พื้นที่หมู่บ้านไวท์เฮาส์ เดิมเป็นท้องนาสภาพต่ำ (แอ่งกระทะ) ที่มีน้ำท่วมขังง่าย ราวปี 2515 นายวิชัย เฮงตระกูล เป็นผู้พัฒนาเป็นหมู่บ้านจัดสรรชื่อ "ไวท์เฮาส์" เริ่มสร้างบ้านขนาด 40 ตร.วา ตั้งแต่ช่วงการขยายอุตสาหกรรมรอบกรุงเทพฯ-ปริมณฑล เมื่อปี 2561 ชุมชนมีอายุราวกว่า 45 ปี มีการขยายตัวเป็นกว่า 10 ซอย กลายเป็นชุมชนเมืองขนาดกลางในอำเภอคลองหลวง  

ชุมชนประสบความเสียหายหนักจากน้ำท่วมใหญ่ ปี 2538 และซํ้าอีกครั้งในปี 2554 โดยระดับน้ำท่วมสูงกว่า 2 เมตร ชาวบ้านรวมตัวช่วยกันกู้ชุมชน ทั้งงานฝีมือปรับที่ (คันดิน กระสอบทราย) ทำความสะอาดท่อระบายน้ำร่วมกับนักโทษชั้นดี จัดส่งเครื่องสูบระบาย ฯลฯ เหตุการณ์เหล่านี้เสริมสร้าง "ความเข้มแข็งของชุมชน" และจุดประกายการรวมกลุ่มเพื่อพัฒนาอย่างยั่งยืน

หลังน้ำท่วม 2538 สมาชิกชุมชนหญิงเริ่มรวมกลุ่มประดิษฐ์ "ดอกไม้ผ้าไหม-กระดาษสา" (7 คนแรก) พัฒนาเป็น "กลุ่มสตรีหมู่บ้านไวท์เฮาส์" ปี 2541 และขยายสมาชิกเป็น 31 คน สินค้าขายดีคือ "ดอกบัวประดิษฐ์" ได้ชื่อแบรนด์ "ปทุมทอง" เป็นสินค้า OTOP จังหวัด โดยได้รับการสนับสนุนจากกรมพัฒนาชุมชน กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน และ วว. (สวทช.)

เดิมเป็นพื้นที่นาและที่ลุ่มต่ำ น้ำขังได้ง่าย โดยเฉพาะในฤดูฝน ปัจจุบันมีการถมดิน ปรับพื้นที่เป็นหมู่บ้านจัดสรร มีการวางโครงข่ายถนนในซอยและระบบระบายน้ำบางส่วน ผ่านคลองคลองหลวงและคลองสอง ไหลผ่านใกล้พื้นที่เป็นชุมชนขนาดกลาง-ใหญ่ มีบ้านประมาณหลายร้อยหลัง แบ่งเป็นซอยย่อย เช่น คลองหลวง 17 ซอยไวท์เฮาส์ 1-12 บางจุดยังมีพื้นที่รกร้างหรือพื้นที่สีเขียวเหลืออยู่ อาคารส่วนใหญ่เป็นบ้านเดี่ยวชั้นเดียว สองชั้น และห้องเช่า

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ถนนคลองหลวง (พหลโยธิน-รังสิต-นครนายก) และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รังสิต
• ทิศใต้ ติดต่อกับ เขตหมู่บ้านอื่นและพื้นที่เกษตรกรรมในคลองหลวง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ถนนพหลโยธิน และเขตเทศบาลเมืองคลองหลวง
• ตะวันตก ติดต่อกับ คลองหนึ่ง-คลองหลวงซอยต่าง ๆ และพื้นที่ต่อกับตลาดไท

ประชากรในชุมชนไวท์เฮาส์เป็นชาวไทยภาคกลางหรือไทยพื้นถิ่น ในพื้นที่จังหวัดปทุมธานี ส่วนใหญ่เป็นเจ้าของที่ดินดั้งเดิม และผู้สูงอายุในชุมชน มักมีบทบาทในงานชุมชน เช่น อสม. กลุ่มแม่บ้าน และมีประชากรที่ย้ายมาทำงานจากภาคเหนือ อีสาน และใต้ ส่วนใหญ่อาศัยในรูปแบบ "ผู้ซื้อบ้านใหม่" หรือ "ผู้เช่าหอพัก" และไทยเชื้อสายจีน พบในกลุ่มเจ้าของกิจการรายย่อย เช่น ร้านอาหาร ร้านวัสดุก่อสร้าง มักเป็นเจ้าของบ้านรุ่นก่อนที่มาตั้งถิ่นฐานในยุคจัดสรรแรก (ปี 2520-2530) ตามข้อมูลเดือนธันวาคม 2567 ชุมชนไวท์เฮาส์มีประชากรรวม 6,615 คน เป็นชาย 3,075 คน และหญิง 3,540 คน

ส่วนใหญ่คนในชุมชนประกอบอาชีพเป็นแรงงานในภาคอุตสาหกรรม ค้าขาย ผู้ประกอบการรายย่อย การรวมกลุ่มอาชีพในชุมชน เช่น กลุ่มสตรี "ดอกไม้ประดิษฐ์บ้านไวท์เฮาส์" เริ่มต้นปี 2541 หลังน้ำท่วมใหญ่ กลุ่มแม่บ้านรวมตัวฝึกทำดอกไม้จากผ้าไหมและกระดาษสา ผลิตภัณฑ์เด่น ดอกบัวประดิษฐ์ ภายใต้แบรนด์ "ปทุมทอง" ได้รับคัดเลือกเป็นสินค้า OTOP จังหวัดปทุมธานี เคยส่งออกไปจีนและญี่ปุ่น และสร้างรายได้เฉลี่ยเดือนละ 5,000-7,000 บาทต่อคน ได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานพัฒนาชุมชน สวทช. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีกลุ่มเยาวชนจิตอาสา เป็นกลุ่มนักเรียน เยาวชนรวมตัวทำกิจกรรมพัฒนาชุมชน เช่น เก็บขยะ วาดกำแพงเพนต์ จัดกิจกรรมผู้สูงอายุ เชื่อมโยงกับกิจกรรมของ อสม. และเทศบาลคลองหลวง และกลุ่มอาชีพแม่บ้านอื่น ๆ บางกลุ่มรวมตัวทำขนมขาย (เช่น ขนมไทย-ขนมพื้นบ้าน) จัดอาหารงานวัด มีแผนการพัฒนาเพิ่ม เช่น ทำสบู่สมุนไพร น้ำยาล้างจาน ผ้าเช็ดเท้า ฯลฯ

ทุนมนุษย์ ความรู้และทักษะของคนในชุมชน เช่น กลุ่มผลิตรองเท้าหนัง กลุ่มแม่บ้านที่มีฝีมือทำดอกไม้ประดิษฐ์ แรงงานที่มีทักษะในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น ชาวบ้านที่ช่วยถ่ายทอดความรู้ด้านวัฒนธรรมและประเพณี แรงงานและกำลังคน ที่มีความตั้งใจรวมกลุ่มทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชุมชน เช่น กลุ่มเยาวชนจิตอาสา

ทุนสังคม เครือข่ายความสัมพันธ์ภายในชุมชน เช่น การรวมกลุ่มแม่บ้าน อสม. ชมรมผู้สูงอายุ และกลุ่มเยาวชน ความไว้วางใจและความร่วมมือ ระหว่างสมาชิกชุมชน ทำให้เกิดการช่วยเหลือกันและร่วมกันแก้ปัญหา ความสัมพันธ์กับหน่วยงานภายนอก เช่น เทศบาลคลองหลวง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และหน่วยงานพัฒนาชุมชน

ทุนธรรมชาติ พื้นที่สีเขียวและคลองธรรมชาติ ที่ยังคงอยู่ในชุมชนช่วยส่งเสริมสิ่งแวดล้อมและความเป็นอยู่ที่ดี แหล่งน้ำและทรัพยากรธรรมชาติ ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน และอาจนำมาพัฒนาในอนาคต

ทุนกายภาพ สิ่งปลูกสร้างและโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนน ซอย ระบบระบายน้ำ โดมชุมชน และศูนย์เด็กเล็ก เครื่องมือและอุปกรณ์ สำหรับกลุ่มอาชีพต่าง ๆ เช่น อุปกรณ์ทำดอกไม้ประดิษฐ์ หรือร้านค้ารายย่อยในชุมชน

ทุนทางเศรษฐกิจ รายได้และเงินทุนหมุนเวียน จากกลุ่มอาชีพต่าง ๆ เช่น การค้าขาย งานหัตถกรรม และแรงงานโรงงาน เงินสนับสนุนจากภาครัฐและโครงการพัฒนาชุมชน เช่น โครงการ OTOP และกิจกรรมส่งเสริมอาชีพ

กรมการปกครอง. (2567). สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร. https://stat.bora.dopa.go.th

เทศบาลเมืองคลองหลวง. (2565). ข้อมูลชุมชนไวท์เฮาส์ ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี. https://khlongluang.go.th

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2566). โครงการส่งเสริมอาชีพและการพัฒนาชุมชนในชุมชนไวท์เฮาส์. กองพัฒนาชุมชนและบริการวิชาการ.

สิขรินทร์ ปรีชาธรรมศักดิ์. (2565). การพัฒนาตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์กลุ่มอาชีพผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชนไวท์เฮาส์ อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี. ภาคนิพนธ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอคลองหลวง. (2567). รายงานการพัฒนาชุมชนและกลุ่มอาชีพชุมชนไวท์เฮาส์. 

MCU TV CHANNEL. (4 ตุลาคม 2563). ออมสินยุวพัฒน์รักษ์ถิ่น มจร กลุ่มอาชีพผลิตรองเท้าหนังแท้ จังหวัดปทุมธานี. Youtube. https://www.youtube.com/watch