ความเป็นมาบ้านตำแย หมู่ที่ 11 ตำบลม่วงสามสิบ อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี คือในปีพ.ศ. 2518 ชาวบ้านโนนคร้อ หมู่ที่ 4 เห็นว่าที่ตั้งหมู่บ้าน เป็นที่ราบสูง ไม่เหมาะสำหรับการทำเกษตร และไม่สามารถขยายหมู่บ้านได้ จึงได้หาที่ตั้งหมู่บ้านใหม่ พบบริเวณทางทิศเหนือ มีที่ราบมีแหล่งน้ำมากมาย เหมาะสำหรับการเพาะปลูก จึงได้อพยพชาวบ้านมาตั้งรกราก ณ ดงหมามุ่ย ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นบ้านตำแยและ ปี พ.ศ. 2528 ได้แยกออกจากบ้านตำแย หมู่ที่ 6 มาเป็นหมู่ที่ 11บ้านตำแย เป็นชุมชนที่มีความรักความสามัคคี เอื้ออาทรต่อกัน

บ้านตำแย สภาพแวดล้อมชุมชนพื้นที่โดยทั่วไปเป็น พื้นที่ราบลุ่ม เหมาะสำหรับเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ นอกจากนี้มีต้นทุนธรรมชาติในรูปของ แหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น ลำห้วยหรือหนองน้ำ ซึ่งทำให้ชุมชนตั้งถิ่นฐานได้อย่างมั่นคง โดยมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลหนองเมือง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตำบลเตย
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ตำบลยางสักกระโพหลุ่ม และโพนแพง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตำบลหนองฮาง และยางโยภาพ

บ้านตำแย โดยสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง รายงานจำนวนประชากร หมู่ที่ 6 บ้านตำแย ตำบลม่วงสามสิบ อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี  มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 692คน โดยแยกเป็นประชากรชาย 293 คน ประชากรหญิง 354 คน จำนวนหลังคาเรือนทั้งสิ้น 338 หลังคาเรือน (ข้อมูลเดือนมกราคม 2568)

• กลุ่มทอผ้าพื้นเมือง ทอผ้าฝ้ายและไหมลวดลายท้องถิ่น เช่น ลายขิด ลายจก
• กลุ่มเกษตรผสมผสาน ปลูกข้าว ผักสวนครัว เลี้ยงปลา เลี้ยงไก่ เลี้ยงวัวในพื้นที่เดียวกัน
• กลุ่มทำปุ๋ยอินทรีย์ ผลิตปุ๋ยหมักชีวภาพจากมูลสัตว์และเศษพืชในชุมชน
• กลุ่มแปรรูปอาหาร ทำน้ำพริก แหนม หมูยอ ปลาร้าเพื่อจำหน่ายในตลาดท้องถิ่น

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทุนเศรษฐกิจ

ชุมชนบ้านตำแยมีการพัฒนาเรื่องทุนทางเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นการบริหารจัดการเงินภายในชุมชนเพื่อสร้างความมั่นคงในชีวิตของประชาชน

กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต

• จัดตั้งขึ้นตั้งแต่ พ.ศ. 2543
• ส่งเสริมให้ชาวบ้านรู้จักการ ออมเงิน ประหยัด และมีวินัยทางการเงิน
• พัฒนาคนให้มี คุณธรรม พร้อมเป็นกำลังหลักในการเข้าร่วมกิจกรรมชุมชนอื่น ๆ

กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง

• เปิดโอกาสให้สมาชิก กู้ยืมเงินเพื่อนำไปประกอบอาชีพ
• ได้รับการประเมินคุณภาพระดับ 3A
• เคยได้รับรางวัล ชนะเลิศการประกวดกองทุนหมู่บ้านระดับประเทศ (พ.ศ. 2545)

ทุนภูมิปัญญาและทุนการรวมทางสังคม

กลุ่มสตรีทอผ้า

• จัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2538
• ได้รับการสนับสนุนงบประมาณ วัสดุ ครุภัณฑ์ จาก องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) และหน่วยงานราชการ
• ผลิตภัณฑ์เด่น : ผ้าฝ้าย ผ้าไหมกาบบัว (เป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัดอุบลราชธานี)
• ได้รับการคัดเลือกเป็นสินค้า ระดับ 2 ดาว (OTOP) ในปี 2547

กลุ่มเลี้ยงปลา เพาะพันธุ์ปลาหลายชนิด เช่น ปลานิล ปลาไน ปลายี่สก และปลานวลจันทร์

กลุ่มเลี้ยงโคและกระบือ ชาวบ้านเกือบทุกครัวเรือนเลี้ยงโคและกระบือ มีทั้ง แม่พันธุ์ และ พันธุ์ลูกผสม เพื่อจำหน่าย ได้ปุ๋ยคอกมาใช้ในนาและพืชผลการเกษตร ลดต้นทุนการผลิต

การเลี้ยงสุกร เลี้ยงทั้ง สุกรพ่อพันธุ์ แม่พันธุ์ และสุกรขุน

ฟาร์มจระเข้ นำจระเข้มาจากฟาร์มในอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี

กลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์จากผ้า รับซื้อผ้าจาก กลุ่มทอผ้าในชุมชน นำมา ออกแบบ ตัดเย็บ และแปรรูป

การกสิกรรม (เกษตรกรรมพื้นฐาน) อาชีพหลักของคนในชุมชน ปลูกข้าวเพื่อบริโภค และจำหน่ายส่วนเกิน ใช้ปุ๋ยชีวภาพและปุ๋ยคอก แทนปุ๋ยเคมี ลดต้นทุนและปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม ทุกครัวเรือนปลูก ผักสวนครัวรั้วกินได้ ไว้บริโภคและจำหน่าย สร้างความมั่นคงด้านอาหาร

ชุมชนตำแยมีการใช้ภาษาไทยกลางเป็นภาษาหลักที่ใช้ในการสื่อสารประจำวัน

ด้านการเมืองการปกครอง:

ชุมชนบ้านตำแยมีผู้นำชุมชนที่เข้มแข็ง เช่น นายประดิษฐ์ สมชาติ อดีตผู้ใหญ่บ้านผู้ริเริ่มกองทุนหมู่บ้านจนพัฒนาเป็นสถาบันการเงินชุมชน ปลูกฝังแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง และสอนการออมให้กับสมาชิกชุมชน

ด้านเศรษฐกิจ:

บ้านตำแยโดย พื้นฐาน เป็นหมู่บ้านเกษตรกรรม  มีการทำไร่ทำนา ปลูกพืชผักสวนครัวและเลี้ยงสัตว์ไว้บริโภคในครอบครัว ชาวชุมชน เป็นคนมีความขยันมัธยัสถ์ มีความรักความสามัคคี เสียสละ   ประกอบอาชีพสุจริต ใช้ชีวิตแบบพอเพียง มีการประกอบอาชีพเกษตรกรรม

ด้านวัฒนธรรม:

ชุมชนรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบงานฝีมือ เช่น กลุ่มทอผ้า ผ้าไหมกาบบัว และงานแปรรูปผลิตภัณฑ์ผ้าทอ ที่สะท้อนเอกลักษณ์ของจังหวัดอุบลราชธานี

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

ชุมชนใช้แนวทางเกษตรกรรมแบบพึ่งพา และเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติโดยไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น ปลูกพืชสวนครัว ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และเลี้ยงควายเพื่อใช้งานภาคครัวเรือน

สวนดอกไม้บ้านตำแย อ.ม่วงสามสิบ ออกจากตัวอำเภอม่วงสามสิบ มาทางเขื่องใน ประมาณ 3-4 กม.อยู่ฝั่งขวามือ ติดถนนใหญ่หาง่าย หาไม่เจอถามแม่ค้าขายแตงโมข้างทางได้เลย ที่ ทุ่งดอกคอสมอส ฟาร์มแสนสุข อุบลราชธานี

มุ่งมาจน ร. (2013). องค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนบ้านดอนหมู ชุมชนบ้านตำแย ชุมชนราชธานีอโศก และชุมชนฝึกฝนเศรษฐกิจพอเพียง จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 4(2), 104–130. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org

กรมการปกครอง. (2568). รายงานทะเบียนราษฎรและประชากร. กระทรวงมหาดไทย. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://stat.bora.dopa.go.th

MGR Online. (2549). หมู่บ้านไร้ความจนเมืองอุบลฯ รายได้ 3 หมื่น/ด.ย้ำเพราะ ศก.พอเพียง. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://mgronline.com

องค์การบริหารส่วนตำบลม่วงสามสิบ. (2567). ช่องทางการติดต่อ. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://muangsamsib.go.th/

อรวรรณ. (2561). Blog ชุมชนบ้านตำแย. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://orawantay.blogspot.com

กรมการปกครอง. (2567). ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://stat.bora.dopa.go.th

เพจ Facebook รีวืว ที่กิน ที่เที่ยว ที่พัก. (2565). เด่น โดดเดี่ยว เดียวดาย. สวนดอกไม้บ้านตำแย อ.ม่วงสามสิบ. สืบค้นเมือ 30 กรกฎาคม 2568. https://www.facebook.com