หมู่บ้านแม่นิล หมู่ที่ 6 ตำบลแม่สอง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เป็นชุมชนที่มีผู้คนเข้ามาอาศัยอยู่ประมาณ 100 กว่าปีมาแล้ว และบางส่วนอพยพมาจากพม่า ต่อมาในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ชาวบ้านบางกลุ่มได้อพยพมาจากลำพูน ลำปาง แม่ฮ่องสอนและเชียงใหม่ ซึ่งสมัยก่อนนั้นมีบ้านเรือนเพียงไม่กี่หลังคาเรือน มีบ้านเดียวคือ บ้านแม่นิลโกร และต่อมาได้มีผู้คนอพยพเข้ามาอยู่เป็นจำนวนมากขึ้น ชาวบ้านบางกลุ่มที่ชอบความสงบเงียบจึงได้เลือกพื้นที่อยู่อาศัยใกล้ต้นน้ำซึ่งห่างไกลจากผู้คนในชุมชนและเรียกป๊อกบ้าน (กลุ่มบ้าน) นั้นว่า แม่นิลคี และต่อมาเมื่อประชากรมากขึ้นจึงมีการแยกป๊อกบ้านออกอีก 2 ป๊อกบ้านคือ บ้านเคลอะโก๊ะ และ บ้านตะวอซอ ซึ่งห่างจากบ้านแม่นิลประมาณ 1 กิโลเมตร บ้านแม่นิงได้มีไฟฟ้าเข้ามาใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 โดยมีไฟฟ้าใช้พร้อมกับอีก 2 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 2 บ้านแม่สลิดหลวง และหมู่ที่ 3 บ้านแม่สลิดน้อย

บ้านแม่นิลมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดกับ บ้านห้วยมะโหนก
• ทิศใต้ ติดกับ บ้านแม่โต๊ะ
• ทิศตะวันออก ติดกับ บ้านต่อปล้าเด
• ทิศตะวันตก ติดกับ แม่น้ำเมย ประเทศเมียนมา

ลักษณะภูมิประเทศ เป็นภูเขาสลับที่ราบลุ่ม โดยทั่วไปสามารถแบ่งได้เป็น 3 ฤดู คือฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่ต้นเดือนธันวาคมไปจนถึงปลายเดือนกุมภาพันธ์ โดยมีอากาศหนาวมากในช่วงเดือนมกราคม และช่วงฤดูร้อนจะเริ่มตั้งแต่ต้นเดือนมีนาคมไปจนถึงกลางเดือนพฤษภาคม ซึ่งมีอากาศร้อนมากในช่วงเดือนเมษายน และฤดูฝน เริ่มตั้งแต่ต้นเดือนมิถุนายนไปจนถึงปลายเดือนตุลาคม ในพื้นที่จะมีฝนตกชุกในช่วงเดือนกรกฎาคมของทุกปี

บ้านแม่นิลเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอมีประชากรทั้งหมด 1,139 คน แบ่งเป็นชาย 547 คน หญิง 592 คน และแบ่งเป็นคนไทยทั้งหมด 945 คน ไม่ใช่คนไทย 194 คน

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: ปกาเกอะญอ

มีการรวมกลุ่มทอผ้ากะเหรี่ยง เสื้อผ้าพื้นเมือง โดยใช้ฝีมือคนในชุมชนท้องถิ่นร่วมกันพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีเอกลักษณ์ที่ชัดเจน มีการตั้งกลุ่มเฉพาะกิจในการทำกิจกรรม เช่น การบริหารงานกองทุนหมู่บ้าน 

• • • ต้นปี (เดือน 1-3 : กันยายน-พฤศจิกายน) เตรียมพื้นที่ปลูก เก็บฟืน ดูแลไร่เมี่ยง/ชา และสร้างแนวกันไฟในฤดูแล้ง  
    • กลางปี (เดือน 8-10 : เมษายน-มิถุนายน) เก็บเกี่ยวพืชหลัก เช่น ข้าว ชาเมี่ยง ปลูกเมล็ดพันธุ์ใหม่ และเสริมฝายชะลอน้ำตามป่าชุมชน

นอกจากนี้ชาวบ้านร่วมงานบุญประจำเดือน เช่น ทำบุญวันอาทิตย์หรือวันพระที่วัด ร่วมกิจกรรมศูนย์การเรียนชุมชน (ศศช.)

1.นางสาววารี ฉันพลังสี ผู้ใหญ่บ้านแม่นิล

2.นายนิกร วรางค์กรณ์ธาดา ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านแม่นิล

3.นายชยพล คีรีเฉลาเลิศ สมาชิก อบต. แม่สอง/ประธานสภา

หมู่บ้านอยู่ภายใต้โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สอง ซึ่งเกิดจาก นายพัฒน์สรรพ์  สุขสันต์ คีรีองค์การบริหารส่วนตำบลแม่สอง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก ได้ทำหนังสือที่ ตก 74301/0058 ลงวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2550 ถึงองค์ประธานมูลนิธิโครงการหลวง ขอให้ช่วยแนะนำการส่งเสริมอาชีพตามแนวทางโครงการหลวงให้กับประชาชนตำบลแม่สอง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก และมูลนิธิโครงการหลวงได้มอบหมายให้สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) เข้าดำเนินการ และเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูงจึงได้เข้าไปไปสำรวจพื้นที่ร่วมกับเจ้าหน้าที่องค์การบริหารส่วนตำบลแม่สอง และเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช เพื่อจัดตั้งตั้งเป็นโครงการขยายผลโครงการหลวงแม่สอง ในปี 2550  ต่อมาเมื่อวันที่ 25 เมษายน  2559 ได้มีการเปลี่ยนชื่อโครงการขยายผลโครงการหลวงแม่สองเป็น โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สอง ได้ส่งเสริมให้มีการรวมกลุ่มอาชีพ ได้แก่ กลุ่มไม้ผล, กลุ่มปลูกผัก, การจัดตั้งกลุ่มและกองทุนเพื่อให้เกษตรกรบริหารจัดการตนเองได้, กลุ่มออมทรัพย์, กลุ่มสหกรณ์พัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สอง จำกัด, กลุ่มวิสาหกิจชุมชนด้านสิ่งแวดล้อม, การพัฒนาหมู่บ้านสะอาดชุมชนเข้มแข็ง และสนับสนุนกิจกรรมวัฒนธรรมชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่น  

บ้านแม่นิลมีการใช้ภาษาปกาเกอะญอเป็นหลักในชีวิตประจำวันและภาษาไทยใช้ในราชการหรือสถานศึกษา

ด้านเศรษฐกิจ:

ชาวบ้านร่วมกับโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สองทำเกษตรปลอดสาร ทั้งผักเมืองหนาว ไม้ผล และข้าวไร่ ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง

ด้านระบบสาธารณูปโภค:

การคมนาคมใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 สายแม่สอด-แม่สะเรียง ห่างจาก อบต.แม่สอง 10 กิโลเมตร ทางเข้าหมู่บ้านเป็นถนนคอนกรีตและถนนลูกรังสลับกัน ระยะทางทั้งหมด 3 กิโลเมตร

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

ป่าชุมชนบ้านแม่นิล หมู่ที่ 6 ตำบลแม่สอง

• ปีที่เริ่มโครงการ : 2561
• ที่ตั้ง : ต.แม่สอง อ.ท่าสองยาง จ.ตาก
• เนื้อที่ : 296 ไร่ 2 งาน 93 ตารางวา
• ประเภทป่า : ป่าสงวนแห่งชาติ
• สภาพทั่วไป : เป็นภูเขาสูง

พื้นที่ซ้อนทับ:
พื้นที่อนุรักษ์อื่น ๆ: ป่าชุมชนบ้านแม่นิล

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กรมการปกครอง. (2567). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568. จาก https://stat.bora.dopa.go.th

กรมป่าไม้. (ม.ป.ป.). ข้อมูลป่าชุมชนบ้านแม่นิล. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568. จาก https://forestinfo.forest.go.th

วนิดา คำแก้ว. (2557). การดูแลสุขภาวะโดยใช้ภูมิปัญญาปกาเกอะญอ กรณีศึกษา: บ้านแม่นิล ตำบลแม่สอง อำเภอท่าสอง จังหวัดตาก. ภาคนิพนธ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง. (ม.ป.ป.). ข้อมูลพื้นฐานโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สอง. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568. จาก https://www.hrdi.or.th/public/files/Areas-Profile/33-Areas/MaeSong.pdf

องค์การบริหารส่วนตำบลแม่สอง. (ม.ป.ป.). ประวัติความเป็นมา. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568. จาก https://www.maesong.go.th