ชุมชนราชธานีอโศก หมู่ที่ 10 ตำบลบุ่งไหม อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นชุมชนท้องถิ่นที่เน้นเรื่องกสิกรรมธรรมชาติเป็นหลัก ปฏิเสธระบบเศรษฐกิจ ทุนนิยม โดยมุ่งนำหลักพุทธธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น มาปรับใช้กับการดำเนินชีวิตประจำวัน และการเรียนรู้ของชุมชน งานฝึกอบรม เป็นการให้ความรู้ในด้านต่างๆ แก่เกษตรกร ข้าราชการ เยาวชนและประชาชนผู้สนใจ ทั้งภาครัฐและเอกชนและอีกมากมาย นอกจากนี้ชุมชนราชธานีอโศกมีศูนย์ฝึกอบรม ซึ่งแตกต่างจากศูนย์ฝึกอบรมของปราชญ์ชาวบ้านอื่นๆ เนื่องจากมีลักษณะเป็นองค์กรทางศาสนามากกว่า เน้นการสร้างสัมมาทิฐิ ลด ละ เลิก อบายมุข ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ สามารถพึ่งตนเองได้ ผู้เข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้ ประสบการณ์ จากการฝึกอบรมไปใช้ในการพัฒนา

ชุมชนชาวอโศก จะมีการถ่ายทอดและการสืบทอดความรู้ของการเป็นอยู่ในชีวิตอย่างเป็นธรรมชาติ มีการพัฒนาความรู้ด้านต่าง ๆ ตลอดเวลา โดยชุมชนได้รับการขัดเกลา ฝึกอบรมความรู้ และ อบรมทางด้านจิตใจ การทำงานใช้หลักการที่เรียกว่าระบบบุญนิยม เน้นการอบรมคนให้เกิด ภูมิปัญญา รู้สัจธรรมที่จะดำเนินชีวิตทั้งในด้านกสิกรรม เศรษฐกิจการเงินแลด้านต่่างๆ โดยทำงานกับสังคมด้วยความเสียสละไม่แสวงหาลาภ ยศ สรรเสริญ โลกียสุข แต่จะช่วยเหลือคนให้รู้จักสาระของชีวิต เป็นการทำงานเพื่อรับใช้ประชาชน เพื่อสร้างประชาชนให้เป็นคนที่พัฒนาตนตามลำดับพร้อมที่จะทำหน้าที่การงานตามความถนัดของแต่ละคนนั้นเอง อย่างไรก็ตามยังไม่มีข้อมูลประวัติชุมชน และการตั้งถิ่นฐานที่ชัดเจนของหมู่บ้านราชธานีอโศก

ชุมชนราชธานีอโศกตั้งอยู่ในพื้นที่ลุ่ม มีสภาพเป็นดินทาม คือ ฤดูฝนจะมีน้ำมาก บางปีน้ำท่วม ส่วนฤดูหนาว น้ำจะขัง สามารถใช้ดิน ทำการเพาะปลูก พืชผัก และ ไม้ล้มลุกได้ สภาพพื้นที่ระหว่างหมู่บ้าน จนจรดแม่น้ำมูล มีลักษณะคล้ายคลื่น มีพื้นที่สูงๆ ต่ำๆ ขนานกับแม่น้ำมูล ส่วนที่เป็นคลื่นก็เป็นบุ่ง หรือ เป็นคลองน้ำธรรมชาติ บางบุ่ง (บึง) มีน้ำขังตลอดปี บางบุ่ง (บึง) ไม่มีน้ำขัง ทรัพยากรธรรมชาติ ได้แก่ แม่น้ำมูล บุ่งไหมน้อย และ ป่าละเมาะริมบุ่ง ริมแม่น้ำ โดยชุมชนมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ มีแม่น้ำมูลกั้นระหว่างหมู่บ้านดงเจริญ ต.ปทุม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี
• ทิศตะวันออก จดหมู่บ้านคำกลาง หมู่ที่ 7 และ 6
• ทิศใต้ จดหมู่บ้านกุดระงุม
• ทิศตะวันตก จดหมู่บ้านท่ากกเสียว

บ้านราชธานีอโศก โดยสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากร หมู่ที่ 10 ชุมชนราชธานีอโศก ตำบลบุ่งไหม อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 442 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 155 คน ประชากรหญิง 287 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 260 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนมกราคม 2568)

องค์กรชุมชน

• สภาชุมชนราธานีอโศก เป็นศูนย์กลางการบริหารงานชุมชน มีบทบาทในการตัดสินใจร่วมกันของสมณะ (พระ), ฆราวาส และผู้แทนกลุ่มต่าง ๆ
• หมู่สมณะและสิกขมาตุ ทำหน้าที่เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณ แนะนำธรรมะ สั่งสอนและให้คำปรึกษาด้านศีลธรรม
• ศูนย์บริโภคบุญนิยม ศูนย์กลางแจกจ่ายอาหาร เครื่องใช้ และผลิตผลจากชุมชนโดยไม่คิดราคา เพื่อแบ่งปันและลดความโลภ

กลุ่มอาชีพ

• กลุ่มเกษตรอินทรีย์ ปลูกผัก ผลไม้ ข้าวไร้สารเคมี ใช้วัสดุธรรมชาติ ทำปุ๋ยหมัก ปลูกหมุนเวียน
• กลุ่มแปรรูปอาหาร ผลิตอาหารสุขภาพ เช่น เต้าเจี้ยว น้ำพริก เครื่องปรุงจากพืชผักในชุมชน
• กลุ่มผลิตภัณฑ์บุญนิยม ผลิตสินค้าเพื่อสุขภาพ เช่น ยาสีฟัน น้ำยาซักผ้า ฯลฯ จากสมุนไพรธรรมชาติ
• กลุ่มสื่อสารและเผยแพร่ธรรมะ จัดทำเว็บไซต์, วารสาร, รายการวิทยุ-โทรทัศน์ธรรมะ เช่น บุญนิยมทีวี

มกราคม	งานต้อนรับปีใหม่แบบบุญนิยม ไม่มีการละเล่นฟุ่มเฟือย จัดกิจกรรมธรรมะ
กุมภาพันธ์	เตรียมงานพุทธาภิเษก
มีนาคม	งานพุทธาภิเษกชาวอโศก (งานใหญ่ประจำปี) มีพิธีบวช ฟังธรรม สวดมนต์ ร่วมแรงร่วมใจ
เมษายน	กิจกรรมสงกรานต์แบบธรรมะ งดการเล่นน้ำแบบทั่วไป เน้นการรดน้ำขอพร
พฤษภาคม	กิจกรรมวันวิสาขบูชา ปฏิบัติธรรม
กรกฎาคม	วันอาสาฬหบูชา / เข้าพรรษา จัดพิธีบวชเณรและการจำพรรษา
ตุลาคม	ออกพรรษา, งานฟื้นฟูธรรมะ
พฤศจิกายน	วันลอยกระทงแบบวิถีธรรมะ ทำกระทงจากธรรมชาติ ไม่มีดนตรีหรือการละเล่นรื่นเริง
ธันวาคม	สรุปกิจกรรมปลายปี งานประชุมสภาชุมชน

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทุนทางภูมิปัญญาท้องถิ่น

ชุมชนมีองค์ความรู้ด้านเกษตรอินทรีย์ เช่น การทำปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพและสูตรการทำอาหารมังสวิรัติเพื่อสุขภาพ เช่น เต้าเจี้ยว น้ำพริก และผลิตภัณฑ์จากถั่ว นอกจากนี้มีการก่อสร้างบ้านและอาคารในชุมชนแบบเรียบง่าย ประหยัด และพึ่งพากันเอง มีพื้นที่เกษตรอินทรีย์ปลอดสารเคมี ใช้ระบบหมุนเวียนอย่างยั่งยืน มีการใช้ปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ และวัสดุธรรมชาติจากในชุมชน และทำการฟื้นฟูพื้นที่ป่าจากที่แห้งแล้งกลายเป็นแหล่งป่าไม้เขียวชอุ่มในปัจจุบัน

ชุมชนใช้ภาษาไทยภาคอีสานและภาษาไทยกลางในการสื่อสาร โดยเหตุผลที่ใช้ภาษาไทยภาคอีสาน เนื่องจากชุมชนราชธานีอโศกตั้งอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเป็นพื้นที่วัฒนธรรมอีสาน ภาษาไทยถิ่นอีสานจึงเป็นภาษาพูดในชีวิตประจำวันโดยเฉพาะในหมู่ชาวบ้านดั้งเดิม หรือผู้สูงอายุในพื้นที่

ด้านการเมืองการปกครอง:

ชุมชนมีโครงสร้างแบบพึ่งตนเองและช่วยเหลือเกื้อกูลกันและมีคนหลากหลายวัยเข้าร่วม ตั้งแต่เด็กถึงผู้สูงอายุ แต่ในปัจจุบันคนรุ่นใหม่บางส่วนมีความสนใจโลกภายนอกมากขึ้น เช่น เทคโนโลยี ความสะดวกสบายและยังมีสมาชิกจากภายนอกเข้าร่วมมากขึ้น ทำให้ต้องปรับแนวทางการอยู่ร่วมกัน

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

อนงนาฏ ชูกลิ่น และ จิตรกร โพธิ์งาม วิถีอโศกกับความมั่นคงทางเศรษฐกิจ : กรณีศึกษาชุมชนราชธานีอโศก ตำบลบุ่งไหม อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ปีที่ 8 ฉบับที่ 1 (2017). สิบค้นจาก https://so01.tci-thaijo.org

มุ่งมาจน ร. (2013). องค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนบ้านดอนหมู ชุมชนบ้านตำแย ชุมชนราชธานีอโศก และชุมชนฝึกฝนเศรษฐกิจพอเพียง จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 4(2), 104–130. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/human_ubu/article/view/85382

เทศบาลตำบลบุ่งไหม. (ม.ป.ป.). ช่องทางการติดต่อ. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2568. https://www.bungmai.go.th/myhome

กรมการปกครอง. (2567). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2568. https://stat.bora.dopa.go.th

ชุมชนและสังคม. (ม.ป.ป.). 6 ปี ราชธานีอโศกชุมชนกู้วิกฤติชาติ ทางรอดสังคมใหม่ ในยุค IMF. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2568. https://asoke.info

ข้อมูลท้องถิ่นและจดหมายเหตุ สำนักวิทยบริการ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. (2559). หมู่บ้านราชธานีอโศก. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2568. https://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th