“สีลม” เป็น 1 ใน 3 ถนนแรกที่ก่อสร้างขึ้นในพระนคร ตั้งแต่ครั้งที่สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ และทรงเลือกที่ตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ตามชัยภูมิ “นาคนาม” ในตำราพิชัยสงคราม คือ มีน้ำโอบรอบภูเขา ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ราษฎรในพระนครส่วนใหญ่จึงตั้งบ้านเรือนอยู่ริมฝั่งแม่น้ำลำคลองซึ่งเอื้อต่อการดำรงชีพ คูคลองเหล่านี้ได้ขุดเชื่อมต่อเข้าไปถึงเขตเมืองชั้นในอย่างสะดวก ในขณะที่การค้าขายกับโลกภายนอกนั้นก็สะดวกทุกประการ เมื่อการค้าขายกับต่างชาติเกิดขึ้น ชุมชนคนต่างชาติก็เกิดตามมา ชุมชนชาวตะวันตกเหล่านี้มีบทบาทอย่างมากในการปลูกฝังความรู้ ตลอดจนศิลปวิทยาการสมัยใหม่ต่าง ๆ ให้กับคนไทย และเป็นผู้ผลักดันให้เกิดถนนหนทางขึ้นในสยามประเทศแทนการใช้คูคลองเป็นเส้นทางสัญจรคมนาค

ต่อมาใน พ.ศ. 2404 พ่อค้าและกงสุลต่างประเทศได้ร่วมกันยื่นเรื่องต่อกรมท่าขอให้รัฐบาลสร้างถนนในพระนคร เพราะชาวยุโรปที่เคยขี่ม้าตากอากาศพากันเจ็บไข้ ด้วยเหตุว่าพระนครไม่มีถนนหนทางที่จะขี่ม้าขี่รถไปเที่ยว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงเห็นสมควรให้สร้างถนนหนทางขึ้นตามแบบบ้านเมืองในยุโรป เพื่อให้บ้านเมืองงดงามเป็นระเบียบเรียบร้อย โดยมีพระบรมราชโองการให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ สมุหพระกลาโหม เป็นแม่กองทำงานก่อถนนขึ้น

ถนนที่สร้างในคราวนั้นมี 3 สาย คือ ถนนเจริญกรุง (ตอนนอก) ถนนหัวลำโพง และถนนสีลม โดยถนนสีลมนั้นได้มาจากการขุดคลองขวางจากบางรักไปถึงคลองถนนตรง ณ ศาลาที่เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) สร้างไว้ จากนั้นได้ทำถนนขนานคลองนี้ทางทิศใต้ จึงได้ชื่อว่า “ถนนขวาง” ต่อมาชาวต่างประเทศได้นำเครื่องสีลม หรือกังหันขนาดใหญ่ ซึ่งใช้สำหรับการวิดน้ำมาติดตั้งที่ถนนขวาง (บ้างว่าเป็นเครื่องสีข้าวพลังงานลม) และเนื่องจากบริเวณนี้เป็นทุ่งนาโล่ง เครื่องสีลมนี้จึงดูโดดเด่น และกลายเป็นชื่อเรียกของถนนสีลมมาจนถึงปัจจุบัน (สุมิตรา จันทรเ์งา, 2568)

ถนนสีลมตั้งแต่ยุคแรกนั้นเรียกได้ว่าเป็นย่านที่เริ่มมีความเจริญด้านการค้าและธุรกิจต่าง ๆ อย่างมาก เพราะมีการตั้งถิ่นฐานของผู้คนหลายเชื้อชาติ โดยเฉพาะภายหลังมีการตัดถนนสาทรในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่ขนานควบคู่ไปกับถนนสีลม การพัฒนาถนนสีลมจึงได้เปลี่ยนแปลงเป็นถนนสายธุรกิจ ตามแนวถนนสีลมได้มีการก่อสร้างอาคาร ตึกแถว และอาคารพาณิชย์ สำนักงาน โรงแรม ห้างสรรพสินค้า ทำให้ถนนสีลมเป็นย่านที่มีร้านค้ามากมาย ดึงดูดผู้คนต่างถิ่นหลายเชื้อชาติให้เข้าไปประกอบอาชีพและอยู่อาศัย โดยเฉพาะชาวอินเดียที่คาดว่าเป็นคนชาติแรกที่เข้ามาตั้งรกรากในย่านสีลม สังเกตได้จากในปัจจุบันถนนสีลมมีประชากรชาวอินเดียอยู่พอสมควร และมีสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่สำคัญอย่างวัดพระศรีมหาอุมาเทวี หรือเรียกอีกชื่อว่า “วัดแขก” อีกทั้งยังมี คริสตจักรสืบสัมพันธวงศ์ หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ป่าช้าฝรั่งเศส” และโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน ที่ถูกสร้างขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งล้วนเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าบริเวณนี้คงจะมีการเข้ามาอยู่อาศัยของชาวยุโรปมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 ถึงรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นยุคแรกที่มีการพัฒนาการคมนาคมขนส่งของสยามให้เจริญเทียบเท่านานาอารยประเทศ

จุดเด่นประการสำคัญอีกอย่างหนึ่งของถนนสีลม คือ การคมนาคม โดยถนนสีลมมียวดยานพาหนะสัญจรกันอย่างครึกครื้นมาตั้งแต่อดีต ผ่านการพัฒนารูปแบบการคมนาคมมาหลายยุคหลายสมัย นับตั้งแต่ยุครถรางในสยาม โดยเส้นทางของ “รถรางสายสีลม” ได้เริ่มขึ้นใน พ.ศ. 2436 หรือรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 ซึ่งถือเป็นพาหนะขนส่งมวลชนชนิดแรกของไทย ทั้งยังเป็นระบบรถรางไฟฟ้าแห่งแรกในทวีปเอเชียอีกด้วย

เนื่องจากสีลมเป็นย่านที่อยู่ใจกลางเมืองกรุงเทพมหานคร เมื่อเกิดการพัฒนาตามช่วงเวลาทั้งด้านการค้าและธุรกิจที่มีบริษัททั้งไทยและต่างชาติเพิ่มขึ้น สีลมจึงได้เป็นย่านที่ผู้คนรู้จักกันในนามของคําว่า “ย่านที่ไม่เคยหลับใหล” เนื่องจากมีแสง สี เสียงของย่านจากสถานบันเทิง สถานบริการ และสถานประกอบการตลอด 24 ชั่วโมง ทำให้ปัจจุบันสีลมมีการกระจุกตัวของธุรกิจสำคัญของประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีร้านอาหารและสถานบันเทิงต่าง ๆ ที่มีความหลากหลายให้เลือกตามความต้องการ

ย่านสีลม เป็นพื้นที่ศูนย์กลางเศรษฐกิจที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทย ประกอบไปด้วยสำนักงาน แหล่งพาณิชยกรรมรายเล็กและใหญ่ที่อยู่อาศัยและศูนย์รวมการบริการที่ครบครัน อีกทั้งเป็นหนึ่งในย่านที่รองรับการใช้ชีวิตรูปแบบต่าง ๆ รวมถึงเป็นเส้นทางผ่านของระบบขนส่งมวลชนที่ไปยังอีกหลายพื้นที่ในกรุงเทพฯ

สีลมเป็นถนนที่มีระยะทางเพียง 2.78 กิโลเมตร แต่กลับเป็นย่านที่มีความเจริญอย่างมากทั้งทางด้านเศรษฐกิจและการคมนาคม โดยย่านสีลมมีการคมนาคมทั้งทางบกและระบบราง และมีโครงข่ายที่เชื่อมต่อกันด้วยสกายวอล์ก (Skywalk) และทางเดินเท้าที่มีการเชื่อมต่อทั้งสถานีขนส่งรถไฟฟ้าและในพื้นที่ย่าน ทำให้ย่านสีลมมีความโดดเด่นด้านการคมนาคม และเป็นย่านที่มีประชากรแวะเวียนเข้า-ออกพื้นที่เป็นจำนวนมาก เนื่องจากสีลมคือแหล่งทำเลพื้นที่ที่ตั้งอยู่บนถนนสำคัญสายแรกในเขตบางรัก ที่เดินสายไฟฟ้าและสายโทรศัพท์ไว้ใต้ดิน โดยมีพื้นที่เริ่มตั้งแต่ถนนพระรามที่ 4 ไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ตัดกับถนนศาลาแดง ถนนคอนแวนต์ ถนนนราธิวาสราชนครินทร์ ถนนเดโช ถนนปั้น ถนนประมวญ ถนนสุรศักดิ์ และถนนมเหสักข์ ทางพิเศษศรีรัช และไปสิ้นสุดที่ถนนเจริญกรุง

นอกจากนี้ สีลมยังเป็นพื้นที่แห่งความเจริญเป็นอันดับต้น ๆ ของกรุงเทพฯ ที่ยังคงพบเห็นสถาปัตยกรรมเก่า ๆ จากในอดีตที่มีกลิ่นอายอันเก่าแก่ที่ผสมผสานเข้ากับความทันสมัยในปัจจุบันอย่างลงตัว จนอาจกล่าวได้ว่า “สีลม” คือหนึ่งในย่านสำคัญทางเศรษฐกิจระดับตำนานของกรุงเทพมหานครที่มีประวัติความเป็นมา และการพัฒนาพื้นที่อย่างต่อเนื่อง จนกลายเป็นศูนย์กลางธุรกิจที่สำคัญของไทยตั้งแต่ยุคดั้งเดิมจนถึงยุคปัจจุบัน (Phattharapa Pat, 2565)

สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร์ (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากรแขวงสีลม เขตบางรัก จังหวัดกรุงเทพมหานคร มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 15,291 คน แยกเป็นประชากรชาย 7,324 คน และประชากรหญิง 7,967 คน มีจำนวนหลังคาเรือน 13,346 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนธันวาคม 2567) โดยประชากรที่อาศัยอยู่ในแขวงสีลมนั้นมีหลากหลายกลุ่มทั้งชาวไทยที่ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ในบริเวณนี้มาอย่างยาวนาน หรือที่ย้ายเข้ามาเพื่อประกอบอาชีพ นอกจากนี้ยังมีชาวต่างชาติทั้งชาวตะวันตก ชาวจีน และชาวอินเดียซึ่งปรากฏหลักฐานว่าเข้ามาอาศัยอยู่ในย่านสีลมมาตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

จากการที่มีผู้คนหลายเชื้อชาติหลากวัฒนธรรมเข้ามาตั้งรกรากและทำการค้าในย่านนี้ ทำให้ถนนสีลมกลายเป็นย่านธุรกิจที่สำคัญของกรุงเทพฯ มาจนถึงปัจจุบัน อีกทั้งยังเป็นแหล่งรวมความหลากหลายของชาติพันธุ์และวัฒนธรรมต่าง ๆ มากมายด้วย

ย่านสีลมเป็นพื้นที่ที่มีการกระจุกตัวของธุรกิจด้านการค้าและสถานบันเทิง เนื่องจากมีสำนักงานขนาดใหญ่ อาทิ ธนาคารกรุงเทพ สำนักงานใหญ่, ธนาคารกสิกรไทย สำนักงานสีลม, CP Tower (สำนักงานใหญ่ ซีพีเอฟ), 393 สีลม (สำนักงานใหญ่คาราบาวกรุ๊ป) ห้างสรรพสินค้า โรงแรม สถานทูต อะพาร์ตเมนต์อยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ยังมีร้านอาหาร สถานบันเทิง และสถานบริการ รวมถึงสถานที่สำคัญ เช่น โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, โรงพยาบาลบีเอ็นเอช, โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน, โรงพยาบาลเลิดสิน, วัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขก), จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, โรงเรียนอัสสัมชัญ คอนแวนต์ สีลม, สวนลุมพินี เป็นต้น ทำให้สีลมมีผู้คนเข้า-ออกพื้นที่จำนวนมากเพื่อเข้าไปทำงาน พักผ่อน และช็อปปิง สีลมจึงได้ขึ้นชื่อว่าเป็นพื้นที่ทำเลทองทั้งการลงทุนและที่อยู่อาศัย

การที่มีสำนักงานธนาคาร บริษัทเงินทุน บริษัทหลักทรัพย์ รวมถึงบริษัทประกันภัยจำนวนมาก ทำให้สีลมกลายเป็นถนนศูนย์กลางการเงินที่สำคัญของกรุงเทพฯ ทำให้บริษัทที่ต้องการสะท้อนภาพความมั่งคั่ง ต้องการสร้างการยอมรับ เป็นที่รู้จักในวงธุรกิจและสังคมไทยเวลานั้น ล้วนต้องขยับขยายมาตั้งสำนักงานใหญ่บนถนนสายนี้ จนได้รับการขนานนามว่าเป็น “วอลล์สตรีตทางการเงินของเมืองไทย”

ทั้งนี้ ย่านสีลมได้พัฒนาความเจริญขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งเรื่องอาคารสถานที่ ภูมิทัศน์รอบ ๆ เมือง โดยการนำสายไฟฟ้าของอาคารต่าง ๆ บนถนนลงไว้ใต้ดิน การสร้างอาคารที่มีความสูงตั้งแต่ระดับ 20 ชั้นขึ้นไป รวมถึงการพัฒนาเส้นทางคมนาคมให้มีความสะดวกสบายมายิ่งขึ้น อย่างโครงการรถไฟฟ้าใน พ.ศ. 2539 ที่ได้สร้างความเจริญเติบโตให้สีลมเรื่อยมาจนกลายเป็นถนนที่ทรงพลังทางเศรษฐกิจ แหล่งศูนย์กลางธุรกิจ (Central Business District : CBD) ที่สำคัญของกรุงเทพฯ

แม้ว่าสีลมจะเป็นถนนสายสั้น ๆ ที่มีระยะทางเพียง 2.7 กิโลเมตร ทว่าถนนสายนี้กลับได้รับการยอมรับว่าเป็นทำเลทองที่มีศักยภาพทางเศรษฐกิจอย่างมาก เพราะมีการหมุนเวียนของเม็ดเงินมหาศาลจากการมีปัจจัยที่ตอบโจทย์ทุกวิถีชีวิตได้อย่างดีเยี่ยม ไม่ว่าจะเป็นอาคารสำนักงานขนาดใหญ่ สำนักงานธุรกิจ ศูนย์สรรพสินค้าชั้นนำ โรงแรมและที่พักระดับหรู แหล่งอาหารและสถานที่ท่องเที่ยว จนเรียกได้ว่า เป็นพื้นที่เต็มเปี่ยมไปด้วยกิจกรรมทางสังคมและเศรษฐกิจมากที่สุดแห่งหนึ่งในกรุงเทพฯ ประกอบกับการมีระบบการคมนาคมขนส่งที่สมบูรณ์พร้อม ทำให้สีลมยังคงเป็นย่านเศรษฐกิจใจกลางเมืองที่มีการหมุนเวียนของดีมานด์ (Demand) อย่างต่อเนื่อง

ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้สีลมเป็นสุดยอดทำเล คือ การเดินทางที่เข้าถึงพื้นที่ได้ง่ายหลากหลายเส้นทาง นับตั้งแต่มีการพัฒนาเส้นทางรถไฟฟ้า BTS ผนวกกับเมื่อมีการเปิดเส้นทางรถไฟฟ้าใต้ดิน MRT ทำให้เกิดการเชื่อมโยงเส้นทางคมนาคมระบบรางทั้งบนดินและใต้ดิน ณ จุดศูนย์กลางย่านธุรกิจที่ส่งอานิสงส์ต่อการขยายตัวของธุรกิจอื่น ๆ ในพื้นที่โดยรอบต่อเนื่องเรื่อยมา ซึ่งเป็นการเพิ่มมูลค่าของที่ดินและศักยภาพของทำเลให้มีความโดดเด่น และทำให้สีลมเป็นหนึ่งในซีบีดีใจกลางเมืองที่มีความสำคัญมากที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย

นอกจากนี้สีลมยังมีพื้นที่สาธารณะขนาดใหญ่กว่า 360 ไร่ คือ สวนลุมพินี อยู่ด้านหน้า ณ จุดตัดสองถนนใหญ่สายเศรษฐกิจสำคัญ คือ สีลม-พระราม 4 ซึ่งนับเป็นส่วนส่งเสริมให้การพัฒนาที่พักอาศัยใจกลางเมืองสามารถใกล้ชิดกับธรรมชาติได้มากที่สุด  อีกทั้งยังเป็นจุดเชื่อมต่อการเดินทางระบบรางที่มีความคล่องตัว อำนวยความสะดวกในการสัญจรและนำมาซึ่งสิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ อาทิ ช็อปปิงมอลล์ ร้านค้าบริการต่าง ๆ รวมถึงคอฟฟีช็อปแนวใหม่ ร้านอาหาร และสถานบันเทิง ที่ทำให้สีลมไม่เคยหลับใหล และยังกลายเป็นเสน่ห์ของทำเลที่มีความหลากหลายแห่งนี้

เนื่องจาก ทำเลที่ตั้งที่เรียกได้ว่าเป็นทำเลทองทางเศรษฐกิจนี้เอง ส่งผลให้สีลมมีราคาที่ดินเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจนติดท็อป 1 ใน 5 ที่ดินที่มีราคาแพงที่สุดในกรุงเทพฯ โดยใน พ.ศ. 2565 ถนนสีลมครองอันดับที่ 1 ทำเลในกรุงเทพฯ ที่มีราคาประเมินสูงสุด โดยมีราคาประเมินของกรมธนารักษ์ 700,000-1,000,000 บาทต่อตารางวา ส่งผลให้ราคาซื้อขายคอนมีราคาเริ่มต้น 3-4 ล้านบาท หรือเฉลี่ยราว 200,000-300,000 บาทต่อตารางเมตร และมีราคาเช่าคอนโดมิเนียมเฉลี่ยอยู่ที่ 400-500 บาทต่อตารางเมตร หรือคิดเป็น 25,000-60,000 บาทต่อเดือน

จากพื้นที่แหล่งรวมสถาบันการเงิน และตึกใหญ่สูงเสียดฟ้าในอดีต ขยายไปสู่ความเป็นทำเลศักยภาพ ศูนย์กลางแห่งธุรกิจ อัดแน่นไปด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกแบบครบวงจร เป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่า “ย่านสีลม” ยังคงเป็นแหล่งทำเลทองที่มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจของกรุงเทพฯ ในทุกยุคสมัย ที่ครองใจกลุ่มนักลงทุนอสังหาริมทรัพย์ เพราะไม่ว่าจะผ่านไปนานเท่าไหร่ ก็จะยังคงให้ผลตอบแทนที่คุ้มค่า และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นไปอีกเรื่อย ๆ อย่างมหาศาล

เมื่อกล่าวถึงย่านสีลม ภาพที่ทุกคนมองเห็นคงหนีไม่พ้นภาพของชุมชนในกรุงเทพฯ ที่ไม่เคยไร้แสงไฟ ทั้งกลางวันและกลางคืน แต่ในสถานที่ไม่เคยหลับใหลแห่งนี้แท้จริงแล้วคือเรื่องราวของการหมุนเวียนวิถีชีวิตของผู้คนที่ไม่รู้จบ ถนนสายเล็ก ๆ แห่งนี้มากด้วยผู้คนต่างวัย เชื้อชาติ และอาชีพ แต่ทุกชีวิตต่างดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกันอย่างสันติภายใต้วัฒนธรรมที่แตกต่างกัน ทั้งนี้ ย่านสีลมมีกิจกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ คือ งานเทศกาลขบวนพาเหรด และเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งดึงดูดให้เกิดการรวมตัวของผู้คนมากมายที่หลั่งไหลเข้ามายังย่านนี้ ทั้งนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติเพื่อมารวมตัวเล่นน้ำบริเวณพื้นที่ตั้งแต่แยกศาลาแดงถึงถนนนราธิวาสราชนครินทร์

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าสีลมจะเป็นย่านที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม แต่เนื่องจากสีลมเป็นย่านสังคมเมืองที่มีความโดดเด่นทางด้านเศรษฐกิจ ภาพเกี่ยวกับประเพณีและวัฒนธรรมต่าง ๆ จึงค่อนข้างเลือนราง อันเป็นผลมาจากวิถีชีวิตของผู้คนในย่านนี้ที่ต่างมุ่งมั่นจดจ่อในการประกอบอาชีพตลอดทั้งวันคืน อีกทั้งยังมีชาวต่างชาติรวมถึงประชากรแฝงค่อนข้างมาก รูปแบบการดำรงชีวิตของประชาชนในย่านนี้จึงเรียกได้ว่าเป็นแบบสังเมืองแท้ ๆ ตั้งแต่ยามเช้าที่ปรากฏภาพผู้คนรุ่นใหม่ วัยทำงานที่มีการพบปะพูดคุยดื่มกาแฟ หรือครอบครัวส่งบุตรหลานไปโรงเรียน ในช่วงกลางวันสีลมจะเต็มไปด้วยผู้คนวัยทำงานในสังคมเมืองที่ต่างมีความมุ่งมั่น มีการแชร์สถานที่ทำงานร่วมกัน ซึ่งเป็นเทรนด์ของสังคมปัจจุบันที่มีการติดต่อสื่อสาร พบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นของผู้คนในสถานที่สาธารณะต่าง ๆ ทั้งร้านอาหาร คาเฟ ไปจนถึงคอมมูนิตีมอลล์มากมาย เมื่อยามย่ำค่ำภาพของสีลมในเวลานี้จะจอแจไปด้วยรถยนต์ รถโดยสารสาธารณะ รถไฟฟ้า หรือแม้กระทั่งการสัญจรบนทางเท้า ตลอดจนช่วงกลางคืนที่ร้านค้า ร้านอาหาร สถานบันเทิงต่าง ๆ เริ่มเปิดให้บริการเพื่อมอบช่วงเวลาแห่งการพักผ่อนหย่อนใจให้กับผู้คนที่เหน็ดเหนื่อยจากการกรำงานหนักมาตลอดทั้งวัน รูปแบบการดำเนินชีวิตของผู้คนย่านสีลมจึงยิ่งเป็นการสะท้อนให้วลีที่กล่าวว่า “สีลมเป็นย่านที่ไม่เคยหลับใหล” ทวีความเด่นชัดมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังเป็นการการันตีถึงความครบครันของย่านสีลมที่พร้อมตอบสนองต่อวิถีชีวิตของผู้คนในทุกด้านอย่างแท้จริง

วัดพระศรีมหาอุมาเทวี ร่องรอยทางประวัติศาสตร์ของชาวอินเดียในย่านสีลม

วัดพระศรีมหาอุมาเทวี หรือ “วัดแขก” ตั้งอยู่บนถนนสีลม เขตบางรัก กรุงเทพฯ เป็นวัดพราหมณ์-ฮินดูที่เก่าแก่ ตั้งขึ้นมานานกว่า 100 ปี โดยการถือกำเนิดขึ้นของวัดแขกแห่งนี้เป็นหลักฐานยืนยันถึงการมีอยู่ของชาวอินเดียจากรัฐทมิฬนาฑูที่มาตั้งถิ่นฐานอยู่ย่านสีลม แล้วร่วมใจกันสร้างเทวาลัยนี้ขึ้นใน พ.ศ. 2438 ภายใต้พระบรมราชานุญาตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 สำหรับเป็นสถานที่สักการะบูชาองค์พระแม่มริอัมมัน เทพเจ้าท้องถิ่นของอินเดียตอนใต้ ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นร่างอวตารของพระแม่อุมาเทวี พระชายาของพระศิวะ

ดำริสร้างวัดพระศรีมหาอุมาเทวีนี้เริ่มจากเมื่อครั้งรัชกาลที่ 5 เสด็จฯ กลับจากประพาสอินเดีย เมื่อเสด็จฯ ถึงสยาม ได้รับสั่งกับชาวอินเดียจากรัฐทมิฬนาฑูที่ตั้งถิ่นฐานในสยามว่า ทางประเทศอินเดียได้ฝากฝังเอาไว้ว่าหากมีสิ่งใดที่ใคร่ให้พระองค์ช่วยเหลือขอให้บอก ปรากฏว่าชาวอินเดียเหล่านั้นขอพระบรมราชานุญาตสร้างเทวาลัยสำหรับบูชาองค์เทพตามความเชื่อ ซึ่งรัชกาลที่ 5 ก็ทรงมีพระบรมราชานุญาตตามที่ขอ ทั้งนี้ เทวาลัยแห่งแรกสร้างขึ้นที่บริเวณหัวลำโพง แต่เป็นศาลไม้ธรรมดา ต่อมาได้ทรุดโทรมลงตามกาลเวลา จึงโยกย้ายมาอยู่ที่วัดพระศรีมหาอุมาเทวี แขวงสีลมในปัจจุบัน

สถาปัตยกรรมในวัดพระศรีมหาอุมาเทวีสร้างขึ้นอย่างสวยงามด้วยศิลปะโบราณแบบอินเดียตอนใต้ในสมัยโจฬะและปัลวะ โดยมีช่างผู้ชำนาญการชาวทมิฬ รัฐทมิฬนาฑู ประเทศอินเดีย เป็นผู้อำนวยการก่อสร้าง จึงทำให้วัดพระศรีมหาอุมาเทวีแห่งนี้มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมส่วนใหญ่มีลักษณะคล้ายคลึงกับเทวาลัยในอินเดียทางตอนใต้เป็นอย่างมาก โดยตัววัดประกอบด้วยซุ้มโคปุระจำนวนสองซุ้ม ตั้งอยู่ทางด้านทิศเหนือและด้านทิศตะวันออก ซุ้มโคปุระทางด้านทิศตะวันออกจะมีขนาดใหญ่กว่าซุ้มโคปุระทางด้านทิศเหนือ โดยล้อมรอบตัววัดทั้งทางด้านถนนปั้นและถนนสีลมด้วยกำแพงทั้งสองด้าน ภายในยังมีองค์พระแม่ศรีมหามารีอัมมันประดิษฐานเป็นเทพประธานอยู่กลางโบสถ์ แวดล้อมด้วยพระพิฆเนศ พระขันธกุมาร พระศิวะ พระกฤษณะ พระวิษณุ พระแม่ลักษมี และพระแม่กาลี มีเทวาลัยขนาดเล็กบริเวณกลางลานเทวสถาน ภายในเป็นที่ประดิษฐานศิวลึงค์ซึ่งอัญเชิญจากประเทศอินเดียมาประดิษฐานยังวัดแขกแห่งนี้

กรุงเทพธุรกิจ. (21 มีนาคม 2564). “CBD สีลม” ทำเลไหนๆ ก็ไม่อาจเทียบ. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.bangkokbiznews.com/

กองบรรณาธิการศิลปวัฒนาธรรม. (12 ตุลาคม 2567). กำเนิดเทวาลัย “พระแม่อุมาเทวี” แห่ง “วัดแขก” (สีลม) มหาเทวีแห่งอำนาจวาสนา. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.silpa-mag.com/

ทัตพล วงศ์สามัคคี และ อธิพัฒน์ พูนสินบูรณะกุล. (26 ธันวาคม 2562). ย่านสีลม-ศาลาแดง. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://healthyspaceforum.org/

เที่ยวจนได้. (16 มกราคม 2565). #วัดแขก ถนนสีลม กรุงเทพฯ. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.facebook.com/

พรพรรณ ภูวดลไพโรจน์. (2565). ศึกษาการปรับตัวของย่านจากผลกระทบการแพร่ระบาดโควิด-19:กรณีศึกษา ย่านสีลม กรุงเทพมหานคร. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

พิมพิศาภัสณ์ ตั้งตรงจิต. (2559). การศึกษาความเป็นไปได้ของการปรับปรุงอาคารพาณิชย์ย่านสีลม. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

โพสต์ทูเดย์. (14 กรกฎาคม 2556). วัดแขก ศรัทธาแห่งความรัก. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.posttoday.com/

ยุวพร ธนาธิคุณวนิช. (2554). บางกอก บอกเล่า (เรื่อง). สำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร.

ลงทุนแมน. (4 สิงหาคม 2567). สีลม อดีตทุ่งนา ที่วันนี้เป็น 1 ใน 5 ย่านที่ดินแพงสุด ในกรุงเทพฯ. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.longtunman.com/

ฤๅ - Lue History. (1 กรกฎาคม 2565). กำเนิด ‘ถนนสีลม’ แหล่งรวมความหลากหลายทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ บนเส้นทางธุรกิจสายแรกของกรุงเทพฯ. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.luehistory.com/

สุมิตรา จันทร์เงา. (14 เมษายน 2568). “ถนนสีลม” มาจากไหน?. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.silpa-mag.com/

อรรถนนท์ จรัสนิรัติศัย. (2564). อิทธิพลของย่านอาคารสูงที่ส่งผลต่อปรากฏการณ์เกาะความร้อนในเมืองกรุงเทพ: กรณีศึกษา: ย่านสีลม กรุงเทพมหานคร. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

DDproperty. (10 มกราคม 2562). รู้จักย่านสีลมแบบเจาะลึก. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.ddproperty.com/

Park SILOM. (ม.ป.ป.). LAYERS OF TIME, LAYERS OF LIFE IN SILOM เพราะทุกช่วงเวลาของสีลม..ไม่เคยหลับใหล. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://parksilom.com/

Phattharapa Pat. (20 กรกฎาคม 2565). รู้จักย่านสีลม ทำเลทองยอดฮิต พื้นที่สำคัญทางเศรษฐกิจตลอดกาล. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://propertyscout.co.th/

Salika Knowledge sharing space. (21 พฤศจิกายน 2563). เปิดประวัติ ‘ถนนสีลม’ บันทึกความเปลี่ยนแปลงแห่งยุคสมัย โดยสถาปนิกนักอนุรักษ์​ ‘วทัญญู เทพหัตถี’. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.salika.co/

Thapatip Hongu. (31 กรกฎาคม 2561). ถนนสีลม ประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยหลับใหล. สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.lib.ru.ac.th/

VisitBangkok.Thailand. (23 ตุลาคม 2567). พาเที่ยวย่านสีลม ย่านสีลมหนึ่งในย่านเศรษฐกิจเก่าแก่ของกรุงเทพฯ. สืบค้น 6 มิถุนายน 2568, จาก https://www.facebook.com/