ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลทางประวัติศาสตร์ที่บันทึกไว้อย่างชัดเจนเกี่ยวกับความเป็นมาของชุมชนบ้านจีน หมู่ที่ 1 ตำบลวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทั้งนี้อาจเป็นเพราะขาดการบันทึก อย่างไรก็ตาม ชุมชนแห่งนี้ถือเป็นพื้นที่เก่าแก่ที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ใกล้กับวัดยม ซึ่งมีอายุย้อนไปถึงสมัยอยุธยาตอนกลาง

บ้านจีน หมู่ที่ 1 ตำบลวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นชุมชนขนาดเล็กที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ลักษณะพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม อาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ  ติดต่อกับ ตำบลบางบาล และ ตำบลบ้านใหม่
• ทิศตะวันออก  ติดต่อกับ  ตำบลบ้านป้อม และตำบลบ้านใหม่ 
• ทิศตะวันตก  ติดต่อกับ  ตำบลกบเจา
• ทิศใต้  ติดต่อกับ ตำบลพระขาว และ ตำบลบ้านใหม่

บ้านจีน โดยสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2568) รายงานจำนวนประชากรตามทะเบียนราษฎร รายเดือน [ระบบ 3 หมอรู้จักคุณ]. รายงานจำนวนประชากร หมู่ที่ 1 บ้านจีน ตำบลวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 181 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 79 หลังคาเรือน 

กลุ่มขนมไทย หมู่ 1 บ้านจีน จากภาพที่ 1 การทำขนมไทยโบราณ เกิดการสืบทอดมายังกลุ่มแม่บ้านชาวชุมชนบ้านจีน ตำบลวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยการมีส่วนร่วมจากกลุ่มชาวบ้านคนในชุมชน โดยสถานที่ชุมนุมในพื้นที่วัดยม เป็นที่สืบทอดประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ พิธีกรรม เช่น งานอุปสมบท งานประเพณีในชุมชน การทำบุญให้กับบรรพบุรุษ เป็นต้น โดยการมีส่วนร่วมในการทำขนมไทยทั้ง 3 ผลิตภัณฑ์ร่วมกัน ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น เป็นระยะเวลามากกว่า 80 ปี ที่ผ่านมา โดยมีนางเลื่อนไกรธรรม เป็นต้นตำรับ สืบทอดมายังนางสาวเยื่อ ขาวมณี นางสาวบาง ขาวมณี นางสาลี่ สุพินศรี และส่งต่อมาถึงรุ่นปัจจุบัน ที่มีการถ่ายทอดองค์ความรู้ตั้งแต่วิธีการเลือกสรรวัตถุดิบ แปรรูปวัตถุดิบกรรมวิธีการผลิต ผสมผสานกับวิธีการประยุกต์ใช้ชั้นตอนใหม่ ๆ ในการผลิต แต่ยังคงคุณภาพความอร่อยเหมือนเดิมแต่โบราณ และในปัจจุบันมีกระบวนการสืบทอดองค์ความรู้ให้กับผู้ที่เป็นทายาท สมาชิกในครอบครัว เยาวชน อบรมอาชีพและผู้ที่สนใจ นำไปเป็นการต่อยอดธุรกิจอีกด้วย

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทุนภูมิปัญญา

วิธีการเลือกสรรวัตถุดิบในการทำขนมไทยโบราณ (ทองหยอด ฝอยทอง และเม็ดขนุน) วัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตขนมไทยของกลุ่มแม่บ้านชุมชนบ้านจีน

• ไข่เป็ด (เป็ดไล่ทุ่ง) ใช้ไข่เป็ดไล่ทุ่งซึ่งได้จากธรรมชาติ ไม่มีสารเคมี สีไข่แดงสวยเหลืองทองธรรมชาติ ช่วยให้ขนมมีสีสันน่ารับประทาน

• น้ำตาลทรายขาว ใช้ในการทำน้ำเชื่อม มีปฏิกิริยากับไข่เป็ด ช่วยเพิ่มความหวานพอดีและให้ความใสสวยของขนม

• แป้งทองหยอด (500 กรัม) เป็นแป้งสำเร็จรูปให้กลิ่นหอมตามธรรมชาติของขนมทองหยอด

• กะทิคั้นสด ใช้ในการผลิตขนมเม็ดขนุน เพิ่มความหอม มัน นุ่ม และหวาน

• ถั่วเขียวซีก (500 กรัม) วัตถุดิบหลักของขนมเม็ดขนุน

• มะพร้าวขูด (500 กรัม) ใช้ผสมกับถั่วเขียวและกะทิเป็นไส้ขนมเม็ดขนุน

การผลิตขนมทองหยอด

• แยกไข่แดงออกจากไข่ขาว รีดกรองด้วยผ้าขาวบาง
• ตีไข่ให้ขึ้นฟูประมาณ 15 นาที
• แบ่งไข่ใส่ถ้วยครั้งละ 1 ถ้วย ใส่แป้งทองหยอด 4 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากัน
• หยอดในน้ำเชื่อมเดือดในกระทะทองเหลืองโดยใช้นิ้วมือปาดไข่และสะบัดลงด้านหลัง
• ทิ้งให้เดือด เติมน้ำทีละน้อย 3 ครั้งจนทองหยอดสุก

ลักษณะที่ดีของทองหยอด

1. เนื้อเรียบเนียน เป็นมันเงา
2. ด้านในและนอกนุ่มเสมอกัน
3. ไม่มีกลิ่นคาวไข่

เทคนิคการหยอด

• น้ำเชื่อมต้องเป็นฟองละเอียดก่อนหยอด
• ปรับสัดส่วนแป้งตามการตีไข่
• หยอดให้สุกดี มิฉะนั้นจะเป็นไต
• มือใหม่ควรทดลองหยอดในถ้วยก่อน
• ใช้แป้งทองหยอดหรือแป้งข้าวเจ้าอบเทียน

การผลิตขนมฝอยทอง

• ทำน้ำเชื่อมโดยผสมน้ำเปล่าและน้ำตาล ตั้งไฟกลาง กรองด้วยผ้าขาวบาง
• แยกไข่แดงจากไข่ขาว รีดด้วยผ้าขาวบาง แล้วผสมไข่แดงกับน้ำค้างไข่
• กรองไข่ผสมด้วยผ้าขาวบางอีกครั้ง
• เทไข่ลงในกรวยแล้วโรยในน้ำเชื่อมเดือดในกระทะทองเหลือง
• เมื่อสุก ใช้ไม้ปลายแหลมส่ายในน้ำเชื่อมให้เป็นแพ พับวางบนตะแกรง

เทคนิคการทำฝอยทอง

1. เส้นแบน: น้ำเชื่อมเดือดเกินไป
2. เส้นใหญ่: รูกรวยใหญ่
3. เส้นขาด: ส่วนผสมเหลว
4. ไข่ไม่สม่ำเสมอ: รีดไม่ดี ต้องรีดซ้ำ
5. เส้นแข็ง: น้ำเชื่อมข้นเกินไป
6. ไข่เป็ดให้เส้นกลมกว่าไข่ไก่
7. ผสมไข่เป็ดและไข่ไก่ให้ได้เส้นสวย
8. ห้ามปิดรูกรวยด้วยมือเพื่อป้องกันรูตัน

การผลิตขนมเม็ดขนุน

• แช่ถั่วเขียว 3 ชั่วโมง นึ่งหรือต้มให้สุก
• บดถั่วเขียวรวมกับกะทิแล้วกวนในกระทะทอง 10 นาที ใส่น้ำตาลแล้วกวนต่อ 50 นาที
• พักถั่วกวนให้เย็น แล้วปั้นเป็นรูปเม็ดขนุน
• ผสมน้ำตาลกับไข่ขาว ใส่น้ำและใบเตย เคี่ยวกรองตั้งไฟอ่อน
• แยกไข่แดง รีดด้วยผ้าขาวบาง
• ชุบเม็ดขนุนในไข่แดงแล้วหยอดลงในน้ำเชื่อมจนสุก

เทคนิคการทำเม็ดขนุน

1. ไข่ต้องสด ไข่แดงข้น ชุบติดดี
2. กะทิและมะพร้าวต้องพอดี ไม่เช่นนั้นไข่จะไม่เกาะ
3. น้ำเชื่อมควรข้นกว่าของฝอยทอง เคี่ยวให้งวดลงประมาณ 1 ซม.

ภาษาที่ใช้ในชุมชนบ้านจีน หมู่ที่ 1 ตำบลวัดยม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประชาชนในชุมชนส่วนใหญ่ใช้ ภาษาไทยกลาง เป็นภาษาหลักในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน

ด้านวัฒนธรรม:

ปัจจุบัน ที่มีการถ่ายทอดองค์ความรู้ตั้งแต่วิธีการเลือกสรรวัตถุดิบ แปรรูปวัตถุดิบกรรมวิธีการผลิต ผสมผสานกับวิธีการประยุกต์ใช้ชั้นตอนใหม่ ๆ ในการผลิต แต่ยังคงคุณภาพความอร่อยเหมือนเดิมแต่โบราณ และในปัจจุบันมีกระบวนการสืบทอดองค์ความรู้ให้กับผู้ที่เป็นทายาท สมาชิกใน ครอบครัว เยาวชน อบรมอาชีพและผู้ที่สนใจ นำไปเป็นการต่อยอดธุรกิจอีกด้วย

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2568). รายงานจำนวนประชากรตามทะเบียนราษฎร รายเดือน [ระบบ 3 หมอรู้จักคุณ]. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://3doctor.hss.moph.go.th

กรมการปกครอง. (2568). รายงานทะเบียนราษฎรและประชากร. กระทรวงมหาดไทย. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://mahaphram.go.th

เทศบาลตำบลพราหมณ์. (ม.ป.ป.). ข้อมูลสภาพทั่วไป. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://mahaphram.go.th

พิเชษฐ เนตรสว่าง และ ฉัตรชัย นิยะบุญ. (2565). การสืบทอดภูมิปัญญาในการทำขนมไทย (ทองหยอด ฝอยทอง และเม็ดขนุน) เพื่อพัฒนาเป็นธุรกิจ ของกลุ่มแม่บ้านบาวารสารวิชาการอยุธยาศึกษา คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ปีที่ 14 ฉบับที่ 1 (2022): มกราคม - มิถุนายน สืบคเนจาก https://so02.tci-thaijo.org