"บางพระครู" มาจากการแยกพื้นที่ หมู่ 8-9 บ้านบางพระครู และ หมู่ 10 บ้านชะอม จากตำบลนครหลวงเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2490 โดยคำสั่งจากผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ต่อมาในปี พ.ศ. 2494 มีการปรับพื้นที่เพิ่มเติมระหว่างตำบลต่าง ๆ ในอำเภอนครหลวง พื้นที่ตำบลตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำป่าสักและแม่น้ำลพบุรี มีคลองบางพระครู ซึ่งถือเป็น "แม่น้ำลพบุรีเก่า" ที่แยกจากแม่น้ำเจ้าพระยา ไหลผ่านพื้นที่และบรรจบกับแม่น้ำป่าสัก 

เป็นที่ราบลุ่มริมแม่น้ำ มีความอุดมสมบูรณ์สูง ลักษณะดินเป็นดินเหนียว ดินตะกอนลุ่มแม่น้ำ เหมาะแก่การทำการเกษตร ปลูกข้าวและพืชสวน มีคลองและลำรางธรรมชาติ เช่น คลองบางพระครู เชื่อมกับแม่น้ำป่าสัก มีแนวตลิ่งบางส่วนกัดเซาะจากน้ำหลากในฤดูฝน

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลบางไทร อำเภอบางไทร และตำบลสามไถ
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลนครหลวง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลบางไทร และตำบลปากจั่น
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ แม่น้ำป่าสัก และตำบลท่าเรือ อำเภอท่าเรือ

ประชากรบ้านบางพระครู หมู่ที่ 1 เป็นกลุ่มคนไทยกลาง พูดภาษาไทยกลาง ใช้ภาษาถิ่นอยุธยาในการสื่อสารประจำวัน วิถีชีวิตผูกพันกับวัด การทำนา และแม่น้ำ นอกจากนี้ยังพบ มอญ เป็นบางกลุ่มในพื้นที่ใกล้เคียง) บางส่วนมีชุมชนเชื้อสายมอญตั้งแต่สมัยอยุธยาและต้นรัตนโกสินทร์ มอญบางครอบครัวเข้ามาตั้งถิ่นฐานร่วมกับชาวไทยและผสมกลมกลืนกับไทยกลาง ปรากฏร่องรอยวัฒนธรรม เช่น การทำขนมมอญ พิธีกรรมเฉพาะบางประการ อาจยังพบในงานบุญท้องถิ่น และชาวจีนเชื้อสายฮกเกี้ยน หรือแต้จิ๋ว อพยพมาในช่วงหลังเข้ามาทำการค้า หรือเปิดร้านขายของชำในตลาดท้องถิ่น

เกษตรกรรม ปลูกข้าวเป็นหลัก โดยเฉพาะข้าวนาปี บางพื้นที่ปลูกผักสวนครัว ผลไม้ตามแนวคลอง เช่น กล้วย มะม่วง เลี้ยงสัตว์ขนาดเล็ก เช่น เป็ด ไก่ และสุกร ประมงพื้นบ้าน ดักปลาในแม่น้ำป่าสักและลำคลอง เช่น ปลาตะเพียน ปลาช่อน ใช้เครื่องมือประมงพื้นบ้าน เช่น ไซ มีการค้าขาย เปิดร้านขายของชำ-ขายอาหารตามสั่ง ขนมพื้นบ้าน ขายของในตลาดนัดหน้าวัด หัตถกรรมพื้นบ้าน การทำขนมไทย เช่น ขนมเทียน ขนมกล้วย งานจักสานจากไม้ไผ่หรือเศษวัสดุในท้องถิ่น

มีการรวมกลุ่มอาชีพที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือของชาวบ้าน รวมถึงการส่งเสริมจากหน่วยงานรัฐ เช่น เทศบาลตำบล และพัฒนาชุมชนอำเภอ เช่น กลุ่มแม่บ้านเกษตรกร รวมตัวกันผลิตสินค้าแปรรูป เช่น ข้าวแต๋น กล้วยฉาบ ขนมไทย บางกลุ่มมีการส่งขายตามตลาดนัดท้องถิ่น หรือนำเข้าร่วมงานแสดงสินค้า OTOP กลุ่ม OTOP ระดับชุมชน ผลิตภัณฑ์แนะนำ เช่น ขนมกล้วยอบแห้ง พริกแกง ผ้าขาวม้า มีบางกลุ่มได้รับการรับรองจากโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ กลุ่มเกษตรกร กลุ่มน้ำ จัดตั้งกลุ่มใช้น้ำเพื่อการเกษตรอย่างเป็นระบบ มีความร่วมมือในการใช้เครื่องจักรกลทางการเกษตร เช่น รถเกี่ยวข้าวร่วม และกลุ่มผู้สูงอายุฝึกอาชีพ มีการฝึกอบรมเย็บผ้า หรือแปรรูปสมุนไพรพื้นบ้าน สนับสนุนให้ผู้สูงอายุมีรายได้เสริมและสร้างกิจกรรมชุมชน

• มกราคม : ทำบุญปีใหม่ กิจกรรมวันเด็ก ทำบุญตักบาตรวันปีใหม่ที่วัดจันทร์ จัดกิจกรรมเพื่อเด็กในหมู่บ้าน
• กุมภาพันธ์ : ทำบุญวันมาฆบูชา เวียนเทียนที่วัดจันทร์ วัดลาย สวดมนต์เย็น
• มีนาคม : เตรียมพื้นที่เกษตรนาปรัง กิจกรรมผู้สูงอายุ บางชุมชนจัดกิจกรรมกลุ่มผู้สูงอายุประจำเดือน
• เมษายน : งานสงกรานต์ รดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ งานสงกรานต์ที่วัด รดน้ำพระ ขบวนแห่ดอกไม้ รำวง
• พฤษภาคม : งานวันพืชมงคล วันวิสาขบูชา ฟังเทศน์เวียนเทียน กิจกรรมปลูกต้นไม้
• มิถุนายน : ปลูกข้าวนาปี จัดเวทีหมู่บ้าน เริ่มลงกล้าหรือหว่านข้าว ชาวบ้านร่วมประชุมสรุปกิจกรรมท้องถิ่น
• กรกฎาคม : เข้าพรรษา แห่เทียนพรรษา ขบวนแห่เทียนวัดจันทร์ เยาวชนมีส่วนร่วมทำต้นเทียน
• สิงหาคม : วันแม่แห่งชาติ กิจกรรมแม่บ้าน แข่งขันทำอาหาร ขนมท้องถิ่น สานสัมพันธ์กลุ่มแม่บ้าน
• กันยายน : ประชุมกลุ่มอาชีพ ฝึกอบรมอาชีพ ฝึกทำขนม สมุนไพร เย็บผ้า ฯลฯ
• ตุลาคม : วันออกพรรษา ตักบาตรเทโว เวียนเทียน ตักบาตรริมแม่น้ำ ทำบุญอุทิศให้บรรพบุรุษ
• พฤศจิกายน : งานกฐินสามัคคี ลอยกระทง ขบวนแห่กฐินที่วัดจันทร์ วัดลาย ลอยกระทงตามแนวคลอง แม่น้ำป่าสัก
• ธันวาคม : วันพ่อแห่งชาติ รวมกลุ่มทำความสะอาดวัด บำเพ็ญประโยชน์ร่วมกัน ปรับภูมิทัศน์วัด-โรงเรียน

ทุนกายภาพ มีที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำป่าสัก เหมาะแก่การทำเกษตรและประมง โครงสร้างพื้นฐาน ถนนสายหลัก ถนนเชื่อมต่อหมู่บ้าน ระบบชลประทานและคลองส่งน้ำ อาคารและสถานที่สำคัญ เช่น วัดจันทร์ วัดลาย ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ศูนย์กีฬา

ทุนมนุษย์

• ความรู้และทักษะ : ชาวบ้านมีความรู้ด้านการเกษตร การประมง การแปรรูปผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น 
• แรงงานที่มีทักษะ : ทั้งแรงงานในภาคเกษตรและอุตสาหกรรมใกล้เคียง

ทุนสังคม เครือข่ายความสัมพันธ์ กลุ่มเกษตรกร กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มอาชีพในชุมชน ความร่วมมือและการรวมกลุ่ม การรวมตัวกันทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น งานบุญ งานสาธารณประโยชน์ การมีส่วนร่วมของประชาชน: การประชุมชุมชน การวางแผนพัฒนา การแลกเปลี่ยนเรียนรู้

ทุนวัฒนธรรม ประเพณีและพิธีกรรม งานสงกรานต์ งานกฐิน งานลอยกระทง ที่สะท้อนวิถีชีวิตชุมชน ภูมิปัญญาท้องถิ่น การทำขนมไทย งานจักสาน สมุนไพรพื้นบ้าน สถานที่ศักดิ์สิทธิ์และความเชื่อ วัดสำคัญ ศาลเจ้าพ่อเจ้าแม่ท้องถิ่น

ทุนเศรษฐกิจ มีแหล่งรายได้หลัก เกษตรกรรม การประมง การค้าขายในชุมชน กลุ่มอาชีพและ OTOP กลุ่มผลิตภัณฑ์ชุมชนที่มีศักยภาพในการสร้างรายได้ แรงงานภาคอุตสาหกรรม แรงงานที่ทำงานในนิคมอุตสาหกรรมใกล้เคียง

ภาษาไทยกลาง เป็นภาษาหลักที่ใช้สื่อสารในชีวิตประจำวัน ชาวบ้านใช้ภาษาไทยกลางในสถานศึกษา ราชการ และการติดต่อสื่อสารทั่วไป มีการใช้สำเนียงถิ่นแบบอยุธยา ซึ่งมีลักษณะเสียงและคำศัพท์เฉพาะบางคำ เช่น การออกเสียงที่นุ่มนวลกว่าไทยกลางมาตรฐาน และภาษาไทยท้องถิ่น มีการพูดภาษาถิ่นอยุธยา ซึ่งเป็นสำเนียงไทยกลางภาคกลางที่มีความเก่าแก่และเอกลักษณ์เฉพาะ ใช้ในครอบครัวและชุมชนในการสื่อสารที่ไม่เป็นทางการ

กรมการปกครอง. (2567). สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร. https://stat.bora.dopa.go.th

ณัฐฑิฌา จันทร์ศร. (2565). การศึกษาและการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์ขนมกง กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรวัดจันทร์พัฒนา อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. ภาคนิพนธ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สมชาย ใจดี. (2561). ภูมิปัญญาท้องถิ่นและวัฒนธรรมในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.