พ.ศ. 2524 จากการสู้รบดังกล่าวอดีตทหารจีนคณะชาติได้เสียชีวิตและบาดเจ็บทุพพลภาพเป็นจำนวนมาก รัฐบาลไทยจึงกำหนดสถานะให้อดีตทหารจีนและคณะชาติเหล่านั้นเป็นผู้ทำคุณประโยชน์แก่ประเทศไทย และให้แปลงสัญชาติเป็นไทยได้ 

อนุสรณ์สถานดังกล่าวออกแบบก่อสร้างและตกแต่งอย่างสวยงามด้วยสถาปัตยกรรมจีน ข้างในเป็นที่รวบรวมข้อมูลประวัติความเป็นมาของชุมชนสันติคีรี ประวัติของคณะทหารจีนคณะชาติ ความเหนื่อยยาก การตั้งรกรากอยู่ในประเทศไทย และมีห้องสมุดที่เก็บรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องไว้เป็นหลักฐานอ้างอิง มีการจัดแสดงภาพถ่ายประวัติศาสตร์ความเป็นมา รูปภาพ และสิ่งสำคัญต่าง ๆ บนดอยแม่สลองที่ได้เกิดขึ้นในอดีต

4.ชิมชาอู่หลงชมไร่ชา

บ้านสันติคีรีเป็นอีกหมู่บ้านหนึ่งที่มีการผลิตชากันมาก ทั้งนี้ชาถือเป็นพืชเศรษฐกิจของบ้านสันติคีรี ในพื้นที่ปลูกหลายพันไร่มีต้นชามากกว่า 2 ล้านต้น ที่นี่จึงมีไร่ชา โรงอบชา และร้านจำหน่ายชาหลายสิบร้านเรียงรายบนถนนสายหลักที่ผ่านกลางหมู่บ้าน ชาที่มีชื่อเสียงคือชาอู่หลง ซึ่งมีกลิ่นหอมพิเศษ ต้องมีวิธีการดื่มเฉพาะแบบตามแบบจีน และได้รับการพัฒนาให้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวสวนชา OTOP ผลิตภัณฑ์ชาที่จำหน่ายก็ได้ผ่านการคัดสรรให้เป็นสินค้าสุดยอดหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ชาที่ถูกใจนำไปฝากคนใกล้ชิดได้เช่นกัน บ้านสันติคีรีนี้มีกลุ่มผลิตชาหลายกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มชาวังพุดตาล บริษัทใบชาโชคจำเริญ จำกัด ไร่ชา 101 เป็นต้น

5.ถนนสายดอกซากุระ

ซากุระในประเทศไทยมีชื่อเรียกเฉพาะว่า นางพญาเสือโคร่ง ซึ่งจะบานทุกปีในฤดูหนาว คือ ช่วงประมาณกลางเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ โดยนักท่องเที่ยวสามารถเห็นดอกซากุระบานได้ตามริมทางขึ้นดอย ซึ่งถนนสายซากุระบนดอยแม่สลอง เส้นทางเข้าสู่หมู่บ้านสันติคีรีทั้งด้านกิ่วสะไตและบ้านอีก้อสามแยก จะปลูกต้นนางพญาเสือโคร่งเรียงรายสองข้างทาง เป็นระยะทางกว่า 4 กิโลเมตร ต้นนางพญาเสือโคร่งจะทิ้งใบจนหมด และผลิดอกสีชมพูพราวไปทั้งต้นในฤดูหนาว ดูราวกับดอกซากุระของญี่ปุ่นสวยงามมาก ต้นนางพญาเสือโคร่งเหล่านี้เป็นไม้พื้นถิ่นบนดอยทางภาคเหนือ เป็นไม้โตเร็ว นางพญาเสือโคร่งบนดอยแม่สลองนำมาปลูกไว้ในช่วงปี พ.ศ. 2525 เป็นต้นมา

ภาษาหลักที่กลุ่มคนจีนในหมู่บ้านสันติคีรีใช้สื่อสารกันนั้นโดยทั่วไปจะใช้ภาษาไทยภาคกลางในการสื่อสาร แต่ในขณะเดียวกันก็ใช้ภาษาจีนยูนนานในการสื่อสารระหว่างคนจีนด้วยกันเองในชีวิตประจำวัน ภาษาจีนยูนนานนี้มีชื่อเรียกว่า อื่นหน่านหว่า จัดอยู่ในตระกูลจีน-ทิเบต ในกลุ่มภาษาจีนแมนดารินตะวันตกเฉียงใต้ นอกจากนี้คนจีนเหล่านี้ยังสามารถใช้ภาษาจีนกลาง (จีนแมนดาริน) ได้ดีอีกด้วย ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นก็จะใช้ภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์ในการสื่อสารระหว่างกัน เช่น อิ้วเมี่ยน หรือชนเผ่าเย้า ใช้ภาษาเมี่ยน ชาวอ่าข่า ใช้ภาษาอ่าข่า ชาวไทใหญ่ ใช้ภาษาไต 

กิตติ์ธเนศ จิระวุฒิพันธุ์. (2559). การกลายเป็นสินค้าทางวัฒนธรรมจีนในประเทศไทย: กรณีศึกษาหมู่บ้านสันติคีรี ดอยแม่สลอง จังหวัดเชียงราย. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

เชียงรายโฟกัส. (10 พฤศจิกายน 2566). ภาพถ่ายไร่ชา. สืบค้น16 มีนาคม 2568, จาก https://www.facebook.com/

สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน. (29 สิงหาคม 2562). สันติคีรี ประวัติศาสตร์ ชาติพันธุ์ กับวิถีชีวิตและเศรษฐกิจ. สืบค้น 16 มีนาคม 2568, จาก https://web.codi.or.th/

chiangraifocus. (15 พฤศจิกายน 2564). ดอยแม่สลอง. สืบค้น16 มีนาคม 2568, จาก https://www.chiangraifocus.com/

Kapook. (2565). เรื่องน่ารู้ดอยแม่สลอง เชียงราย จัดมาครบทั้งที่เที่ยว ที่พัก และร้านอาหาร. สืบค้น 16 มีนาคม 2568, จาก https://travel.kapook.com/