ชุมชนวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง การเข้ามาตั้งถิ่นฐานของผู้คนในพื้นที่บริเวณนี้ไม่มีหลักฐานที่ทำให้ทราบเป็นที่แน่ชัดว่ามีการเข้ามาอยู่อาศัยและตั้งเป็นชุมชนตั้งแต่เมื่อใด และประชากรกลุ่มใดได้อพยพเข้ามาในระยะแรก ทราบแต่เพียงว่าพื้นที่บริเวณนี้น่าจะก่อตั้งเป็นชุมชนมานับร้อยปี และมีการอยู่อาศัยมาอย่างต่อเนื่องหลายชั่วอายุคน และจากตำนานท้องถิ่นยังเล่าถึงการเสด็จผ่านพื้นที่บริเวณชุมชนแห่งนี้ของพระนางจามเทวี แห่งเมืองหริภุญไชย หลังจากที่ทรงเสด็จไปนมัสการพระธาตุลำปางหลวง ชุมชนวอแก้วเป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีขนาดใหญ่ และเป็นศูนย์กลางทางสังคมมาตั้งแต่อดีต ดังปรากฏชื่อในตำนานพระธาตุลำปางหลวง ชุมชนจึงเป็นพื้นที่สำคัญที่มีประวัติศาสตร์และเรื่องราวที่น่าสนใจ รวมไปถึงความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรในพื้นที่จึงทำให้ชุมชนวอแก้วดำรงอยู่และมีพัฒนาการทางสังคมเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

ชุมชนวอแก้ว รับการยกฐานะเป็นชื่อพื้นที่ของตำบลหนึ่งในอำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง เดิมตำบลวอแก้วขึ้นอยู่กับตำบลหนองหล่ม อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2499 อำเภอห้างฉัตร ได้มีการแบ่งเขตการปกครองขึ้นใหม่เป็นอีกหนึ่งตำบล โดยมีกำนันจันทร์ สุขคำ เป็นกำนันคนแรกที่ปกครองตำบล ซึ่งเหตุผลในการแยกออกจากตำบลหนองหล่ม เนื่องจากมีขนาดพื้นที่กว้างใหญ่ การปกครองดูแลไม่ทั่วถึง ตำบลวอแก้ว ตามตำนานของพระธาตุลำปางหลวง และคำบอกเล่าของราษฎร บ้านวอแก้วที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษว่า เมื่อพระนางจามเทวีกลับจากวัดพระธาตุลำปางหลวง ไปพักที่เมืองรมณีย์ (เมืองตาล อยู่ระหว่างดอยขุนตาล ปัจจุบันคือตำบลเวียงตาล) ได้เสด็จผ่านหมู่บ้าน ทำให้ราษฎรรู้สึกดีใจที่พระนางจามเทวีนั่งวอผ่าน ตั้งแต่นั้นมาชาวบ้านจึงเรียกติดปากว่า บ้านวอ ต่อมาได้เรียกต่อกันมาหลายชั่วอายุคน เลยเรียกเพี้ยนไปว่า "บ้านว้อ" ต่อมาเรียกกันว่าบ้านว้อหลวง แต่เนื่องจากมีชาวบ้านว้อหลวง ได้ขยายไปปลูกบ้านอยู่พื้นที่ใกล้เคียงเรียกชื่อบ้านว่า บ้านว้อน้อย ปัจจุบันบ้านว้อหลวงเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น "บ้านวอแก้ว" บ้านวอแก้วเป็นหมู่บ้านที่มีประชากรมากที่สุดในตอนนั้น และพื้นที่เป็นจุดศูนย์กลางของตำบล จึงใช้ชื่อตำบลว่า "ตำบลวอแก้ว"

บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ชุมชนตั้งอยู่ทางทิศเหนือของที่ว่าการอำเภอห้างฉัตรและห่างจากที่ว่าการอำเภอเป็นระยะทางประมาณ 8 กิโลเมตร สภาพภูมิประเทศเป็นเนินเขาเตี้ย ๆ มีที่ราบเชิงเขาและที่ลุ่มบางส่วนซึ่งเป็นที่ใช้ทำการเกษตร มีพื้นที่ทั้งหมด 4,210 ไร่ ภูมิประเทศส่วนใหญ่ในพื้นที่ตำบลวอแก้วมีลักษณะเป็นพื้นที่ภูเขาและเนินเขา โดยมีพื้นที่ป่าสงวนบางส่วนคือ ป่าสงวนแห่งชาติแม่วังฝั่งขวา อุทยานขุนตาล อุทยานแม่ไพร และที่ราบเชิงเขา ซึ่งเป็นพื้นที่ในการทำการเกษตร สภาพอากาศมีลักษณะแบบเขตร้อนชื้น อากาศเปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล ซึ่งมี 3 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ไปจนถึงกลางเดือนพฤษภาคม อากาศร้อนและแห้งแล้ง บางครั้งเกิดพายุฝนฟ้าคะนองและลมกระโชกแรงก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชนทุกปี เรียกว่า "พายุฤดูร้อน" อากาศร้อน จะมีอุณหภูมิระหว่าง 35-39.9 องศาเซลเซียส ช่วงที่ร้อนจัดมีอุณหภูมิประมาณ 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม แต่บางปีเกิดภัยแล้งขึ้นในพื้นที่ ทำให้ฝนไม่ตกตามฤดูกาล ทำให้เกษตรกรในพื้นที่ไม่มีน้ำสำหรับทำการเกษตร ฤดูหนาวเริ่มตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ อากาศหนาวอุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 10 องศาเซลเซียส โดยตำบลวอแก้วมีอาณาเขตการติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลบ้านเอื้อม อำเภอเมืองลำปาง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลหนองหล่ม อำเภอห้างฉัตร
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลห้างฉัตร อำเภอห้างฉัตร
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตำบลเวียงตาล อำเภอห้างฉัตร

บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากรหมู่ที่ 3 บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 917 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 449 คน ประชากรหญิง 468 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 447 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนธันวาคม 2567)

บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชนมีอาชีพด้านการทำเกษตรกรรมเป็นหลัก เนื่องจากชุมชนบ้านวอแก้วมีแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ และมีความเหมาะสมต่อการทำเกษตรกรรมเป็นอย่างมาก โดยมีทั้งการปลูกพืชผัก ทำนา ทำไร่ ทำสวน และการทำปศุสัตว์ เช่นเดียวกันกับประชากรส่วนใหญ่ในพื้นที่ตำบลวอแก้ว

ด้านการเกษตร ตำบลวอแก้วมีพื้นที่ทำการเกษตรทั้งหมดประมาณ 27,400 ไร่ โดยส่วนใหญ่ปลูกข้าวเหนียวสันป่าตอง ข้าวเจ้าหอมมะลิ ข้าวเหนียว กข. 6 ข้าวโพด มันสำปะหลัง ยาสูบ ยางพารา และพืชอายุสั้น เป็นต้น

การประมง การประมงเป็นการประมงในครัวเรือนดำเนินการในแหล่งน้ำธรรมชาติ และอ่างเก็บน้ำต่าง ๆ เช่น อ่างเก็บน้ำแม่ไพร อ่างเก็บน้ำแม่เปิ๊บ อ่างเก็บน้ำห้วยซ้อน อ่างเก็บน้ำห้วยบก เป็นต้น

การปศุสัตว์ ในพื้นที่มีการเลี้ยงสัตว์ เช่น วัว กระบือ ไก่ เป็ด โดยมีฟาร์มไก่ไข่ ฟาร์มหมู และฟาร์มวัวนม โดยมีทั้งการทำเป็นอุตสาหกรรมปศุสัตว์ในครัวเรือน และแบบเชิงพาณิชย์

บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีวัฒนธรรมประเพณีที่สำคัญ ประกอบด้วยเทศกาลงานประเพณีประจำปีของตำบลวอแก้ว ได้แก่ ประเพณีนมัสการและสรงน้ำพระธาตุ วัดม่อนป๋อปอดอยแล บ้านวอแก้ว หมู่ที่ 3 ซึ่งเป็นประเพณีที่ชาวตำบลวอแก้วได้ถวายความสักการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของชาวตำบลวอแก้ว เพราะพระธาตุเป็นปูชนียสถานอันเก่าแก่ เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจของคนวอแก้วได้เป็นอย่างดียิ่ง นอกจากนี้แล้วตำบลวอแก้วยังมีประเพณี ป๋าเวณีปีใหม่เมือง (ประเพณีสงกรานต์) ที่จัดขึ้นในช่วงเทศกาลสงกรานต์เป็นประจำทุกปี และประเพณีการเลี้ยงผีขุนน้ำ เลี้ยงผีฝาย ประเพณีฟังธรรม ประเพณีบ่าหินซักผ้า และประเพณีฟังธรรมผากลางน้ำ ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ เดือนมิถุนายน และเดือนสิงหาคม โดยมีวัตถุประสงค์ในการจัดงานเพื่อส่งเสริมให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม พร้อมทั้งการส่งเสริมการสร้างจิตสำนึก

การใช้ประโยชน์ในการใช้น้ำ และการอนุรักษ์แหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น ห้วยแม่ไพร ห้วยแม่เป็บ ห้วยแม่ติว ห้วยบก ห้วยซ้อน ฯลฯ ให้มีความสะอาดและมีแหล่งน้ำใช้อุดมสมบูรณ์เพื่อการเกษตรตลอดปี อีกประเพณีหนึ่งคือ ประเพณี "สืบชะตาแม่น้ำ" ก็เป็นประเพณีหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับการสร้างจิตสำนึก ให้รักษ์ป่า รักษ์น้ำ เคารพบูชาพระแม่คงคาเพื่อให้ประชาชนในตำบลใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า ไม่ทิ้งขยะลงแม่น้ำ หรือทำให้แม่น้ำขุ่นมัว ถือได้ว่าน้ำมีความสำคัญที่สุด ทั้งใช้อุปโภค และบริโภค ประการสำคัญ เป็นหัวใจหลักในอาชีพเกษตรกรรม รวมทั้งสร้างความสมดุลและความสมบูรณ์ทางทรัพยากรธรรมชาติ ให้อยู่กับตำบลวอแก้วต่อไป

• ประเพณีตานก๋วยสลาก (สลากภัตร) ช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม โดยจะมีการจัดเตรียมข้าวของเครื่องใช้ในตะกร้าเพื่อถวายทานให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งจะต้องเขียนเส้นสลากก่อนว่าจะถวายทานไปให้ใครเพื่อให้คนที่มาอ่านให้ภายหลัง
• ประเพณีสรงน้ำพระธาตุ เดือนมกราคม-พฤษภาคม เป็นกิจกรรมการสักการะพระบรมธาตุ ซึ่งเป็นปูชนียสถานอันเก่าแก่ และนับเป็นโบราณสถานที่สำคัญของชาวพุทธในท้องถิ่นโดยทั่วไป
• ประเพณีลอยกระทง จัดในช่วงเดือนพฤศจิกายน การจัดกิจกรรมมีการประกวดกระทง นางนพมาศ เพื่อให้คนในพื้นที่มีความสำนึกที่ดีต่อพระคุณของแม่น้ำ และเป็นการขอขมาแม่น้ำแหล่งน้ำ
• ประเพณีปีใหม่เมือง (ประเพณีสงกรานต์) ในเดือนเมษายน มีการรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุเพื่อขอพรและความเป็นสิริมงคล
• ประเพณีสืบชะตาแม่น้ำ จัดในเดือนเมษายน-พฤษภาคม เป็นการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อเป็นการขอขมาแม่น้ำ
• ประเพณีเลี้ยงผีปู่-ผีย่า เดือนพฤษภาคม มีการถวายข้าวปลาอาหารแก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับไปแล้ว เพื่อให้ปกป้องรักษาให้ลูกหลานอยู่เย็นเป็นสุข

1.พ่อหนาน

พ่อหนาน หรือ นายจิต กันใจบุตร เกษตรกรบ้านวอแก้ว มีที่นา 6 ไร่ ปลูกข้าวเหนียวพันธุ์เหลืองสันป่าตอง โดยจะปลูกข้าวไว้เพื่อบริโภคในครัวเรือน แต่หากเหลือจากการบริโภคก็จะนำไปขาย ความรู้เกี่ยวกับการทำนาทั้งหมดพ่อจิตได้รับมาจากการที่ได้ตามพ่อกับแม่เข้านา โดยเริ่มปลูกข้าวตั้งแต่ ป.4 ทำให้ความรู้ที่ได้มาทั้งหมดนั้นถูกสั่งสมมาจนถึงทุกวันนี้ พ่อจิตเป็นผู้ให้ความรู้เกี่ยวกับข้าวนาทั้งหมดตั้งแต่เรื่องของการดูแลรักษา วิธีการปลูก ตลอดไปจนถึงเรื่องของพิธีกรรมความเชื่อและประเพณีต่าง ๆ ในการทำนา

บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งทรัพยากรท่องเที่ยวทางธรรมชาติ เนื่องจากพื้นที่มีอาณาเขตติดต่อเชื่อมโยงกับอุทยานแห่งชาติ และแหล่งท่องเที่ยวอื่น ๆ ชุมชนวอแก้วเป็นหมู่บ้านต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง โครงการเมืองน่าอยู่ มีห้องสมุด ห้องประชุม โรงอาหาร บ้านพัก โฮมสเตย์ ทั้งแบบที่ต้องการอยู่ร่วมกับชาวบ้าน และแบบที่เป็นรีสอร์ต การประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเที่ยวเรียนรู้วิถีชีวิตชุมชน การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ การท่องเที่ยวเกษตรอินทรีย์ ด้วยพื้นที่แห่งนี้มีผลผลิตจากชุมชนที่หลากหลาย โดยเฉพาะผลผลิตด้านเกษตรกรรม เช่น ข้าวอินทรีย์ ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ข้าวกล้องอินทรีย์ ผักปลอดสารพิษ รวมไปถึงสินค้าหัตถกรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น เครื่องจักสาน อุปกรณ์หาปลา ข้อง ไซ และผลิตภัณฑ์แปรรูปต่าง ๆ ได้แก่ นม น้ำนมดิบ ส่งสหกรณ์โคนมนครลำปาง เพื่อแปรรูปเป็นนมพาสเจอร์ไรซ์ เป็นต้น

ภายในชุมชนยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่หลากหลายให้ทุกคนได้เข้าไปสัมผัสถึงบรรยากาศของธรรมชาติแท้ ๆ โดยมีกิจกรรมการท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่หลากหลายทั้งภูเขา แหล่งต้นน้ำบ่อจำเขาปู๊ อ่างเก็บน้ำแม่เปิ๊บ น้ำตกแม่เปิ๊บ และแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม วัด ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ทั้งนี้ชุมชนวอแก้วเองยังมีการจัดกิจกรรมตามฤดูกาลอีกด้วย

นอกจากนี้สถานที่พักในชุมชนวอแก้ว ยังมีให้สำหรับผู้ที่สนใจเข้ามาเยี่ยมเยือนชุมชน และนักท่องเที่ยวต่างถิ่นที่แวะเวียนเข้า ส่วนมากเป็นสถานที่พักแบบโฮมสเตย์ ใกล้ชิดกับธรรมชาติ และยังมีบริการผู้นำเที่ยวสำหรับใครที่ชอบท่องเที่ยวเชิงลึกยังมีการบริการรถสำหรับเดินป่าเพื่อเข้าไปชมธรรมชาติ หรือใครสนใจในการทำการเกษตรชุมชนวอแก้วเองยังมีศูนย์การเรียนรู้การทำการเกษตรแบบพอเพียงไว้คอยให้บริการความรู้ต่าง ๆ ด้วยเช่นกัน

ภาษาพูด : ภาษาไทยถิ่นเหนือ ภาษาไทยกลาง

ภาษาเขียน : อักษรไทย

วัดพระธาตุป๋อมแป๋ดอยแล

อยู่ในสังกัดวัดวอแก้ว ตั้งอยู่ ณ หมู่บ้านวอแก้ว ตำบลวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีเนื้อที่ดินตั้งวัดรวม 25 ไร่ 3 งาน 29 ตารางวา โดยเป็นที่ธรณีสงฆ์จำนวน 5 แปลง ซึ่งได้สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนางเจ้าจามะเทวีบรมกษัตริย์แห่งนครหริภุญชัย เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมพระเจ้าอนันตยศ พระราชบุตรองค์รอง ณ นครเขลางค์ โดยได้อาราธนาอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุส่วนหัวเข่าไปด้วย เมื่อผ่านขุนเขาภูดอยจนถึงบ้านบก พระนางทรงพบว่ามีพระอรหันต์จำพรรษาอยู่ 1 รูป ยังความปลาบปลื้มเป็นอย่างยิ่ง จึงได้หยุดพักขบวนและค้างแรมตลอดจนทำภารกิจส่วนพระองค์ อาทิ ได้สั่งให้ทหารขุดบ่อน้ำขึ้น 1 บ่อ เพื่อสรงน้ำ

กาลนั้นพระนางได้คิดถึงคุณพระอรหันต์และพระพุทธศาสนา จึงได้สร้างวัดขึ้นเพื่อชุมชนและความเจริญรุ่งเรืองของศาสนาในภายภาคหน้า ทรงตั้งนามว่า วัดบ้านบก (ในปัจจุบันเหลือเพียงซากเนินดินและแนวกำแพงอิฐ/ดิน) พระนางยังคงมีพระราชประสงค์จะสร้างที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุหัวเข่า พระอรหันต์จึงแนะให้สร้างพระธาตุบนดอยซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของวัดบ้านบก ซึ่ง ณ จุดนี้สามารถแลเห็นได้ไกลตลอดจากอำเภอห้างฉัตรถึงเขตอำเภอเมือง อันเป็นมหามงคลที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง พระนางจึงสั่งให้เสนาอำมาตย์สร้างวอ (เสลี่ยง) ประดับประดาด้วยแก้วและทองคำอันวิจิตรงดงามขึ้นหลังหนึ่ง เพื่อใช้หามพระอรหันต์ไปยังดอยแห่งนี้

เมื่อถึงแล้ว พระนางและพระอรหันต์ได้ทำพิธีสร้างพระธาตุเจดีย์ พร้อมทั้งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ เมื่อสร้างเสร็จพระนางเจ้าจามเทวีทรงแลไปทางวัดพระธาตุลำปางหลวงอันเป็นที่พำนักเจ้าอนันตยศ ขณะนั้นมีพ่อลัวะก้อน ชาวชนบท ได้เดินทางผ่านมาพร้อมกับกระบอกไม้ป้าง (ป๋อมป๋อ) ซึ่งเป็นไม้ข้าวหลามสำหรับใส่น้ำผึ้งและผลไม้ตามฤดูกาลโดยใช้กิ่งไม้ขะจาวเป็นคันหาบ จึงให้ร่วมเดินทางไปด้วย เพื่อนำสัมภาระสิ่งของไปถวายเจ้าอนันตยศ พระบรมธาตุแห่งนี้จึงมีนามว่า พระธาตุป๋อมแป๋ดอยแล มาจนบัดนี้ ส่วนชื่อหมู่บ้าน วอแก้ว มาจาก เสลี่ยงคำ (วอประดับด้วยแก้วทองคำ) ที่พระนางทรงรับสั่งให้สร้างเพื่อหามพระอรหันต์

ปัจจุบันพระธาตุป๋อมแป๋ดอยแลมีอายุมากกว่า 1,500 ปี สภาพพระธาตุได้ชำรุดผุพังเกิดรอยร้าวไปตามกาลเวลา จึงได้รับอนุญาตให้ดำเนินการก่อสร้างบูรณปฏิสังขรณ์ในลักษณะครอบทั้งองค์ ตามแบบศิลปะพระธาตุลำปางหลวง ตำบลเกาะคา จังหวัดลำปาง มีขนาดกว้าง 6 เมตร สูง 13 เมตร

มุกเหรียญ สีตลานุชิต. (2560). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศของชุมชนวอแก้ว อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง: รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยสวนดุสิต.

เกษตรอินทรีย์วอแก้ว Organic Agro Workaew. (2567). [ภาพประกอบ]. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2568, จาก https://www.facebook.com/

วิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ศูนย์ลำปาง). (ม.ป.ป.). ชุมชนวอแก้ว. สืบค้น 7 เมษายน 2568, จาก https://blueroseppyong.wixsite.com/

องค์การบริหารส่วนตำบลวอแก้ว. (2564). ประกาศใช้แผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ.2566 - 2570) ขององค์การบริหารส่วนตำบลวอแก้ว. สืบค้น 7 เมษายน 2568, จาก https://www.workaew.go.th/document/

ลุงน้ำชา. (2559). พระธาตุป๋อมป๋อ ดอยแล. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2568, จาก https://wichaipy9738.wordpress.com/