ชุมชนตลาดน้ำแห่งแรกในคลองดำเนินสะดวก ปรากฏอาคารร้านค้าที่เป็นห้องแถวไม้กระจายตัวอยู่ริมฝั่งคลองทั้งสองด้าน มีวัดราษฎร์เจริญธรรมเป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน มีการจัดงานสมโภชหลวงพ่อโต ซึ่งเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ที่ประดิษฐานอยู่ภายในวัดเป็นประจำทุกปี
ชุมชนตลาดน้ำแห่งแรกในคลองดำเนินสะดวก ปรากฏอาคารร้านค้าที่เป็นห้องแถวไม้กระจายตัวอยู่ริมฝั่งคลองทั้งสองด้าน มีวัดราษฎร์เจริญธรรมเป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน มีการจัดงานสมโภชหลวงพ่อโต ซึ่งเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ที่ประดิษฐานอยู่ภายในวัดเป็นประจำทุกปี
ตลาดน้ำคลองลัดพลี เป็นตลาดน้ำแห่งแรกในคลองดำเนินสะดวก หลังจากที่คลองดำเนินสะดวกได้ขุดแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2411 คือตลาดน้ำปากคลองลัดราชบุรี หรือปากคลองลัดพลี ที่เดิมชาวจีนจะเรียกว่า คลองลัดพัดพี้ แต่ชาวบ้านเรียกกันว่า ตลาดนัดคลองลัดพลี หรือตลาดศาลาแดง เพราะตั้งอยู่ในบริเวณที่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ให้ปลูกศาลาไม้จริงห้าห้อง หลังคามุงด้วยกระเบื้องสีแดง เพื่อใช้เป็นที่พักสำหรับคนงานที่มาขุดคลอง และผู้ที่สัญจรผ่านคลองดำเนินสะดวก
ตลาดน้ำคลองลัดพลี เป็นตลาดดั้งเดิม แต่เนื่องจากมีการตัดถนนผ่านคลองต้นเข็ม ทำให้ชาวบ้านนิยมพายเรือไปขายผักและผลไม้ ณ จุดนั้น นักท่องเที่ยวรุ่นต่อๆ มา จึงจอดรถแล้วเดินซื้อผักและผลไม้ได้ทันที จึงทำให้ไม่มีใครเดินทวนน้ำมาตลาดคลองลัดพลี ซึ่งเป็นบริเวณที่อยู่เหนือกว่า ทำให้ตลาดน้ำคลองลัดพลีเงียบเหงาลงไปภายหลังผู้คนที่อาศัยอยู่ริมฝั่งคลอง จึงได้ช่วยกันฟื้นฟูให้กลับมาเปิดใหม่อีกครั้ง ในนามของ “ตลาดน้ำดำเนินสะดวกปากคลองลัดพลี”ชุมชนตลาดน้ำคลองลัดพลี ห่างจากที่ว่าการอำเภอดำเนินสะดวก ประมาณ 2 กิโลเมตร อยู่ห่างจากตัวจังหวัดราชบุรี ประมาณ 53 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 95 กิโลเมตร การเดินทางจากกรุงเทพฯ มายังชุมชนตลาดน้ำคลองลัดพลี สามารถเดินทางได้ทั้งรถยนต์ส่วนบุคคล รถโดยสารประจำทางปรับอากาศ และรถตู้
สภาพพื้นที่ทางกายภาพ
สภาพพื้นที่ในเขตเทศบาลตำบลดำเนินสะดวกเป็นส่วนหนึ่งของที่ราบลุ่มน้ำภาคกลาง สภาพพื้นที่โดยทั่วไปจึงเป็นที่ราบต่ำอุดมสมบูรณ์ ได้รับอิทธิพลจากน้ำทะเลหนุนมีความสูงเฉลี่ยประมาณระหว่าง 1-10 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง มีความลาดเอียงน้อยกว่าร้อยละ 1 ภายหลังขุดคลองดำเนินสะดวก ขึ้นในปี พ.ศ. 2440 ทำให้พื้นที่มีลำคลองน้อยใหญ่กระจายทั่วพื้นที่ประมาณกว่า 200 สาย กระจายทั่วพื้นที่ชุมชน จึงมีทรัพยากรน้ำอุดมสมบูรณ์ ปริมาณน้ำใต้ดินสูง แต่ในบางพื้นที่มีสภาพน้ำกร่อยอยู่บ้าง สำหรับลักษณะดินเป็นดินเหนียว มีความเค็ม พืชที่เหมาะสมกับพื้นที่ ได้แก่ มะพร้าว องุ่น มะม่วง เป็นต้น ลักษณะการปลูกเป็นแบบยกร่อง สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่ของชุมชนจึงเป็นพื้นที่เกษตรกรรมที่มีคูคลองต่างๆ มากมาย จากที่กล่าวมา แม้ว่าน้ำจะมีความอุดมสมบูรณ์ แต่สภาพน้ำในคูคลองมีคุณภาพต่ำไม่เหมาะแก่การบริโภค
ชุมชนตลาดน้ำคลองลัดพลี ตั้งอยู่บริเวณคลองลัดพลี (คลองลัดราชบุรี) หน้าวัดราษฎร์เจริญธรรม อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี เป็นตลาดน้ำดั้งเดิม แต่ถูกย้ายไปบริเวณคลองต้นเข็มในปัจจุบัน เนื่องจากมีการสร้างถนนมากขึ้น ทำให้การเดินทางเปลี่ยนแปลงไป ตลาดจึงไปอยู่ที่เส้นทางถนนตัดผ่าน ปัจจุบันบริเวณดังกล่าวเกิดความแออัด จึงมีการฟื้นฟูตลาดน้ำยามบ่ายเพิ่มขึ้นใหม่
ทุนวัฒนธรรม
1. ตลาดน้ำคลองลัดพลี อยู่ทางตอนเหนือของตลาดน้ำดำเนินสะดวก มีอาคารร้านค้าที่เป็นห้องแถวไม้เก่าอยู่สองฝั่งของคลองลัดพลี โดยชื่อของตลาดเพี้ยนมาจาก “คลองลัดราชบุรี” มาเป็น “คลองลัดพลี ตั้งอยู่หน้าวัดราษฎร์เจริญธรรม (วัดสุน) เป็นตลาดน้ำที่แสดงถึงวิถีชีวิตของชาวคลองอำเภอดำเนินสะดวกและเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของตลาดน้ำดำเนินสะดวก เปิดให้บริการทุกวันตั้งแต่เวลา 07.00 น. ถึง 17.00 น.
2. วัดราษฎร์เจริญธรรม (วัดสุน) ตั้งอยู่ที่หมู่ 6 ตำบลดำเนินสะดวก อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี ชื่อวัดแห่งนี้มีผู้เรียกชื่อวัดแตกต่างกันไป อาทิ วัดแมวแขวน เหตุที่เรียกเพราะว่ามี คนเอามาโยนทิ้ง แล้วไปค้างต้นไม้อยู่จนแห้ง จึงได้เรียกว่า วัดแมวแขวน อีกชื่อหนึ่งคือ วัดศาลเจ้า เหตุเพราะมีศาลเจ้าเล็กอยู่ด้านหน้า เดิมวัดเป็นที่รกร้างว่างเปล่า ประมาณ 5 ไร่ มีศาลเจ้าหลังหนึ่ง เล็กประมาณ 1 เมตรเศษ ต่อมามีพระอาจารย์ทับ เดินธุดงค์มาปักกลดแล้วเห็นว่าเป็นที่สัปปายะสงบดี จึงพักอยู่นานหน่อย เพราะมีโยมมาขอให้ท่านอยู่ประจำ ต่อมามีท่านผู้มีจิตศรัทธาถวายบ้านมาหลังหนึ่ง 3 ห้อง ยกขึ้นเป็นกุฏิที่อาศัย ก็มีพระสงฆ์มาอยู่ด้วย เป็นจำนวนหลายรูป กุฏิก็เพิ่มขึ้น ท่านอยู่ประมาณ 20 ปี ก็มรณภาพลง พระในวัดจึงปกครองต่อ ชื่อพระอธิการทองอยู่ โดยพระรูปนี้ท่านจักษุเสียแต่มีความสามารถ ญาติโยมไปเก็บไม้มาสร้างหอสวดมนต์ และศาลาการเปรียญอีก 2 หลัง โดยมีเจ้าอาวาสวัดธรรมเสน และวัดชัยชุมพลชนะสงคราม จัดไม้ซุงมาให้สร้างวัด มีไวยาวัจกร เข้าไปตัดไม้กันในป่า ล่องลงมาเลื่อยกันที่วัด จนสำเร็จเสร็จสิ้นเรียบร้อย ปัจจุบันมีประชาชนเดินทางมาเคารพสักการะหลวงพ่อโต ซึ่งเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่กันเป็นจำนวนมาก และคณะกรรมการวัดได้กำหนดจัดงานสมโภชหลวงพ่อโตเป็นประจำทุกปี
กรมการปกครอง. (2565). ระบบสถิติทางการทะเบียน จำนวนประชากร. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: https://stat.bora.dopa.go.th/
เทศบาลตำบลดำเนินสะดวก. (2564). ข้อมูลสภาพทั่วไป. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: https://damnoensaduak.go.th/
เทศบาลตำบลดำเนินสะดวก. (2564). วัดราษฎร์เจริญธรรม. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: https://damnoensaduak.go.th/
รัตนวุฒิ เจริญรัมย์. (2560). ตลาดน้ำคลองลัดพลี หน้าวัดสุน (วัดราษฎร์เจริญธรรม) อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: ท่องทั่วไทย.com
รัตนวุฒิ เจริญรัมย์. (2560). ตลาดน้ำคลองลัดพลี. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: https://www.lovethailand.org/
รัตนวุฒิ เจริญรัมย์. (2559). ตลาดน้ำคลองลัดพลี (เหล่าตั๊กลัก) ตลาดน้ำแห่งแรกของประเทศไทย. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 28 มีนาคม 2566, จาก: http://www.dooasia.com/
