
บ้านแม่โป่งหลวง ตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เป็นชุมชนที่โดดเด่นด้านการอนุรักษ์ป่าและสิ่งแวดล้อม มีการเข้าร่วมโครงการคาร์บอนเครดิตและบริหารจัดการป่าชุมชนอย่างยั่งยืน
บ้านแม่โป่งหลวงเป็นหมู่บ้านที่มีประวัติความเป็นมายาวนานในอดีต เป็นที่ตั้งเมืองเก่า มีผู้ปกครองเมืองชื่อพ่อขุนแสนประชิด ประชาการ แม่โป่งมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำ มีน้ำตลอดปีเกิดขึ้นกลางหมู่บ้าน จึงนำมาตั้งเป็นชื่อหมู่บ้าน
บ้านแม่โป่งหลวง ตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เป็นชุมชนที่โดดเด่นด้านการอนุรักษ์ป่าและสิ่งแวดล้อม มีการเข้าร่วมโครงการคาร์บอนเครดิตและบริหารจัดการป่าชุมชนอย่างยั่งยืน
หมู่บ้านเก่าแก่มีทำเลที่เหมาะสมอยู่สองฝั่งลุ่มน้ำแม่โป่ง บ้านแม่โป่งหลวงเป็นหมู่บ้านที่มีประวัติความเป็นมายาวนานในอดีต เป็นที่ตั้งเมืองเก่า มีผู้ปกครองเมืองชื่อพ่อขุนแสนประชิด ประชาการ แม่โป่งมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำ มีน้ำตลอดปีเกิดขึ้นกลางหมู่บ้าน จึงนำมาตั้งเป็นชื่อหมู่บ้าน หมู่บ้านแม่โป่งมีท้องทุ่งนากว้างใหญ่ล้อมรอบบริเวณหมู่บ้าน เป็นศูนย์กลางของชุมชนกลุ่มคนพื้นเมือง เป็นแหล่งทำมาค้าขายของพ่อค้าแม่ค้าและผู้มาจากถิ่นอื่น ต่อมามีคลองชลประทานผาแตกจากเขื่อนแม่กวงฯไหลผ่านอีกสายหนึ่ง อีกกลุ่มหนึ่งมีอาชีพดั้งเดิมหาของป่า หาปู หาปลา และรับจ้างทั่วไป มีความหลากหลายของผู้คน
บ้านแม่โป่ง ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบเชิงเขาและภูเขา อยู่ในชั้นความสูงประมาณ 340 เมตร มีลำห้วยไหลผ่านมีแหล่งน้ำที่สำคัญคืออ่างเก็บน้ำห้วยฮ่องไคร้ อ่างเก็บน้ำห้วยแก้ว คลองชลประทานแม่กวง มีอาณาเขตติดต่อดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลป่าเมี่ยง และตำบลเชิงดอย อำเภอดอยสะเก็ด
- ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลห้วยทราย อำเภอสันกำแพง
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลบ้านสหกรณ์ อำเภอแม่ออน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตำบลป่าป้อง และตำบลแม่ฮ้อยเงิน อำเภอดอยสะเก็ด
บ้านแม่โป่ง โดยสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากร หมู่ที่ 4 บ้านแม่โป่ง ตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 793 คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 373 คน ประชากรหญิง 420 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 353 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนมกราคม 2568)
ทุนสังคม
กาดอุ้ยสาตั้งอยู่ในเขตบ้านแม่โป่งหลวงหมู่ที่ 4 เป็นพื้นที่ของกรมชลประทาน แต่เดิมมีสภาพเป็นหิน พื้นผิวขรุขระ เมื่อประมาณ 14 – 15 ปีก่อน กำนัน โกศล ธรรมพุทธ ในขณะนั้นได้มีความคิดจะปรับพื้นที่เพื่อทำตลาด เห็นว่าทางอำเภอสันกำแพงมีกาดอุ้ยทา จึงคิดว่าจะเรียกกาดนี้ว่า กาดอุ้ยสา ตามชื่อของเจ้าของบ้านที่อยู่หน้าตลาด ในระยะแรกๆ มีคนมาขายของเพียงสองสามราย และเพิ่มจำนวนขึ้น ปัจจุบัน อุ้ยสา ที่ถูกนำมาใช้เป็นชื่อเรียกตลาดได้เสียชีวิตไปแล้วหลายปี เหลือเพียงแต่ลูกหลานที่ปัจจุบันเปิดร้านเป็นร้านขายของกาดอุ้ยสาเป็นตลาดที่ขึ้นชื่อเรื่องผลิตภัณฑ์อาหารจากป่า ขายในราคาย่อมเยา ด้วยความที่มีชื่อเสียงทำให้คนที่ผ่านไปมา หรือคนในตำบล อำเภอใกล้เคียง มาจับจ่ายซื้อของ อย่างคึกคักวัดเป็นศูนย์รวมทางพระพุทธศาสนาถึง 2 แห่ง คือวัดพระนอนแม่โป่ง และวัดดอยปล่อยนก เป็นที่ตั้งของสถานีตำบลภูธรแม่โป่ง สถานีอนามัย(ต่อมาได้ย้ายมาไว้ ข้าง ทต.แม่โป่ง) มีตลาดสด ตลาดนัด รวมถึงสถานศึกษาประจำตำบล (โรงเรียนแม่โป่งประชาสามัคคี) ได้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงเปลี่ยนแปลงมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีต โดยผู้นำระดับตำบล ตำแหน่งกำนันตำบลแม่โป่ง จะอยู่ในหมู่บ้านนี้เป็นส่วนใหญ่ จึงตั้งชื่อว่า “ บ้านแม่โป่งหลวง”
ทุนทางกายภาพ
โครงการจัดการคาร์บอนเครดิตในป่าชุมชนตำบลแม่โป่งเริ่มเมื่อปี 2564 โดยมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ร่วมกับภาครัฐและภาคเอกชน ช่วยชุมชนดูแลรักษาป่าชุมชนจำนวนกว่า 8,600 ไร่ใน 8 หมู่บ้าน โดยเฉพาะบ้านต้นผึ้งเป็นต้นแบบในการวัดปริมาณคาร์บอนที่กักเก็บได้ และนำไปขึ้นทะเบียนเป็นคาร์บอนเครดิต ตลอด 10 ปีคาดว่ากักเก็บคาร์บอนได้มากกว่า 3,000 ตัน ช่วยสร้างรายได้ ชุมชนมีแรงจูงใจดูแลป่า ร่วมกันลดไฟป่า ฝุ่น PM 2.5
ภาษาที่ใช้ใน บ้านแม่โป่ง หมู่ที่ 4 ตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
-
ภาษาไทยกลาง – ใช้ในการติดต่อราชการ การศึกษา และการสื่อสารทั่วไป
-
ภาษาถิ่น (คำเมือง) – เป็นภาษาพูดหลักในชีวิตประจำวันของคนในชุมชน โดยเฉพาะผู้สูงอายุหรือผู้ที่อยู่ในพื้นที่มาแต่เดิม
การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่น จากงานวิจัย“การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่นระดับชุมชน: กรณีศึกษาตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด” พบว่า ภาพรวมการมีส่วนร่วมอยู่ในระดับ มาก โดยคนในชุมชนมีจิตสำนึกรักท้องถิ่น และได้รับผลประโยชน์จากการร่วมงาน ทำให้ยินดีเข้ามามีบทบาทอย่างต่อเนื่อง
ภูมาศรี ว., พระครูสังฆรักษ์วีรวัฒน์ วีรวฑฺฒโน, สถาปนศุภกุล ว., สมศรี ม., & พรมลี ส. (2021). การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่นของเทศบาลตำบลแม่โป่ง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. วารสารสังคมศาสตร์และศาสตร์รวมสมัย, 2(1), 1–11. สืบค้น จาก https://so09.tci-thaijo.org
มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงในพระบรมราชูปถัมภ์. (ม.ป.ป.). โมเดลคาร์บอนเครดิต ป่าชุมชนแม่โป่ง เล็งขยายทั่วเชียงใหม่ 1.5 แสนไร่. สืบค้นเมื่อ 30 กรกรฏาคม 2568. https://home.maefahluang.org
กรมการปกครอง. (2567). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมื่อ 30 กรกรฏาคม 2568. https://stat.bora.dopa.go.th
เทศบาลตำบลแม่โป่ง. (ม.ป.ป.). ข้อมูลพื้นฐานและสภาพทั่วไป. สืบค้นเมื่อ 30 กรกรฏาคม 2568. http://www.maepong.go.th