บ้านเบิกไพร เป็นที่ตั้งของ ศาลเจ้าแม่เบิกไพร สิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำพื้นที่ตั้งแต่ พ.ศ. 2317 (โดยประมาณ) ครั้นยังเป็นเมืองราชบุรี (เมืองคูบัว) หรือในรัชสมัยกรุงธนบุรี โดยสันนิษฐานได้ว่า ชุมชนแห่งนี้มีการตั้งถิ่นฐานของชุมชนตั้งแต่ก่อนช่วงของการเกิดศาลเจ้าแม่เบิกไพร่

ในอดีตพื้นที่แห่งนี้เป็นเมืองท่าติดต่อค้าขายกับชาวต่างชาติ มีพ่อค้าชาวจีนซึ่งเคารพศรัทธาต่อองค์เจ้าแม่เทียงโหวเชี้ยบ้อ (เจ้าแม่ทับทิม หรืออีกในหลายชื่อ) จากเมืองจีน ได้นำผงธูปติดตัวมาเพื่อเป็นที่พึ่งทางใจในระหว่างเดินทาง โดยได้เดินทางมาทางเรือและมาติดต่อค้าขายกับพ่อค้าชาวจีนในเมืองไทย เมื่อมาถึงเมืองคูบัว (ราชบุรี) ซึ่งเป็นเมืองท่า ได้เดินทางมาที่บ้านโป่งตามลำน้ำแม่กลอง เมื่อมาถึงตำบลเบิกไพร (ในสมัยนั้นเป็นชุมชนการค้าขาย ตามประวัติอำเภอบ้านโป่ง จากหนังสือลุ่มน้ำแม่กลองของมหาวิทยาลัยศิลปากรและจดหมายเหตุเมืองราชบุรี ซึ่งหาหลักฐานได้ที่วัดม่วง)

สถานที่นั้นถูกต้องตามตำราการสร้างศาล และยังมีคุ้งน้ำวนอยู่ใกล้บริเวณ และสมัยนั้นบ้านคุ้งพะยอมและบ้านเบิกไพรเป็นชุมชนแลกเปลี่ยนสินค้ากัน จึงได้สร้างศาลเล็ก ๆ ขึ้นหลังหนึ่งอยู่ติดกับลำน้ำแม่กลอง และได้นำผงธูปขององค์เจ้าแม่เทียงโหวเชี้ยบ้อตั้งประดิษฐานไว้ หลังจากนั้นพ่อค้าชาวจีนก็เดินทางค้าขายไป – มา แต่มิได้นำกระถางธูปขององค์เจ้าแม่เทียงโหวเชี้ยบ้อกลับไปเมืองจีนแต่อย่างใด ชาวบ้านโป่งส่วนใหญ่เป็นชาวจีนก็ได้นมัสการองค์เจ้าแม่เทียงโหวเชี้ยบ้อ สืบสานต่อจากพ่อค้าชาวจีน ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา และได้ขนานนามเจ้าแม่เทียงโหวเชี้ยบ้อ ว่า “เจ้าแม่เบิกไพร” ตามตำบลที่อยู่ กิตติศัพท์อภินิหารของเจ้าแม่เบิกไพร เป็นที่เลื่องลือในหมู่ชาวตลาดบ้านโป่งและจังหวัดใกล้เคียงเป็นอย่างยิ่งได้รับความศรัทธาเลื่อมใสเป็นที่เคารพสักการะและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของประชาชนในอำเภอบ้านโป่งและจังหวัดใกล้เคียงมาจวบจนถึงปัจจุบัน

สภาพทั่วไป

พื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำแม่กลองไหลผ่าน และมีคลองชลประทานไหลผ่านบางส่วนของตำบล เพื่อนำน้ำไปใช้ในการประกอบการเกษตรและบริโภค โดยเทศบาลตำบลเบิกไพร ตั้งอยู่หมู่ที่ 6 ตำบลเบิกไพร อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี อยู่ห่างจากอำเภอ บ้านโป่งไปทางทิศตะวันตกประมาณ 1.5 กิโลเมตร มีเนื้อที่รวม 17.12 ตารางกิโลเมตร หรือ 11,056 ไร่

เทศบาลตำบลเบิกไพรได้รับการยกฐานะเป็นเทศบาลตำบลและมีฐานะเป็นนิติบุคคล ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 30 สิงหาคม 2550 โดยมีการเลือกตั้งนายกเทศมนตรีและสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเบิกไพร เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2551

พื้นที่อาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลลาดบัวขาว
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลคุ้งพยอม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ แม่น้ำแม่กลอง เทศบาลเมืองบ้านโป่ง เทศบาลเมืองท่าผา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตำบลคุ้งพยอม ตำบลลาดบัวขาว และตำบลโคกตะบอง กาญจนบุรี

จำนวนหมู่บ้าน                            

 ตำบลเบิกไพรแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 12 หมู่บ้าน ดังนี้

สถานที่สำคัญในชุมชน

1. ศาลเจ้าแม่เบิกไพร
2. เทศบาลตำบลเบิกไพร

ตำบลเบิกไพร มีประชากรทั้งสิ้น 16,308 คน แยกเป็นชาย 7,626 คน หญิง 8,692 คน มีจำนวนครัวเรือน 7,023 ครัวเรือน มีความหนาแน่นของประชากรโดยเฉลี่ย 952.57 คน/ตารางกิโลเมตร

บ้านเบิกไพรมีปฏิทินชุมชนที่แสดงให้เห็นประเพณีและกิจกรรมตามความเชื่อทางศาสนา ดังนี้

1. มกราคม                            

• วันมาฆบูชา

2. กุมภาพันธ์                          

• วันมาฆบูชา

3. พฤษภาคม                         

• วันวิสาขบูชา - ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6
• วันอัฏฐมีบูชา - วันแรม 8 ค่ำ เดือน 6

4. กรกฎาคม                          

• วันอาสาฬหบูชา – ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8
• วันเข้าพรรษา – แรม 1 ค่ำ เดือน 8    

5. ตุลาคม                             

• วันออกพรรษา – ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11
• วันเทโวโรหณะ – แรม 1 ค่ำ เดือน 11
• วันตักบาตรเทโว – ประเพณีทำบุญตักบาตรที่เกี่ยวข้องกับวันเทโวโรหณะ

6. พฤศจิกายน                      

• วันลอยกระทง – ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12

วันและเทศกาลสำคัญของชาวไทยจีนในตำบลเบิกไพร

1. วันตรุษจีน คือ วันที่ 1 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ 

2. วันเจ้าลงจากสวรรค์ คือ วันที่ 4 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ

3. วันทานผัก 7 ชนิด เพื่อเป็นสิริมงคล คือ วันที่ 7 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ

4. วันที่ระลึกวันเกิดเทพยดาฟ้าดิน คือ วันที่ 9 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ

5. เทศกาลหยวนเซียว คือ วันที่ 15 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ

6. เทศกาลเช็งเม้ง คือ วันที่ 4, 5, 6 เมษายน เป็นเทศกาลไหว้บรรพบุรุษที่สุสาน

7. เทศกาลเดือน 5 (เทศกาลบะจ่าง)  คือ วันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติ เป็นเทศกาลไหว้ขนมบ๊ะจ่าง

8. วันที่ระลึกหนุ่มเลี้ยงวัวสาวทอผ้า คือ วันที่ 7 เดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติ

9. วันสารทจีน คือ วันที่ 15 เดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติ เป็นเทศกาลไหว้บรรพบุรุษที่บ้าน

10. วันไหว้พระจันทร์ คือ วันที่ 15 เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ เป็นเทศกาลไหว้ด้วยขนมไหว้พระจันทร์

11. เทศกาลกินเจ คือ วันที่ 1 ถึงวันที่ 9 เดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติ เป็นเทศกาลทานอาหารเจ ไม่ทานเนื้อสัตว์และอาหารที่มีกลิ่นฉุน รวมทั้งผักที่มีกลิ่นฉุนทั้ง 5 ชนิดด้วย

12. วันไหว้บัวลอย คือ วันที่ 22 หรือ 23 ธันวาคม เป็นเทศกาลไหว้ขนมบัวลอย

13. วันเจ้าขึ้นสวรรค์ คือ วันที่ 24 เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติ

14. วันส่งท้ายปีเก่า คือ วันที่ 29 หรือ 30 เดือน 12 ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของปี เป็นวันไหว้บรรพบุรุษที่บ้าน

ทุนทางวัฒนธรรม

ศาลเจ้าแม่เบิกไพร ได้รับรางวัล “ศาลเจ้าดีเด่น” ในเขตภาคกลาง ได้เข้ารับรางวัลศาลเจ้าดีเด่น เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 ปัจจุบันบริหารงานในรูปของคณะกรรมการโดยมี นายโสมมนัส ศรีคำและนางวนิดา ศรีคำ เป็นผู้ปกครองดูแล

ชาวบ้านบางส่วนยังมีการใช้ภาษาจีนและภาษามอญในการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน

เทศบาลตําบลเบิกไพร อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี. จาก https://www.berkprai.go.th/site/index.php?option=com

มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าธนบุรี. ราชบุรีศึกษา. จาก https://ratchaburi.kmutt.ac.th/%E0%B

เที่ยวราชบุรี.com. ศาลเจ้าแม่เบิกไพร่. จาก https://xn--b3czk4afcy3gxah5a1g4e.com/

ศาลเจ้าแม่เบิกไพร อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี. (2568). เจ้าแม่เบิกไพร เทียนโหวเซี้ยบ้อ (天后圣母). จาก https://www.facebook.com/photo.php?fbid