บ้านแม่กี้ดใหม่ หมู่ที่ 3 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ได้ก่อตั้งตั้งแต่ปี พ.ศ. 2482 โดยแยกมาจากหมู่บ้านแม่กี้ดหลวง หมู่ที่ 1 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เนื่องจากมีประชากรเพิ่มขึ้นประกอบกับมีโจรชุกชุม ดูแลราษฎรไม่ทั่วถึง ชาวบ้านจึงรวมตัวกันมาตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณที่ตั้งของหมู่บ้าน ซึ่งได้แก่ นายทุน ก้อนอิน นายสม คำมูล นายอวน ปันสีคำ นายอุ่น อินทะจักร นายสา ใจมา โดยชาวบ้านดังกล่าวได้จากหมู่บ้านห้วยแม่ละเมา ซึ่งปัจจุบันคือหมู่บ้านวังผา หมู่บ้านแม่กี๊ดใหม่ได้แยกมาตั้งหมู่บ้านใหม่ มีจำนวนครัวเรือน 25 ครัวเรือน โดยมีนายทุน ก้อนอิน เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกของหมู่บ้าน

ที่ตั้งของหมู่บ้าน ตั้งอยู่ทิศเหนือของที่ว่าการอำเภอแม่สอด ระยะทาง 10 กิโลเมตร ห่างศาลากลางจังหวัดตากเป็นระยะทาง 95 กิโลเมตร มีอาณาเขตพื้นที่ติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดกับ บ้านใหม่ริมเมย หมู่ที่ 10 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
• ทิศใต้ ติดกับ บ้านแม่กื๊ดใหม่ดอนสว่าง หมู่ที่ 15 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
• ทิศตะวันออก ติดกับ บ้านแม่กื๊ดสามท่า หมู่ที่ 5 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
• ทิศตะวันตก ติดกับ บ้านแม่กื๊ดใหม่ หมู่ที่ 1 ตำบลแม่ภาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

ข้อมูลประชากรจากสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง พ.ศ. 2568 พบว่า หมู่ที่ 3 บ้านแม่กื๊ดใหม่ มีประชากรที่เป็นคนไทยจำนวน 681 คน แบ่งเป็นชาย 340 คน และหญิง 341 คน โดยมีประชากรที่ไม่ใช่คนไทย จำนวนทั้งหมด 183 คน แบ่งเป็นชาย 98 คน และหญิง 85 คน จำนวนประชากรทั้งหมดมี 864 คน ภายในชุมชนมีจำนวนบ้านทั้งหมด 450 หลังคาเรือน

วิสัยทัศน์ของหมู่บ้าน

"ผู้นำร้องกระตุ้นให้ประชาชน เกิดการร่วมแรงร่วมใจกัน พัฒนาหมู่บ้าน"

"ประชาชน พึ่งพาตนเองได้ตามวิถีพอเพียง หมู่บ้านทีเอกภาพภายใต้วิถีประชาธิปไตย"

"ประชาชน รู้รักสามัคคี หมู่บ้านมั่งคง มั่งคั่ง ยั่งยืน"

"ตั้งเป้าหมายให้เป็นหมู่บ้านปลอดยาเสพติด หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง หมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดิน หมู่บ้านอาสาพัฒนาและป้องกันตนเองและหมู่บ้านรักษาศีลห้า"

อาชีพหลัก ปลูกข้าวโพด ถั่วมัน ข้าว อ้อย และมันสำปะหลัง

อาชีพเสริม การทำปศุสัตว์ เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ ปลา และกระบือ

พิธีสืบชะตาป่า

เป็นประเพณีที่ริเริ่มโดยพระครูบากัญไชย กาญจโน เกจิอาจารย์ผู้มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการอนุรักษ์ป่าชุมชนแม่กื้ดหลวง พิธีนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างจิตสำนึกในการรักษาป่าต้นน้ำและทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน โดยมีลักษณะเฉพาะคือการใช้ผ้าสามสีในการผูกต้นไม้ ซึ่งแตกต่างจากการใช้ผ้าสีเหลืองในพิธีสืบชะตาป่าทั่วไป การเปลี่ยนมาใช้ผ้าสามสีเกิดจากความเชื่อของชาวบ้านที่ว่าเจ้าป่าเจ้าเขาไม่พอใจการใช้ผ้าสีเหลือง ทำให้เกิดเหตุการณ์ไม่ปกติในชุมชน พิธีสืบชะตาป่าไม่เพียงแต่เป็นการแสดงความเคารพต่อธรรมชาติ แต่ยังเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมความสามัคคีในชุมชน และเป็นเครื่องมือในการถ่ายทอดความรู้และค่านิยมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมสู่คนรุ่นหลัง

รอบการผลิตพืชไร่ในชุมชนบ้านแม่กื้ดใหม่

พืชไร่ที่พบในชุมชนมีจำนวน 7 ชนิด ได้แก่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ อ้อย มันสำปะหลัง ข้าวหอมมะลิ กระเทียม หอมแดง และถั่วเขียว เริ่มรอบการผลิตด้วยการปลูกข้าวโพด อ้อย ในเดือนพฤษภาคม ข้าวเดือนกรกฎาคม ปลูกหอมแดง และกระเทียมหลังจากเกี่ยวข้าวและเก็บข้าวโพดแล้ว รวมทั้งถั่วเขียวที่อาจมีการปลูกหลังจากข้าวโพดเนื่องจากเป็นพืชที่ต้องการน้ำน้อยในการปลูก ข้าวโพดจะมีช่วงเวลาในการเก็บเกี่ยว ตั้งแต่ช่วงเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายน และข้าวช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม

ตารางแสดงรอบการปลูกพืชไร่ของบ้านแม่กื้ดใหม่ หมู่ที่ 3 ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก 

รายการ

ม.ค.

ก.พ.

มี.ค.

เม.ย.

พ.ค.

มิ.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

1. ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

/

2. อ้อย

/

3. มันสำปะหลัง

/

/

4. ข้าวหอมมะลิ 105

/

5. กระเทียม

/

6. หอมแดง

/

7. ถั่วเขียว

/

 

ตารางแสดง รอบการเก็บเกี่ยวพืชไร่ของบ้านแม่กื้ดใหม่ หมู่ที่ 3 ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

รายการ

ม.ค.

ก.พ.

มี.ค.

เม.ย.

พ.ค.

มิ.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

1. ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

/

/

2. อ้อย

/

3. มันสำปะหลัง

/

4. ข้าวหอมมะลิ 105

/

/

5. กระเทียม

/

6. หอมแดง

/

7. ถั่วเขียว

/

ทำเนียบผู้ใหญ่บ้าน

ชื่อ-สกุล	ช่วงเวลาดำรงตำแหน่ง
1.นายทุน ก้อนอิน	พ.ศ. 2482-2505
2.นายอุ่น	พ.ศ. 2505-2521
3.นายนิ่ว ดวงตำ	พ.ศ. 2521-2533
4.นายบุญเถียร ศรีสวัสดิ์	พ.ศ. 2533-2544
5.นายผ้าย อุดจอม	พ.ศ. 2544-2554
6.นายชุมพล ก้อนอิน	พ.ศ. 2554-2560
7.นายบุญรัตน์ อุดจอม	พ.ศ. 2560-ปัจจุบัน

 

ทุนกายภาพ

บ้านแม่กื้ดใหม่เป็น 1 ใน 6 หมู่บ้านที่ร่วมกันดูแล ป่าชุมชนแม่กื้ดหลวง ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 5,250 ไร่ ป่าชุมชนแห่งนี้มีความอุดมสมบูรณ์และเป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญของพื้นที่ การจัดการป่าชุมชน เริ่มต้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นแหล่งไม้ใช้สอย แหล่งอาหารป่า และแหล่งศึกษาทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน

ภาษาไทยถิ่นเหนือ เป็นภาษาที่ใช้ในการสื่อสารในพื้นที่ และสื่อสารภาษาไทยกลางกับคนภายนอกพื้นที่หรือการติดต่อราชการ

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

การใช้ประโยชน์จากพรรณพืชที่พบในบริเวณบ้าน

พืชที่พบในบริเวณที่อยู่อาศัยเป็นพืชพรรณที่มีประโยชน์ส่วนใหญ่สำหรับการใช้ประกอบอาหาร เช่น เป็นพืชผักสวนครัว ได้แก่ พริก ข่า ตะไคร้ เป็นวัตถุดิบพื้นฐานในการประกอบอาหารระดับครัวเรือน ส่วนที่เป็นไม้ผล คือ พืชที่มีไว้สำหรับการรับประทานผลเป็นหลัก ได้แก่ มะยม มะม่วง ลำไย น้อยหน่า เป็นต้น พืชสมุนไพร ได้แก่ ขมิ้น และไพร ที่มีการปลูกไว้ภายในครัวเรือน การใช้ประโยชน์สำหรับการเป็นไม้ดอกไม้ประดับ เช่น ดอกบัวสวรรค์ พืชพรรณตามความเชื่อที่นำมาใช้ในการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น สมป่อยที่ชาวเหนือใช้สำหรับการสร้างสิริมงคลให้กับตนเอง โดยการนำฝักใส่ในน้ำ น้ำอบน้ำปรุง ดอกมะลิ เพื่อนำไปใช้ในการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ การทำน้ำพระพุทธมนต์ การสรงน้ำพระ เป็นต้น ส้มป่อยจึงเป็นพืชที่สามารถพบได้ตามบ้านทั่ว ๆ ไปในพื้นที่

พืชพรรณที่พบบริเวณไร่

ชาวบ้านหมู่ 3 บ้านแม่กื้ดใหม่ ได้มีพื้นที่สำหรับการปลูกพืชทั้งบริเวณที่พักอาศัยและพื้นที่สำหรับทำไร่ ซึ่งพื้นที่พักอาศัยจะเน้นพืชพรรณที่ใช้สำหรับครัวเรือน แต่พื้นที่ไร่อาจมีพื้นที่บางส่วนที่มีการปลูกไว้เพื่อการค้าขายด้วย นอกจากนี้ยังมีพื้นที่ทำนาเพื่อปลูกข้าวไว้บริโภคในครัวเรือนและจำหน่ายหากเหลือจากการบริโภค พืชที่พบในไร่ในพื้นที่บ้านแม่กื้ดใหม่ พบทั้งที่เป็นพืชผักสวนครัว ได้แก่ ถั่วฝักยาว แตงกวา พริกกะเหรี่ยง มะเขือยาว ซึ่งมีส่วนที่สามารถเก็บรับประทานเป็นช่วงหลังจากการปลูก หรือมีบางส่วนสามารถใช้เก็บรับประทานไปได้ตลอดทั้งปี พืชเศรษฐกิจ ที่พบในพื้นที่ไร่ ได้แก่ ข้าวโพดสำหรับรับประทานและสำหรับเลี้ยงสัตว์ อ้อย และพริก ปลูกไว้เพื่อจำหน่ายและเป็นรายได้ของครอบครัว นอกจากนี้ยังมีไม้ยืนต้น คือ ต้นสัก ที่ปลูกไว้เพื่อสำหรับใช้เนื้อไม้ในการทำสิ่งปลูกสร้าง 

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ปัญญา ไวยบุญญา, ปนัดดา ลาภเกิน, ศศิธร โคสุวรรณ, ประภัสสร ยอดสง่า, อารมย์ จันทะสอน, บุญธิดา ม่วงศรีเมืองดี และจรีพร นาคสัมฤทธิ์. (2563). ศักยภาพด้านการท่องเที่ยวและการใช้ประโยชน์จากป่าสักของชุมชน อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ภายใต้แผนงานการจัดการและใช้ประโยชน์จากป่าสักอย่างยั่งยืนในพื้นที่อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.

ศศิธร โคสุวรรณ, ปนัดดา ลาภเกิน, บุญธิดา ม่วงศรีเมืองดี, อารมย์ จันทะสอน, ปัญญา ไวยบุญญา และประภัสสร ยอดสง่า. (2563). การสร้างฐานข้อมูลหมู่บ้านด้วยเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก. วิจัยฉบับสมบูรณ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

กรมการปกครอง. (2568). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2568. จาก https://stat.bora.dopa.go.th