บ้านใหม่ชัยมงคล หมู่ที่ 10 ตำบลเชียงทอง อำเภอวังเจ้า จังหวัดตาก เหตุผลที่ตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่ชัยมงคลนั้น เพราะเมื่อปี พ.ศ. 2514 ชาวบ้านดอยมูเซอได้มีการอพยพมาโดยมีทั้งหมด 8 ครอบครัว และใน 8 ครอบครัวนั้น ประกอบด้วย 3 ตระกูล คือ ตระกูลแซ่ลี้ ตระกูลสี่มี และตระกูลศรีลิมปนนท์ มีประชากรทั้งหมด 52 คน เริ่มมีการบุกเบิกและตั้งถิ่นฐานริมแม่น้ำคลองแม่ย่ามา และประกอบอาชีพในการทำไร่ข้าวโพด ปลูกข้าวไว้บริโภค ต่อมาชาวลีซูจากจังหวัดกำแพงเพชร อำเภอคลองลานได้ย้ายถิ่นฐานมาอยู่เพิ่ม และมีประชาชนจากที่อื่นมาอยู่รวมกันทำให้หมู่บ้านขยายใหญ่ขึ้นเป็นลำดับ จึงก่อตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านแม่ย่า

ต่อมาในปี พ.ศ. 2524 มีการจัดตั้งผู้นำขึ้น คือ นายมงคล แซ่ลี้ ปัจจุบันได้เปลี่ยนนามสกุลเป็นวงษาไพสิฐ เป็นผู้นำหมู่บ้านขึ้นตรงกับหมู่ 5 บ้านดงซ้อม โดยมีระยะทางห่างกัน 10 กิโลเมตร และนายมงคล (ผู้นำหมู่บ้าน) และชาวบ้านแม่ย่าได้อาศัยอยู่สักระยะหนึ่ง หลังจากนั้นได้มีประชาชนกลุ่มคนอีสานย้ายเข้ามาปี พ.ศ. 2532 ได้มาซื้อที่ดินเพื่อสร้างที่อยู่อาศัยในบริเวณตามริมคลองแม่ยะมาและ แถบเชิงเขาทั้ง 2 ฝั่ง ซึ่งชาวบ้านเรียกกันว่าเขาหมี เขาครุฑ ผู้นำชุมชนได้ทำเรื่องขอยื่นแยกหมู่บ้านในช่วงปี พ.ศ. 2535 แต่ด้วยการดำเนินที่ล่าช้า กระทั่งได้แยกหมู่บ้านในปี พ.ศ. 2543 เป็นหมู่ที่ 10 ของตำบลเชียงทอง อำเภอวังเจ้า จังหวัดตาก ในปัจจุบัน

บ้านใหม่ชัยมงคล มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

• ทิศเหนือ ติดกับ บ้านใหม่เสรีธรรม หมู่ที่ 7
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านใหม่เสรีธรรม หมู่ที่ 7
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านศรีคีรีรักษ์ (บ้านผาผึ้ง) หมู่ที่ 11
• ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านมอรังงาม หมู่ที่ 22

สภาพแวดล้อมชุมชน

บริเวณรอบหมู่บ้านเป็น พื้นที่ชนบทลุ่มน้ำผสมป่า มีลำห้วยเล็กระบบน้ำพื้นถิ่นและทรัพยากรทางธรรมชาติ และมีป่าสงวนแห่งชาติ ป่าประดางและป่าวังเจ้า

จากสถิติกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย บ้านใหม่ชัยมงคล มีประชากรทั้งหมด 580 คน แบ่งเป็นชาย 272 คน หญิง 308 คน 

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: ลีซู

อาชีพของคนในชุมชนจะประกอบอาชีพทำการเกษตร ไร่มันสำปะหลัง สวนเงาะ ลำไย มะปราง มะละกอ มะม่วง ทำนาข้าว แต่ไม่ได้ทำเพื่อจำหน่าย มีการประกอบธุรกิจส่วนตัวและการรับรับจ้างทั่วไป

กลุ่มย่ามผ้าลีซอ : มีความเชี่ยวชาญในการผลิตย่ามผ้าลีซอ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์หัตถกรรมที่มีเอกลักษณ์ของชุมชน

กลุ่มทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ : มีความเชี่ยวชาญการผลิตผ้าย้อมสีธรรมชาติ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมและมีตลาดรองรับ

ปฏิทินชุมชนบ้านใหม่ชัยมงคล

เดือน	กิจกรรมชาวอีสาน	กิจกรรมชาติพันธุ์ลีซู
มกราคม	เก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร เทศกาลปีใหม่	วันที่ 1 มกราคมจะหยุดจากการทำงานกินเลี้ยงฉลอง
กุมภาพันธ์	เดือนนี้มีวันพระ 4 วัน กิจกรรมทุก ๆ วันพระ ชาวอีสานทุกบ้านจะไปทำบุญที่วัดและหยุดจากการทำงาน	ไหว้บรรพบุรุษ (งานเซงเม้ง) วันสารทจีน (งานปีใหม่ลีซู) วันตรุษจีน
มีนาคม	ไปทำบุญที่วัดและหยุดทำงาน	ช่วงเดือนนี้ไม่มีกิจกรรมของคนชาติพันธุ์ลีซู
เมษายน	วันสงกรานต์ งานรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังมีงานมงคลหลายงาน เช่น งานขึ้นบ้านใหม่ งานบวช	วันเซงเม้ง ร่วมงานสงกรานต์กับกลุ่มชาวอีสาน
พฤษภาคม	งานบุญบั้งไฟ	มีการประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อ
มิถุนายน	วันวิสาขบูชา	ช่วงเดือนนี้ไม่มีกิจกรรมของคนชาติพันธุ์ลีซู
กรกฎาคม	วันอาสาฬหบูชา วันเข้าพรรษา	ช่วงเดือนนี้ไม่มีกิจกรรมของคนชาติพันธุ์ลีซู
สิงหาคม	ช่วงเดือนนี้ไม่มีวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา	วันสารทจีน
กันยายน	ไปทำบุญที่วัด	การไหว้พระจันทร์
ตุลาคม	วันออกพรรษา วันสารทไทย
พฤศจิกายน	วันลอยกระทง
ธันวาคม	สวดมนต์ข้ามปี ร่วมงานวันคริสต์มาสกับชาติพันธุ์ลีซู	วันคริสต์มาส การละเล่นในชาติพันธุ์เป็นการละเล่นเด็กๆและเต้น (จะคึ)

1.นายมงคล วงศาไพรสิฐ ผู้นำชุมชนคนแรก

ทุนด้านเศรษฐกิจ

• กลุ่มย่ามผ้าลีซอ : กลุ่มหัตถกรรมที่ผลิตย่ามผ้าลีซอซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีเอกลักษณ์และสะท้อนถึงวัฒนธรรมของชุมชน 
• กลุ่มทอผ้าย้อมสีธรรมชาติ : กลุ่มผลิตผ้าย้อมสีธรรมชาติ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมและมีตลาดรองรับ

ทุนด้านทรัพยากรธรรมชาติ

• ป่าชุมชนบ้านใหม่ชัยมงคล : พื้นที่ป่าชุมชนขนาด 544 ไร่ 1 งาน 65 ตารางวา ซึ่งเป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของชุมชน และมีการจัดการอย่างยั่งยืน
• แก่งลีซู อยู่ระะหว่างดำเนินงาน ปรับสภาพ ภูมิทัศน์แหล่งท่องเที่ยว อบต.เชียงทอง ที่บ้านใหม่ชัยมงคล (บ้านลีซอ) หมู่ที่ 10

ทุนด้านวัฒนธรรม

• วัฒนธรรมการแต่งกายขของคนลีซู
• ประเพณีตรุษจีนหรือสารทจีน (ปีใหม่ชาติพันธุ์ลีซู)
• งานปีใหม่ไทยหรือสงกรานต์

สถานที่ประกอบพิธีกรรมและกิจกรรมทางศาสนาในชุมชน 

• คริสตจักรไมตรีจิตวังเจ้า สภาคริสตจักรในประเทศไทย ตั้งอยู่ที่ 119/1 หมู่ 10 บ้านใหม่ชัยมงคล ตำบลเชียงทอง  อำเภอวังเจ้า  จังหวัดตาก  
• โบสถ์คริสต์สำหรับผผู้นับถือศาสนาคริสต์
• ศาลเจ้าสำหรับผู้ที่มีความเชื่อเทพเจ้า เจ้าที่
• สำนักสงฆ์ซออีสานสำหรับผู้ที่นับถือศาสนาพุทธ

คนในชุมชนบ้านใหม่ชัยมงคลนี้มีภูมิลำเนาเดิมคือจังหวัดนครราชสีมา ซึ่งมี 4 ครอบครัวที่ย้ายมาทั้งครอบครัว คือ ครอบครัวกัณหาไธสง, มิดขุนทด, พวงเวียง, อิ้วจันทึก และยังมีคนอีสานที่ย้ายมามีครอบครัวกับชาติพันธุ์ลีซู และคนอีสานนี้มีสำเนียงภาษาในการสื่อสารไม่เหมือนกัน แต่ทุกคนจะใช้ภาษาไทยคนภาคกลางในการสื่อสาร เพราะคนชาติพันธ์ลีซูฟังภาษาไทยเข้าใจและพูดเข้าใจ ดังนั้นในหมู่บ้านจะใช้ภาษาไทยกลางในการสื่อสารและคนอีสานเองจะมีภาษาถิ่นที่ไม่เหมือนกัน เช่น ครอบครัว กัณหาไธสง จะพูดภาษาไทยโคราช (ไทยเบิ้ง) ลาวอีสาน และลาวอีสานจะมีสำเนียงต่างจากภาษาไทย ภาษา เฉพาะถิ่นนั้นจะพูดสัน ๆห้วน ๆ ฟังโดยผิวเผินแล้วคล้ายภาษาไทย 

ด้านการเมืองการปกครอง:

ทุกคนในหมู่บ้านต้องให้ความร่วมมือกันเพื่อร่วมกัน พัฒนาชุมชนของตนเองให้พัฒนามากยิ่งขึ้น ในชุมชนจะมีการประชุมประจำเดือนทุกวันที่ 6 ของทุกเดือน มีการแจ้งเรื่องเอกสารต่าง ๆ เกี่ยวกับชุมชน งานกิจกรรมต่าง ๆ มีการจัดเวทีประชาคม และประชาสัมพันธ์จากผู้นำชุมชน

ด้านเศรษฐกิจ:

พื้นที่ส่วนใหญ่ทำเกษตรกรรม เช่น ปลูกข้าว ข้าวโพด มันสำปะหลัง ซึ่งเป็นอาชีพหลักของคนชุมชน

ด้านสังคมและประชากร:

ชุมชนรวมกลุ่มจัดตั้งสถาบันทางสังคม เช่น กลุ่มออมทรัพย์ อสม. กลุ่มฝึกอบรมสารอินทรีย์ ฯลฯ เพื่อเสริมศักยภาพและสร้างความเข้มแข็งในสังคมภายในพื้นที่

ด้านสาธารณสุข/ระบบสุขภาวะ:

ชุมชนมีกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ทำงานเชิงรุกดูแลสุขภาพประชาชน เช่น ให้ความรู้ด้านสุขภาพอนามัยและติดตามกลุ่มเปราะบาง และหมู่บ้านอยู่ในเขตบริการของ รพ.สต.ดงซ่อม (ให้บริการหมู่ 3, 7, 10) และ รพ.สต.วังเจ้า (หมู่ 1, 4, 5, 8, 9, 12, 13) จึงครอบคลุมในการเข้าถึงบริการเบื้องต้น 

ด้านวัฒนธรรม:

วัฒนธรรมและประเพณีมีมาแต่โบราณ คือ ตรุษจีนหรือสารทจีนเพราะคนลีซู ประเพณีนี้จะจัดช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ประมาณวันที่ 13-16 ของทุกปี มีการละเล่นที่เรียกว่า เต้นจะคี เป็นการเต้นจับมือกันเป็นวงกลมและก้าวขาตามจังหวะเพลง เครื่องดนตรีประกอบไป ด้วย ซึ่ง แคน ขลุ่ย และจะใสชุดประจำเผ่าเท่านั้น แต่ปัจจุบันการมีกลุ่มคนอีสานร่วมด้วยเพราะ คนอีสานมีการปรับตัวเป็นเคารพในประเพณีการละเล่นทำให้มีความหลากหลายและเป็นข้อดี ของความสามัคคีกันอีกด้วยประเพณีไหว้บรรพบุรุษประจำปี เป็นการทำบุญและอธิษฐานถึงบรรพ บุรุษให้คอยดูและรักษาคนในครอบครัวและขอพรให้กับคนในครอบครัวให้ปีนั้นทำการเกษตร หรือทำงานให้ได้ผลิตที่ดีและร่ำรวยไม่ให้คนในครอบครัวเจ็บป่วย

การแต่งกายของคนลีซู

• ผู้หญิง ตั้งแต่ส่วนบ่า และตันแขนของเสื้อซึ่งใช้แถบผ้าเล็ก ๆ ซ้อนทับสลับสีไล่กันไปรอบ ๆ คอ และไส้ไก่ ปลายเป็นปุยมากมายที่ห้อยสยายลงมาจากปลายผ้ารัดทางด้านหลัง ทั้งเครื่องประดับเงิน และมีแต่งทับสลับซ้อนเป็นแผงเต็มอกไม่มีที่ว่าง
• ผู้ชาย ประกอบด้วยกางเกงเป้าต่ำสีฟ้าหรือสีอะไรก็ได้ สวมเสื้อแขนยาว จะติดด้วยกำมะหยี่ ซับในขวามักแต่งด้วยดุมเงินยิ่งมากยิ่งดี เอวคาดด้วยผ้าแดง และในย่ามก็ห้อยพู่ หางม้ายาวคล้ายของผู้หญิง แต่ว่าหนุ่มนั้นห้อยไว้ข้างหน้า

แผนที่หมู่บ้านใหม่ชัยมงคลในอดีต (พ.ศ. 2532)

• จะสังเกตได้ว่าช่วงปี 2532 กิ่งอำเภอวังเจ้ายังไม่ได้เปลี่ยนเป็นอำเภอวังเจ้า แต่ปัจจุบันมีการปรับเปลี่ยนแล้วและกลุ่มคนอีสานกลุ่มแรกได้อพยพมาอยู่บริเวณเชิงเขาที่ชาวบ้านเรียกว่าเขา หมีตามลูกสรสีแดงในภาพแผนที่ในอดีด ปี 2532 แสดงให้เห็นว่ากลุ่มคนอีสานย้ายมาอยู่บริเวณ เชิงเขาจะยังไม่ได้ย้ายเข้ามาอยู่ในหมู่บ้านแต่ก็อยู่ในบริเวณการปกครองของหมู่บ้านบ้านใหม่ชัยมงคลในตอนนั้นและสังเกตได้ว่ายังไม่มีวัดในชุมชน (ที่มา : ลัดดาวัลย์ มิดขุนทด. 2558 แผนที่ชุมชนปี 2532)

แผนที่หมู่บ้านใหม่ชัยมงคล ปี พ.ศ. 2558

• สังเกตได้ว่ามีวัดในชุมชนและประชากรในชุมชุนเพิ่มขึ้นเนื่องจากกลุ่มคนอีสาน ได้อพยพมาอยู่เพิ่มมากขึ้นจากอดีต

กรมการปกครอง. (2567). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568, จาก https://stat.bora.dopa.go.th

กรมป่าไม้. (ม.ป.ป.). ข้อมูลป่าชุมชนบ้านใหม่ชัยมงคล. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568, จาก https://forestinfo.forest.go.th

กรรณิการ์ มีทอง. (2557). การปรับตัวของคนอีสานในการอยู่ร่วมวัฒนธรรมชุมชนกับชาติพันธุ์ลีซูในชุมชนบ้านใหม่ชัยมงคล ตำบลเชียงทอง อำเภอวังเจ้า จังหวัดตาก. ภาคนิพนธ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงทอง. (ม.ป.ป.). ข้อมูลทั่วไป. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2568, จาก https://www.chiangthong.go.th