ช่วงรัชสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีการก่อสร้างวัดปากท่อขึ้น พร้อมกลุ่มของพ่อค้าแม่ค้าชาวจีนที่เริ่มเดินทางเข้ามาอยู่อาศัย ณ พื้นที่ รอบ ๆ ของวัดปากท่อ ซึ่งได้แก่พื้นที่ของชุมชนตลาดปากท่อในปัจจุบัน และ พ.ศ. 2542 ได้มีพระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะสุขาภิบาลเป็นเทศบาลตำบลปากท่อ จึงมีการตั้งชุมชนขึ้นโดยที่ประชุมได้เห็นชอบใช้ชื่อว่า ชุมชนตลาดปากท่อ ในรูปแบบของคณะกรรมการชุมชน

สภาพแวดล้อมในชุมชน ประกอบไปด้วย ร้านค้าในตลาดและบ้านเรือน เนื่องจากด้วยลักษณะของสภาพแวดล้อมที่เป็นทางผ่านในการเดินทางไป-กลับระหว่างภาคใต้และภาคกลาง การสัญจรเข้า-ออกในชุมชนเป็นไปได้ยากเนื่องจากรั้วของทางรถไฟปิดถนนใหญ่ จึงจําเป็นต้องใช้สะพานลอยในการเดินทาง

ชุมชนมีประชากรตามทะเบียนราษฎรทั้งหมด 1,135 คน มีประชากรอาศัยอยู่จริง 865 คน มีครัวเรือนทั้งหมด 751 ครัวเรือน บ้านว่างทั้งหมด 412 หลัง และมีประชากรแฝงจากหมู่บ้านรอบข้างกับนอกชุมชนมาอาศัยอยู่ในชุมชนบางส่วน จํานวน 8 คน

ชุมชนตลาดปากท่อในปัจจุบันยังคงเป็นชุมชนค้าขาย ลักษณะของรายได้ส่วนใหญ่ของคนในชุมชน จะเป็นการค้าขายใช้จ่ายกันเองในชุมชน มีที่ตั้งร้านค้าในตลาดเพื่อให้คนในชุมชนและนอกชุมชนมาร่วมจับจ่ายซื้อขายสินค้า

โครงสร้างทางสังคม ประธานชุมชน คือ นายทวีทรัพย์ เทพลิบ รองประธานชุมชน 2 ราย เหรัญญิก 1 ราย เลขานุการ 1 ราย กรรมการชุมชนอีก 11 ราย และมีกรรมการชุมชนผู้ทรงคุณวุฒิอีก 10 ราย

วิถีชีวิตประจำชุมชนตลาดปากท่อจะเน้นการค้าขายกันเป็นหลักภายในชุมชน มีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ ภายในชุมชน เช่น ศาลเจ้าพ่อปู่สังวาล ศาลเจ้าพ่อพรายทมิฬ ศาลเจ้าแม่ต้นกร่าง เป็นต้น

     

• มีประวัติศาสตร์และประเพณีที่ถูกส่งต่อมารุ่นต่อรุ่น เช่น การจัดเทศกาลตรุษจีนหรือการเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในพื้นที่
• ประชาชนในพื้นที่สามารถดูแลตัวเองได้ เนื่องจากอาชีพหลักอย่างการค้าขาย ที่มีจุดเด่นเป็นของตัวเอง

ภาษาหลักในการสื่อสารของชุมชนตลาดปากท่อ คือ ภาษาไทยกลาง

ด้านเศรษฐกิจ:

• ชุมชนตลาดปากท่อในปัจจุบันยังคงเป็นชุมชนค้าขาย จึงได้รับผลกระทบจากการที่เศรษฐกิจซบเซาทั่วโลกจากเหตุการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ส่งผลให้ประชาชนในพื้นที่บางส่วนประสบปัญหาการขาดรายได้
• ลักษณะของรายได้ส่วนใหญ่ของคนในชุมชน จะเป็นการค้าขายใช้จ่ายกันเองในชุมชนโดยขาดเงินจากคนในภายนอกพื้นที่เข้ามาจับจ่ายใช้สอย ส่งผลให้เศรษฐกิจในพื้นที่พบอุปสรรคในการพัฒนา ซึ่งทางนักศึกษามีความเห็นร่วมกันว่าปัญหานี้เป็นปัญหาหลักของชุมชน เนื่องจากด้วยลักษณะของสภาพแวดล้อมที่เป็นทางผ่านในการเดินทางไป-กลับระหว่างภาคใต้และภาคกลาง การสัญจรเข้า-ออกในชุมชนที่ยากเนื่องจากรั้วของทางรถไฟปิดถนนใหญ่ จึงจําเป็นต้องใช้สะพานลอยในการเดินทาง
• ตลาดปากท่อขาดจุดดึงดูดให้คนนอกพื้นที่เข้ามาซื้อขายสินค้าในชุมชน

ด้านสังคมและประชากร:

• การที่ชุมชนตลาดปากท่อกําลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแบบเต็มตัว โดยคาดการณ์ว่าในปี 2572 จะมีผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยเป็น 40% ของประชากรทั้งหมด ในเขตการดูแลของเทศบาลตําบลปากท่อ ซึ่งจะส่งผลให้ประชากรในชุมชนส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุที่ต้องอาศัยอยู่ติดบ้านและไม่สามารถสร้างรายได้ให้ตนได้ ชุมชนตลาดปากท่อจึงอาจพบกับอุปสรรคในการพัฒนาชุมชนที่มากขึ้นกว่าในปัจจุบัน
• ปัญหาคนรุ่นใหม่ย้ายออกไปอยู่นอกชุมชนและไม่กลับมาอาศัยที่ภูมิลําเนาดั้งเดิมของตน
• ปัญหาวัยรุ่นในพื้นที่มีปัญหาเรื่องติดสารเสพติดเป็นส่วนใหญ่
• ปัญหาคนในพื้นที่ไม่มีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน เนื่องจากลักษณะทั่วไปของชุมชนค้าขาย คือการมุ่งเน้นไปยังรายได้และกําไรของตนเป็นหลัก

ด้านสาธารณสุข/ระบบสุขภาวะ:

• ปัญหาผู้สูงอายุในชุมชนบางส่วนเป็นโรคเรื้อรัง ได้แก่ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และภาวะไขมันในเลือดสูงซึ่งอาจส่งผลให้เกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดสมองตีบ เนื่องจากคนในชุมชนนิยมกินอาหารรสหวานเป็นหลัก

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

• ปัญหาพ่อค้าแม่ค้าในพื้นที่ตั้งร้านค้าของตนเองออกมาในทางสัญจร ทําให้การเดินทางในชุมชนด้วยรถยนต์ไม่สะดวก
• ปัญหาการทิ้งในขยะพื้นที่ไม่เป็นระเบียบ เช่น วางไว้ที่หน้าบ้านของตนเอง หรือหน้าถนนโดยไม่ได้นําไปทิ้งในสถานที่ที่เหมาะสม

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2566). รายงานการฝึกภาคปฏิบัติ 2 (ชุมชน) ปีการศึกษา 2566. คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ไทยรัฐออนไลน์. (22 มกราคม 2566). บรรยากาศวันจ่าย ตรุษจีน 66 ที่ราชบุรีคนออกมาจับจ่ายแน่นตลาดมากกว่าปี 65. ไทยรัฐออนไลน์. https://www.thairath.co.th/news/local/central/