
ชุมชนเขาชะงุ้มล้อมรอบด้วยภูเขา โดยมีเขาลูกหนึ่งที่ดูคล้ายสิงโตหมอบเป็นที่มาของชื่อ “เขาชะงุ้ม” ที่นี่เป็นศูนย์ศึกษาวิทยาการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมตามพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ 9
เนื่องจากชุมชนตั้งอยู่ใกล้เขาสูงโดดเดี่ยวลูกหนึ่งที่มองแต่ไกลแลดูเหมือนสิงโตหมอบ ด้านศีรษะหักมุมตั้งเป็นหน้าผาสูงชันมองดูตระหง่านง้ำ เงื้อมชะโงก อันเป็นที่มาของเขาชะงุ้ม
ชุมชนเขาชะงุ้มล้อมรอบด้วยภูเขา โดยมีเขาลูกหนึ่งที่ดูคล้ายสิงโตหมอบเป็นที่มาของชื่อ “เขาชะงุ้ม” ที่นี่เป็นศูนย์ศึกษาวิทยาการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมตามพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ 9
ในปี พ.ศ. 2539 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศจัดตั้งสภาตำบลเขาชะงุ้มให้เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลเขาชะงุ้มรุ่นแรก จากจำนวน 617 แห่งทั่วประเทศ ซึ่งในขณะนั้นสำนักงานตั้งอยู่หมู่ที่ 7 ตำบลเขาชะงุ้ม ในปี พ.ศ. 2547 ได้ย้ายอาคารสำนักงานเนื่องจากอาคารเดิมเป็นอาคารขนาดเล็กและคับแคบในการปฏิบัติงาน จึงได้มีการก่อสร้างสำนักงานใหม่บนเนื้อที่ประมาณ 3 ไร่เศษ บริเวณหมู่ที่ 6 ตำบลเขาชะงุ้ม ซึ่งเป็นอาคาร 2 ชั้น เปิดทำการเมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2547 จนถึงปัจจุบัน
ภูมิประเทศ
ตำบลเขาชะงุ้มเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอโพธาราม ประมาณ 20 กิโลเมตร เป็นที่ราบลูกคลื่นสลับกับเขาสูง มียอดเขาที่สูงที่สุดได้แก่ เขาเขียวสูงประมาณ 327 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง
มีพื้นที่อาณาเขตติดต่อ ดังนี้
- ทิศตะวันออก ติดกับ ตำบลเตาปูนและตำบลนางแก้ว อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
- ทิศตะวันตก ติดกับ ตำบลหนองกวาง อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
- ทิศเหนือ ติดกับ ตำบลเขาขลุง อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรีและตำบลเตาปูน และอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
- ทิศใต้ ติดกับ ตำบลธรรมเสน อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรีและตำบลปากช่อง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี
สถานที่สำคัญในชุมชน
- ศูนย์ศึกษาวิทยาการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
- วัดเขาชะงุ้ม
ประชากรทั้งสิ้น 8,591 คน แยกชาย 4,205 คน หญิง 4,386 คน จำนวนครัวเรือน 2,392 ครัวเรือน ความหนาแน่นเฉลี่ย 114 คน/ตารางกิโลเมตร
ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม รองลงมา คือ อาชีพรับจ้าง การทำเกษตรกรรม ได้แก่ การทำนา การทำไร่ (อ้อย, ข้าวโพด, มันสำปะหลัง) และการทำสวนพืชผักต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีการเลี้ยงสัตว์ไว้เพื่อจำหน่ายเป็นการเพิ่มรายได้ให้แก่ครอบครัวอีกด้วย สัตว์ที่เลี้ยงกันมาก ได้แก่ สุกร, เป็ดและโคนม
กลุ่มอาชีพ
- กลุ่มแม่บ้านตำบลเขาชะงุ้ม
- กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านบ่อน้ำออก
- วิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่ไม้ดอกไม้ประดับ
ประเพณีและวัฒนธรรม
- งานบุญเขาชะงุ้ม
- งานประเพณีลอยกระทง
- งานสงกรานต์ (แบบพื้นบ้าน)
วิถีทางเศรษฐกิจ
ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม การทำสวนพืชผักต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีการเลี้ยงสัตว์ เช่น สุกร เป็ด และโคนม
ผู้อนุรักษ์ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม
พระอาจารย์ประโมท สุวรรณรูป ซึ่งเป็นชาวอำเภอวิเศษชัญชาญ จ.อ่างทอง ได้เดินธุดงค์มาถึงเขาชะงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี ชาวบ้านเห็นวัตรปฎิบัติอันดีงามของท่าน จึงได้อาราธนาท่านจำพรรษา ณ วัดแห่งนี้ ชาวบ้านเห็นว่าท่านเคร่งครัดในการทำวัตร ลงโบสถ์เจริญวิปัสสนากรรมฐาน จึงเกิดความเลื่อมใสศรัทธา เมื่อชาวบ้านมีปัญหาชีวิตจะไปปรึกษา พระอาจารย์ประโมทก็จะแนะทางออก โดยการยกธรรมะมาเป็นข้อคิด ในส่วนที่ผู้ทุกข์ร้อนถูกคุณไสย ท่านก็รักษาให้โดยการอาบน้ำมนต์ ถอนคุณไสย คนที่มาให้ท่านรักษา จากคนที่สภาพจิตไม่คงที่ มีอารมณ์คลุ้มคลั่ง กลายเป็นคนที่มีสติสัมปชัญญะพร้อมเหมือนคนปกติโดยทั่วไป
ในชุมชนเขาชะงุ้มมีสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญหลายแห่ง เช่น
- วัดเขาชะงุ้ม
- ศูนย์ศึกษาวิทยาการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
สำนักงานเจ้าคณะภาค ๑๕. (25 มิถุนายน2566). ประวัติความเป็นมา. Sangha15. เข้าถึงจาก https://www.sangha15.org/index.php?url=temple&id=642
อบต.เขาชะงุ้ม. (ม.ป.ป.). ประวัติและตราสัญลักษณ์ อบต.เขาชะงุ้ม. เข้าถึงจาก http://www.khaochangum.go.th/site/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=89
กรมการพัฒนาชุมชน. (27 กรกฎาคม 2564). ผลิตภัณฑ์ OTOP ตำบลเขาชะงุ้ม. เข้าถึงจาก https://district.cdd.go.th/photharam/wp-content/uploads/sites/