ชุมชนที่มีการทอผ้าไหมและได้รับการตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริฯบ้านกำพี้
ตั้งตามชื่อต้นกำพี้(กระพี้,กำพี้,เก็ดดำ,เก็ดเขาควาย)ที่มีจำนวนมาก อยู่ในบริเวณที่แรกตั้งชุมชน ทำให้คนในยุคนั้นนำมาตั้งเป็นชื่อบ้านนามเมืองของตนเอง
ชุมชนที่มีการทอผ้าไหมและได้รับการตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริฯบ้านกำพี้
ชุมชนบ้านกำพี้ ก่อตั้งเป็นชุมชนขึ้นประมาณ ปี 2378 หรือราว 190 ปีผ่านมาแล้ว โดยกลุ่มคนที่อพยพมาจากจังหวัดอุบลราชธานีและจังหวัดร้อยเอ็ด จากคำบอกเล่าของคนในชุมชนกล่าวว่า ผู้ที่พาอพยพมาอยู่ยังพื้นที่ชุมชนบ้านกำพี้นั้นเห็นว่า พื้นที่ดังกล่าวมีความอุดมสมบูรณ์ดี เนื่องจากมีลำห้วยล้อมรอบทั้งสองข้างของชุมชน และยังปรากฏร่องรอยโบราณสถานแสดงให้เห็นถึงการมีผู้คนอยู่อาศัยมาก่อนที่จะมีการตั้งชุมชนขึ้น ในปี 2378 โดยมีนายอ่อนชิน เนหินทา เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก อยู่ต่อมาชาวบ้านประสบกับภาวะแห้งแล้ง พื้นที่กันดาร การทำมาหากินฝืดเคือง ชาวบ้านจึงได้มากันโยกย้ายครอบครัวไปอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ มีทั้งที่อยู่บริเวณใกล้เคียงแล้วไปอยู่ในเขตจังหวัดอื่นด้วย
ชาวบ้านกำพี้นอกจากอาชีพเกษตรกรแล้วยังมีความชำนาญด้านการทอผ้ามัดหมี่ ส่งผลให้ในปี 2516 เกิดการตั้งกลุ่มทอผ้าไหมบ้านกำพี้ขึ้นการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าไหมบ้านกำพี้ในปี 2516 ทำให้สมาชิกในกลุ่มได้เรียนรู้กระบวนการการทอผ้าไหมที่แปลกใหม่ขึ้น ส่งผลให้ผ้าทอของชุมชนบ้านกำพี้มีลวดลายที่แปลกใหม่และสวยงามกว่าชุมชนอื่นๆ การดำเนินการของกลุ่มได้ทำกันมาอย่างต่อเนื่อง จนปี 2531 ได้มีการสร้างโรงทอผ้าในหมู่บ้านขึ้น โดยได้รับเงินสนับสนุนจากโครงการศิลปาชีพฯเป็นจำนวนเงิน 40,000 บาท ทำให้อาชีพทอผ้ากลายเป็นอาชีพเสริมที่สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนมาจนถึงปัจจุบัน
บ้านกำพี้ อยู่ห่างจากอำเภอบรบือไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ เป็นระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร มีอาณาเขตทิศเหนือ จรดบ้านเจริญศิลป์,บ้านเหล่ากา ตำบลกำพี้
- ทิศตะวันออก จรดบ้านงิ้ว ตำบลหนองม่วง
- ทิศตะวันตก จรดกับบ้านเป้าและบ้านสองห้อง ตำบลกำพี้
- ทิศใต้ จรดบ้านเหล่ายาวและบ้านดอนงัว ตำบล กำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม
ปัจจุบันจำนวนประชากรบ้านกำพี้ทั้ง 2 หมู่ มีจำนวนประชากรทั้งหมด 575 คน มีจำนวนบ้านเรือนทั้งหมด 214 หลังคาเรือน
- กลุ่มทอผ้าไหม บ้านกำพี้ หมู่ 1 ,หมู่ 12
- กลุ่มอาชีพปักผ้า บ้านกำพี้ หมู่ 1 ,หมู่ 12
คนในชุมชนบ้านกำพี้ ปฏิบัติตนตามประเพณี 12 เดือนของสังคมอีสาน คนในชุมชนส่วนใหญ่ทำนาเป็นอาชีพหลัก และ มีอาชีพเสริมคือการ ปลูกผักในช่วงหลังฤดูการเก็บเกี่ยวและการทอผ้า เพื่อจำหน่ายเป็นรายได้เสริมของคนในชุมชน
- กู่บ้านกำพี้
- กลุ่มอาชีพการทอผ้าไหม และ การปักผ้า หมู่ 1 ,หมู่ 12
- ศูนย์ศิลปาชีพบ้านกำพี้ ตำบลกำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม ที่ส่งเสริมการทอผ้าไหมของชุมชน
ใช้ภาษาอีสานเป็นภาษาพูดประจำถิ่น
ปี 2531 เกิดการตั้งโรงทอผ้า โดยการได้รับเงินทุนสนับสนุนจากโครงการศิลปาชีพฯ การตั้งโรงทอผ้า ในครั้งนั้นส่งผลให้เมื่อผู้หญิงในชุมชนหลังจากเสร็จฤดูการเก็บเกี่ยวแล้วจะไปรวมตัวกันที่โรงทอผ้าเป็นประจำ จากการมีโรงทอผ้าทำให้เกิดการทอผ้าในเชิงพาณิชย์มากขึ้น
ท่านผู้หญิงสุประภาดา เกษมสันต์ ได้ดำเนินการก่อตั้งกลุ่มทอผ้าไหมบ้านกำพี้ ซึ่งตั้งอยู่บ้านกำพี้ หมู่ที่ 1 และหมู่ที่ 12 ตำบลกำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม เมื่อปีพุทธศักราช 2516 และได้กรุณารับราษฎรบ้านกำพี้เข้าเป็นสมาชิกกลุ่มทอผ้าไหมของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในครั้งนั้น เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2543 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเสด็จ พระราชดำเนินมาเยี่ยมสมาชิกกลุ่มทอผ้าไหม และราษฎรบ้านกำพี้ หมู่ที่ 1 และหมู่ที่ 12 ตำบลกำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม ส่วนราชการที่เกี่ยวข้องได้พิจารณาคัดเลือกราษฎรยากจนจากบ้านกำพี้ และหมู่บ้านใกล้เคียง เพื่อขอพระราชทานเข้าเฝ้าฯ พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับราษฎรเหล่านั้น เข้าเป็นสมาชิกทอผ้าไหมของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ กระทั่งเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2548 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถได้เสด็จเยี่ยมเยือนสมาชิกกลุ่มทอผ้าไหมบ้านกำพี้อีกครั้ง ทรงมีพระราชเสาวนีย์ที่จะให้จัดตั้งฟาร์มตัวอย่างฯ ขึ้นในพื้นที่บ้านกำพี้ และบริเวณใกล้เคียง ซึ่งทางจังหวัดมหาสารคามรับสนองพระราชเสาวนีย์ โดยการจัดหาพื้นที่ว่างเปล่า เพื่อจัดทำโครงการฟาร์มตัวอย่างฯ โดยใช้พื้นที่ป่าโคกแสบง ตำบลกำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม จำนวน 157 ไร่ 2 งาน เป็นพื้นที่จัดตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริฯ และเริ่มเข้าดำเนินการเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2549
ฉัตรชัย แฝงสาเคน.(2538). ความสัมพันธ์ของกระบวนการผลิตผ้าไหมมัดหมี่กับวิถีชีวิตของชาวบ้านกำพี้อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม.วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยมหาลัยมหาสารคาม.
สถิต วิแสง.(2530). คติชาวบ้าน บ้านกำพี้ ตำบลกำพี้ อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม.มหาสารคาม.มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาสารคาม.
ป้ายฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถฯ.(2561). SBL บันทึกประเทศไทย.(ออนไลน์) สืบค้นเมื่อวันที่ 24 เมษายน 2566 จาก, https://www.facebook.com/photo/?fbid=957285084469864&set=pcb.957288214469551.
รังไหมและเส้นไหม.(2561). SBL บันทึกประเทศไทย.(ออนไลน์) สืบค้นเมื่อวันที่ 24 เมษายน 2566 จาก, https://www.facebook.com/photo?fbid=957284717803234&set=pcb.957288214469551