ราว พ.ศ. 2415 (ประมาณ 150 ปีก่อน) ก่อตั้งศาลเจ้าเจียวเองเบี้ยวโดยชาวจีนไหหลำ เพื่ออุทิศแด่วิญญาณ “พี่น้อง 108 คน” ที่ถูกฆ่าตายผิดตัวในเวียดนาม ระหว่างการเดินทางมาค้าขายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ปลาย ร.5 – ต้น ร.6 ศาลเจ้าถูกยอมรับอย่างกว้างขวางในชุมชนชาวจีน ย่านบางรักเริ่มขยายตัวเป็นย่านการค้าสำคัญ

กลางศตวรรษที่ 20 (พ.ศ. 2500 เป็นต้นมา) ศาลเจ้าได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ พร้อมเพิ่มเทพเจ้าสำคัญ เช่น เจ้าแม่กวนอิม, เจ้าแม่ทับทิม, เทพเจ้ากวนอู ฯลฯ

พ.ศ. 2530–2540ช่วงบูมของวัฒนธรรมชุมชน คนไทยเริ่มให้ความสนใจกับวัดและศาลเจ้าเก่าแก่ โดยศาลเจ้าเจียวเองเบี้ยวถูกพูดถึงในหมู่ผู้ศรัทธาเรื่องการขอพรด้านความรักและโชคลาภ

พ.ศ. 2550–2560มีการปรับปรุงศาลให้มีความสะอาด สว่าง และปลอดภัยมากขึ้น พร้อมระบบรับบริจาคและกิจกรรมทำบุญแบบร่วมสมัย

พ.ศ. 2565ศาลเจ้าได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวในประเทศมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มสายมู ที่มาขอพร 108 เทพ และความรัก

ปัจจุบัน (พ.ศ. 2568)ศาลเจ้ายังคงเปิดให้สักการะทุกวัน เวลา 09.00–16.00 น. และกลายเป็นจุดหมายปลายทางยอดนิยมในการเดินเที่ยว “เส้นทางบางรักสายมู” คู่กับศาลเจ้าจีนอื่น ๆ บนถนนเจริญกรุง

อยู่ในเขตเมืองเก่าที่มี ชุมชนชาวจีน-ไหหลำ อาศัยอยู่มานาน บรรยากาศเงียบสงบเมื่อเทียบกับพื้นที่อื่นในบางรัก แม้จะอยู่ใกล้สถานี BTS และถนนใหญ่ พื้นที่รอบศาลมีอาคารพาณิชย์ ร้านค้าท้องถิ่น ร้านอาหารจีนดั้งเดิม และบ้านเรือนเก่า มีตรอกซอกซอยเล็ก ๆ ที่ยังคงเอกลักษณ์แบบจีนดั้งเดิม เช่น ร้านขายของไหว้ ร้านน้ำชา ฯลฯ

อาณาเขต

• ทิศเหนือ ติดต่อกับถนนเจริญกรุง – ถนนสายเก่าแก่สายแรกของกรุงเทพฯ
• ทิศใต้ ติดต่อกับคลองเล็กในชุมชน และบ้านเรือนของชาวบางรัก
• ทิศตะวันออก ใกล้กับ โรงเรียนอัสสัมชัญบางรัก และ โบสถ์อัสสัมชัญ (Catholic Landmark)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ถนนเจริญกรุง 50 ซึ่งเป็นตรอกที่พาไปยัง สถานี BTS สะพานตากสิน และ ท่าเรือสาทร

ชาวจีนไหหลำ เป็นกลุ่มหลักที่ก่อตั้งศาลเจ้า มีถิ่นกำเนิดจากเกาะไหหลำ ประเทศจีน อพยพมาไทยช่วงปลายสมัยรัชกาลที่ 3 – ต้นรัชกาลที่ 5 ศรัทธาใน เทพเจ้ากลุ่ม 108 ซึ่งตามตำนานคือพี่น้องร่วมเรือที่ถูกสังหารอย่างผิดพลาดในเวียดนาม ชาวจีนแต้จิ๋ว มีบทบาทรองลงมาในชุมชนย่านบางรักและพื้นที่ใกล้เคียง มีบทบาทในการร่วมกิจกรรมในศาลเจ้า แม้ศาลจะมีต้นกำเนิดจากชาวไหหลำ ร่วมจัดพิธีจีนกลางและเทศกาล เช่น เทศกาลสารทจีน และตรุษจีน คนไทยเชื้อสายจีน คนไทยหลายคนในพื้นที่มีเชื้อสายจีน และมีสายสัมพันธ์กับศาลเจ้าผ่านการสมรสข้ามกลุ่ม เป็นผู้สนับสนุนหลักของศาลเจ้าในยุคหลัง มักจะมาขอพรเรื่องความรักและโชคลาภในฐานะศาลเจ้าศักดิ์สิทธิ์ในสายมูเตลูก

พ่อค้า/เจ้าของร้านค้า ร้านขายของชำ ร้านของไหว้ บะหมี่ เป็ดย่าง ข้าวมันไก่ ร้านกาแฟโบราณ ฯลฯ ช่างฝีมือ/ช่างทอง กลุ่มที่สืบทอดงานฝีมือ เช่น ช่างทอง ช่างทำป้ายจีน ช่างไม้ เจ้าของกิจการเรือ/การขนส่ง เนื่องจากพื้นที่ใกล้แม่น้ำเจ้าพระยา บางคนประกอบอาชีพเกี่ยวกับการขนส่งทางเรือ รับจ้างทั่วไป/ค้าขายหาบเร่ ชาวบ้านในชุมชนที่ไม่ได้มีทุนมากจะประกอบอาชีพค้าขายรายย่อย

ทุนทางวัฒนธรรม ศาลเจ้าเจียวเองเบี้ยว เป็นแหล่งศรัทธาของชาวจีนไหหลำ อายุกว่า 150 ปี ความเชื่อเรื่อง “เทพเจ้า 108 พี่น้อง” เป็นตำนานเฉพาะของศาลเจ้าที่หายากในที่อื่น มีพิธีกรรมดั้งเดิม เช่น การเซ่นไหว้แบบจีน การทำนายเซียมซี ฯลฯ มีการรักษาธรรมเนียมจีนในวิถีชีวิต เช่น การไหว้เจ้าในเทศกาลตรุษจีน, สารทจีน, เทศกาลไหว้พระจันทร์

ทุนทางสังคม ความสัมพันธ์แน่นแฟ้นในกลุ่มชุมชนจีนไหหลำ เช่น ระบบเครือญาติ, การสืบทอดกิจการ, การช่วยเหลือกันในชุมชน มีเครือข่ายของ สมาคมตระกูล/ชมรมจีน ที่ร่วมจัดกิจกรรมศาลเจ้า การรวมกลุ่มจิตอาสา ช่วยกันดูแลศาลเจ้า ทำความสะอาด และจัดกิจกรรมประเพณี

ทุนทางเศรษฐกิจ ร้านค้าและกิจการรอบศาลเจ้ามีความหลากหลาย เช่น ร้านอาหารจีนดั้งเดิม ร้านขายของไหว้ ร้านกาแฟโบราณ การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม (สายมู, Walking tour บางรัก, เส้นทาง 9 ศาลเจ้า) อาชีพที่ต่อยอดจากศรัทธา เช่น แม่หมอ คนแปลเซียมซี ร้านขายเครื่องราง การระดมทุนจากผู้ศรัทธาผ่านการบริจาคเพื่อซ่อมแซมศาลเจ้า

ทุนทางความรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวจีนไหหลำ เช่น ความรู้ด้านอาหาร, การแพทย์แผนจีน, ภาษา, การบูชาบรรพบุรุษ ผู้อาวุโสในชุมชนยังถ่ายทอดความรู้ให้คนรุ่นใหม่ได้ เช่น ความเชื่อเรื่องเทพเจ้า, ตำนานศาลเจ้า มีไกด์ท้องถิ่น/นักประวัติศาสตร์ชุมชน ที่พาชมและเล่าประวัติศาสตร์ของพื้นที่

ทุนกายภาพ ทำเลศาลเจ้าตั้งอยู่ใกล้ BTS สะพานตากสิน และท่าเรือสาทร เดินทางสะดวก มีอาคารเก่า/ชุมชนดั้งเดิมที่ยังคงสภาพไว้ดี เป็นทุนสำหรับการพัฒนาการท่องเที่ยว ศาลเจ้าได้รับการดูแลให้สะอาดและพร้อมใช้งานตลอดปี

ทุนสิ่งแวดล้อม ใกล้แม่น้ำเจ้าพระยาและคลองย่อย ทำให้มีบรรยากาศสงบ เย็น ร่มรื่น ต้นไม้ใหญ่รอบศาลเจ้าให้ร่มเงา ช่วยสร้างบรรยากาศจิตวิญญาณ การใช้พื้นที่อย่างมีสติ ทำให้ยังคงเป็น “ศูนย์กลางจิตวิญญาณ” ของชุมชนโดยไม่ถูกรบกวนจากการพัฒนาเกินพอดี

พรชัย จิตติวสุรัตน์. (2565). การออกแบบภูใิทัศน์พื้นที่เสียเปล่าเพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวของชุมชนเมือง. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์.

นิจนิรันดร์. (2563).  สะพานตากสิน ชั่วโมงเดียวก็เที่ยวได้. สืบค้นจาก https://travel.trueid