Advance search

ชุมชนมีความโดดเด่นในเรื่องภาษา การแต่งกาย ศิลปะ ประเพณี และวัฒนธรรมตามแบบฉบับของชาวภูไท

หมู่ที่ 1, 2
บ้านเป้า
หนองสูง
มุกดาหาร
ปรายฟ้า ตั้งจิตติวัฒนา
27 มี.ค. 2023
ปวินนา เพ็ชรล้วน
11 เม.ย. 2023
ปวินนา เพ็ชรล้วน
30 เม.ย. 2023
บ้านภู

ชื่อหมู่บ้านภู บ่งบอกลักษณะที่ตั้งชุมชนอยู่กับธรรมชาติ โดยคำว่า “ภู” เป็นคำท้องถิ่นอีสานหมายถึง “ภูเขา”


ชุมชนชาติพันธุ์

ชุมชนมีความโดดเด่นในเรื่องภาษา การแต่งกาย ศิลปะ ประเพณี และวัฒนธรรมตามแบบฉบับของชาวภูไท

หมู่ที่ 1, 2
บ้านเป้า
หนองสูง
มุกดาหาร
49160
16.441070489974297
104.33437139050143
เทศบาลตำบลบ้านเป้า

ชาวบ้านในชุมชนบ้านภู ส่วนใหญ่เป็นชนเผ่าภูไทที่อพยพย้ายถิ่นฐานมาจากฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงเมื่อ พ.ศ. 2387 เป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นในเรื่อง ภาษา การแต่งกาย ศิลปะ ประเพณี และวัฒนธรรมตามแบบฉบับของชาวภูไทที่ทางชุมชนได้ร่วมกันสืบสานและอนุรักษ์ไว้

ผู้นำหมู่บ้านคนแรก ได้แก่ เจ้าสุโพสมบัติ โดยจากอดีตถึงปัจจุบัน มีผู้นำและผู้ดำรงตำแหน่งผู้ใหญ่บ้าน รวม 15 คน อาชีพหลักของคนในหมู่บ้านคือ การทำนา ผู้หญิงมักทอผ้า โดยอัตลักษณ์ของชุมชนคือ ผู้หญิงนุ่งซิ่นทิว ใส่เสื้อเย็บมือย้อมครามแถบชายขอบแดง ห่มผ้าสไบพาดไหล่ซ้าย ผู้ชายเลี้ยงสัตว์ จักรสาน เนื่องจากเป็นหมู่บ้านที่ตั้งอยู่ในระหว่างหุบเขาจึงให้ชื่อว่า บ้านหลุบภู ปัจจุบันเรียกชื่อว่า “บ้านภู”

ชุมชนบ้านภู มีภูเขาล้อมรอบ ตั้งอยู่บนเนินเตี้ย ๆ เป็นหมู่บ้านที่มีทิวทัศน์ สิ่งแวดล้อมสวยงามพื้นดินอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งต้นน้ำ ข้าวจึงมีคุณภาพดี ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องพึ่งพาสารเคมี ปลูกข้าวเหนียวไว้รับประทาน ข้าวเจ้าไว้ขาย ชุมชนบ้านภูอยู่ห่างจากตัวจังหวัดมุกดาหารประมาณ 57 กิโลเมตร

ชุมชนบ้านภูแบ่งการปกครองออกเป็น 2 หมู่บ้าน คือ บ้านภูหมู่ที่ 1 และบ้านภูหมู่ที่ 2 ขึ้นกับ ตำบลบ้านเป้า อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร พื้นที่ทั้งหมด 6,338 ไร่ พื้นที่ทำการเกษตรจำนวน 3549 ไร่

  • บ้านภูหมู่ที่ 1 มี นายเผด็จศักดิ์ แสนโคตร ตำแหน่งกำนัน เป็นผู้นำหมู่บ้านจำนวนครัวเรือน 129 หลัง จำนวนประชากรชาย 197 คน หญิง 193 คน รวม 390 คน
  • บ้านภูหมู่ที่ 2 มี นายพัฒนา นามเหล่า ตำแหน่งผู้ใหญ่บ้าน เป็นผู้นำหมู่บ้านจำนวนครัวเรือน 140 หลัง จำนวนประชากรชาย 175 คน หญิง 216 คน รวม 391 คน

ผู้ไท

วิสาหกิจชุมชนกลุ่มอาชีพทอผ้าไหมบ้านภู ตั้งอยู่เลขที่ 29/2 หมู่ 2 ถนน ตำบลบ้านเป้า อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร รหัสไปรษณีย์ 49160 ผ้ามัดหมี่ลายแก้วมุกดาเป็นผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดมุกดาหาร เป็นการนำลายผ้าโบราณ มามัดเป็นลวดลายและย้อมสีบนเส้นไหมและทอเป็นผืนผ้า แต่ละลายมีเอกลักษณ์และความหมายสำหรับจังหวัดมุกดาหาร จำนวน 5 ลาย ดังนี้

  • ลายสายน้ำ (ลายง๊อกแง๊ก หรือลายซิกแซก) มีลักษณะเป็นเส้นโค้งสีขาว หมายถึงสัญลักษณ์แทนแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นสายน้ำคู่จังหวัดมุกดาหาร ซึ่งเป็นเส้นกันเขตแดนระหว่างประเทศไทยและประเทศสาธารณรัฐประชาชนลาว
  • ลายนาคน้อย (หรือลายพญานาค) หมายถึง พญานาคที่อาศัยในแม่น้ำโขงเฝ้าดูแลความเป็นอยู่ของชาวเมืองมุกดาหาร นาคเป็นสัตว์แห่งความอุดมสมบูรณ์ด้านพุทธศาสนา ชาวอีสานจะมีการนับถือนาคเป็นวัฒนธรรมร่วมกัน จึงปรากฏลายนาคบนผืนผ้าของชาวอีสานหลายแบบ
  • ลายดอกช้างน้อย (ลายดอกกระบวนน้อย) เป็นลายสีเหลืองดอกซ้างน้าว ซึ่งเป็นไม้มงคลจังหวัดมุกดาหาร
  • ลายตุ้มเล็ก (ตุ้มลายไม้) แทนดวงแก้วเล็ก (ดวงดาวบนท้องฟ้า)
  • ลายตุ้มใหญ่ หรือลายมุก มีลักษณะเป็นดอกสีขาว หรือที่เรียกว่าลายตุ้ม หมายถึงแก้วมุกดา ซึ่งเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของชาวเมืองมุกดาหาร ลักษณะเด่นของผ้ามัดหมี่ลายแก้วมุกดาเป็นผ้ามัดหมี่ 5 สี คือ สีฟ้า สีเหลืองเข้ม สีน้ำเงิน สีขาว และสีบานเย็น คั่นด้วยเส้นไหม 4 สี ได้แก่ เส้นไหมหางกระรอก (สีน้ำเงิน+ขาว) สีบานเย็น สีเหลือง สีฟ้าคราม ทอแบบ 5 กระสวย

โฮมสเตย์บ้านภู ก่อตั้งขึ้นจากการริเริ่มของกลุ่ม ผู้นำหมู่บ้านที่ต้องการให้บ้านภูเป็นหมู่บ้านซึ่งเป็นที่ รู้จักของผู้คนในวงกว้าง ผู้ใหญ่บ้านและกลุ่มชาวบ้านที่เป็นอาจารย์ในโรงเรียนซึ่งถือได้ว่าเป็นกลุ่มคนที่เป็นผู้นำทางความคิดของชาวบ้านภูจึงเริ่มต้นพิจารณาว่า บ้านภูมีสิ่งใดที่จะสามารถนำเสนอให้ผู้มาเยือนได้เห็นการดำเนินงานดังกล่าวกระทำภายใต้การแนะนำของพัฒนากรอำเภอหนองสูงซึ่งถือเป็นหน่วยงานที่ทำงานร่วมกับชาวบ้านมาตลอดจากโครงการพัฒนาของรัฐหลาย ๆ โครงการที่ผ่านมา เช่น โครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ซึ่งเป็นโครงการที่ส่งเสริมให้ทุกหมู่บ้านมี “ผลิตภัณฑ์” เป็นของตนเอง ซึ่งเป็นที่มาอันสำคัญของการท่องเที่ยวบ้านภู ความคิดเรื่องผลิตภัณฑ์ได้ต่อยอดมาสู่ความคิดเรื่องการท่องเที่ยว เจ้าหน้าที่พัฒนากรและชาวบ้านภูที่เป็นผู้นำในด้านกิจกรรมของหมู่บ้านได้ช่วยกันคิดว่าบ้านภูมีสิ่งใดที่สามารถนำเสนอได้ และได้คำตอบว่าบ้านภูเป็น “ผู้ไท” และมีวิถีชีวิตของความเป็นผู้ไทซึ่งสามารถนำเสนอได้ จึงนำจุดเด่นของบ้านภูนี้เข้าสู่การก่อตั้งเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยววัฒนธรรมผู้ไทที่ชาวบ้านจะเปิดบ้านให้นักท่องเที่ยวพักในรูปแบบของโฮมสเตย์ด้วย

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

1. พ่อถวัลย์ ผิวขำ  ผู้นำของชุมชนเป็นผู้ที่แบ่งบทบาทคนในชุมชนจัดแบ่งงานให้ตามถนัด และความเหมาะสมในกิจกรรมแหล่งเรียนรู้ 6 ฐาน ประกอบด้วย ฐานลดรายจ่าย ฐานเพิ่มรายได้ ฐานประหยัดอดออม ฐานเรียนรู้ ฐานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ฐานเอื้ออารี ซึ่งบริหารจัดการโดยให้นักท่องเที่ยวแบ่งกลุ่มเข้าไปศึกษาในแต่ละฐาน

ทุนวัฒนธรรมหรือภูมิปัญญาท้องถิ่น

  • วัดศรีนันทาราม บ้านภู ตำบลบ้านเป้า อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร วัดศรีนันทาราม ตั้งอยู่ในบ้านภู หมู่ 1 ซึ่งเป็นสถานที่ใกล้เคียงกับศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชกับลานวัฒนธรรม และมีกุฏิเก่าที่มีความงดงามของสถาปัตยกรรม ที่มีคุณค่าควรแก่การอนุรักษ์ มีพระองค์ใหญ่ให้กราบไหว้
  • ศูนย์การเรียนรู้บ้านภู เป็นศูนย์กลางรวบรวมข้อมูลข่าวสาร องค์ความรู้ของชุมชนเป็นสถานที่ประชุม เสวนา แลกเปลี่ยนประสบการณ์ เป็นที่หลอมรวมภูมิรู้ของปราชญ์ชาวบ้าน และใช้เป็นแหล่งบริการชุมชนด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะให้บริการด้านการท่องเที่ยวของชุมชน และเป็นศูนย์ประสานงานและบูรณาการทำงานของหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน ตลอดจนผู้นำกลุ่มองค์กร เครือข่ายที่ร่วมกันส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมการพัฒนาหมู่บ้านชุมชนบ้านภูให้มีความเข้มแข็ง มีกิจกรรมไฮไลท์ของชุมชนบ้านภู ซึ่งจะประกอบไปด้วย
  • กิจกรรมบายศรีสู่ขวัญ นักท่องเที่ยวร่วมพิธีบายศรีสู่ขวัญตามรูปแบบของชาวภูไทยบ้านภู โดยได้นำใบตองมาเย็บเป็นบายศรีอย่างสวยงาม ที่ประดับด้วยดอกไม้ธูปเทียน ข้าวเหนียวนึ่ง สุรากลั่น ไข่ไก่ต้ม ไก่ต้มทั้งตัว ด้ายผูกข้อมือมีด้ายสายสิญจน์ ประกอบเป็น “พาขวัญ” โดยจะมีพราหมณ์เป็นผู้ ทำพิธีเรียกขวัญสร้างขวัญกำลังใจ และมีผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน ทำการผูกข้อมือพร้อมอวยพรให้กับนักท่องเที่ยว เพื่อความเป็นสิริมงคล และเป็นบรรยากาศที่อบอวลไปด้วยความอบอุ่น
  • กิจกรรมการแสดงศิลปะและวัฒนธรรม นักท่องเที่ยวร่วมชมการแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน จากกลุ่ม 3 วัย ซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถมีส่วนร่วมในการแสดงดังกล่าว อาทิ การเต้นบาสโลป การแสดงวงโปงลาง การแสดงลงข่วงเข็นฝ้าย การรับประทานอาหาร ในรูปพาแลง เป็นขันโตกอาหารพื้นบ้านของบ้านภู พร้อมกับรับชมการแสดงของชุมชน
  • กิจกรรมนุ่งซิ่น ปูสาดใส่บาตรตอนเช้าหน้าวัดศรีนันทาราม ป็นกิจกรรมในตอนเช้ารุ่งอรุณ ซึ่งนักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสเสน่ห์ของชุมชน โดยการตักบาตรข้าวเหนียวบริเวณหน้าบ้านพักโฮมสเตย์หรือบริเวณหน้าวัดศรีนันทาราม ซึ่งจะได้รับบุญพร้อมสัมผัสอันบริสุทธิ์ของชุมชน

ทุนธรรมชาติ

  • จุดชมวิวบ้านภูจุดชมวิวบ้านภู ตั้งอยู่บริเวณท้ายหมู่บ้าน เป็นที่ราบเชิงเขาเป็นแหล่งปลูกข้าวอินทรีย์ของชาวบ้าน เป็นสถานที่ชมทัศนียภาพของท้องทุ่งนาและสามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ของภูจ้อก้อ
  • ฝายมีชีวิต ตั้งอยู่บริเวณลำห้วยกระเบียน เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรและระบบนิเวศห้วยกระเบียน ชุมชนเพื่อจะได้ชะลอน้ำเอาไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้งที่จะใช้ประโยชน์จากฝายเหล่านี้เป็นที่กักเก็บน้ำไว้ใช้ประโยชน์ ยังทำให้เกิดความชุ่มชื้นในต้นน้ำของชุมชน และสร้างระบบนิเวศที่ดีต่อป่าชุมชน
  • แหล่งศึกษาธรรมชาติวัดถ้ำกระพุง ตั้งอยู่บนภูเขาท้ายหมู่บ้านประมาณ 2 กิโลเมตร เป็นแหล่งต้นน้ำของชุมชนและมีสมุนไพรต่าง ๆ มากมาย จึงเป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติและสมุนไพรของชุมชน
  • แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงอาจารย์ถวัลย์ ผิวขำ ตั้งอยู่บริเวณของบ้านอาจารย์ถวัลย์ ซึ่งได้ทำเป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตรแบบพอเพียง การปลูกพืชผักสวนครัวและอนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่น

กลุ่มภูไทดังกล่าวใช้ภาษาภูไทสื่อสารกันตลอดมา แต่สำเนียงอาจจะแตกต่างกันบ้างตามสภาพท้องถิ่นและสิ่งแวดล้อม


ในปี พ.ศ. 2563 มูลนิธิสัมมาชีพ เข้าดำเนินโครงการ “ส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนไทยวิถีใหม่ด้วยมาตรฐานการบริการ” โดยความร่วมมือกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนท่องเที่ยวบ้านภู มีองค์ความรู้และทักษะการบริหารจัดการการท่องเที่ยว โดยชุมชนมีความพร้อม และสร้างความเชื่อมั่นในการให้บริการแก่นักท่องเที่ยว ด้วยการจัดแนวทางความปลอดภัยด้านสุขอนามัย Amazing Thailand Safety & Health Administration (SHA) 


บ้านภู มีความโดดเด่นด้านการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีของชาวผู้ไทย ทั้งด้านภาษา การแต่งกาย ดนตรีพื้นบ้านวิถีการดำเนินชีวิตที่พอเพียง จนเป็นศูนย์เรียนรู้ต้นแบบ และมีการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงอนุรักษ์วัฒนธรรม มีกิจกรรมท่องเที่ยวพร้อมทั้งฐานเรียนรู้ และบ้านพักโฮมสเตย์ให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสวิถีชีวิตของชาวผู้ไทย ชาวบ้านภูได้กล่าวไว้ว่า ข้อดีของการมาเที่ยวบ้านภู คือ นักท่องเที่ยวจะได้รับของดี 3 อ. ได้แก่ อากาศดี อาหารดี และอารมณ์ดี

แหล่งเรียนรู้ 6 ฐาน แต่ละฐานนั้นกระจายอยู่ภายในหมู่บ้าน

  • ฐานที่ 1 ด้านการลดรายจ่าย 
  • ฐานที่ 2 ด้านการเพิ่มรายได้ (เรียนรู้การทำสบู่สมุนไพร ผลิตภัณฑ์ชุมชน)
  • ฐานที่ 3 ด้านการประหยัด
  • ฐานที่ 4 ด้านการเรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ปราชญ์ชาวบ้าน วิถีชุมชนเผ่าผู้ไทยบ้านภู
  • ฐานที่ 5 ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
  • ฐานที่ 6 ด้านการเอื้ออารี การจัดสวัสดิการสงเคราะห์ช่วยเหลือภายในชุมชน

เดินเล่นชมวิวทุ่งนายามเช้า-เย็น ชาวบ้านภูส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา ดินบริเวณนี้ชาวบ้านบอกว่าเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีการใช้สารเคมีในการทำการเกษตรน้อย ในฤดูทำนาทุ่งนาในหมู่บ้านจะเขียวขจี และเมื่อถึงฤดูเก็บเกี่ยวก็จะเห็นทุ่งข้าวเหลืองเต็มทุ่ง ล้อมรอบด้วยภูเขา 5 ลูก ได้แก่ ภูผาขาว ผู้จ้อก้อ ภูหินเหล็กไฟ ภูผาแดง และภูผาเม่น บริเวณทุ่งนาจึงเป็นสถานที่เหมาะแก่การเดินเล่นรับลมในยามเช้าเย็น

ทดลองหาอาหารธรรมชาติพื้นบ้านแบบชาวผู้ไทยบ้านภู อาหารพื้นบ้านของชาวบ้านภู ส่วนใหญ่ได้จากวัตถุดิบธรรมชาติในท้องถิ่นตามลำห้วย ทุ่งนา และป่าชุมชน ชาวบ้านมีวิธีการหาของกินตามภูมิปัญญาของชาวผู้ไทยที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ และบางอย่างมีการดัดแปลงประยุกต์เอาอุปกรณ์สมัยใหม่ผสมกับภูมิปัญญาเดิมมาใช้ เช่น การดักหนูด้วยบ่วง การดักกุ้งในลำห้วย การขุดหอยขม เป็นต้น นำมาปรุงประกอบเป็นเมนูอาหารท้องถิ่นได้หลายเมนู เช่น แกงอ่อมหนูนา กุ้งเต้น แกงหอยขม เป็นต้น กิจกรรมนี้ได้ทั้งความสนุกสนาน ไปพร้อมกับการเรียนรู้วิธีการหาอาหารตามธรรมชาติ เห็นถึงการได้มาของอาหาร เรียนรู้การทำและลิ้มลองรับประทานอาหารท้องถิ่น

เรียนรู้การทำผ้าหมักโคลนและการทำผ้ามัดย้อมด้วยสีธรรมชาติ “ผ้าหมักโคลน” เป็นภูมิปัญญาของชนเผ่าผู้ไทยในอำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร ที่สืบทอดการทำมามาตั้งแต่โบราณ และยังคงสืบทอดการทำมาจนถึงปัจจุบัน ถือเป็นต้นกำเนิดของการผลิตผ้าหมักโคลน จึงกลายเป็นเอกลักษณ์เป็นที่รู้จักทั้งในประเทศและต่างประเทศ ข้อดีของการนำผ้าไปหมักโคลน คือ โคลนช่วยจับสีทำให้สีเข้มขึ้น สีติดทนนาน ทำให้ผ้านุ่ม อีกทั้งโคลนเป็นสมุนไพร มีคุณสมบัติดูดสารพิษออกจากร่างกาย

ชุมชนเผ่าผู้ไทยบ้านภู มีกลุ่มทำผ้าหมักโคลนและการย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติ ผลิตภัณฑ์ที่ชุมชนทำจำหน่ายคือ ผ้าพันคอ และผ้าคลุมไหล่ ภายใต้ชื่อผลิตภัณฑ์ว่า “ภูฝ้าย” นักท่องเที่ยวที่มีความสนใจกิจกรรมการทำผ้าหมักโคลนและผ้ามัดย้อมด้วยสีธรรมชาติ สามารถร่วมเรียนรู้ ลงมือทำตั้งแต่ขั้นตอนการทำ เทคนิควิธีการ ตามแบบภูมิปัญญาชุมชน จนได้ผลิตภัณฑ์ฝีมือตัวเองมาเป็นของที่ระลึก ซึ่งเป็นผลงานที่ให้มีคุณค่าจากการลงมือทำ สัมผัสถึง “ไอดิน กลิ่นโคลน” สโลแกนของผ้าหมักโคลนบ้านภู

กิจกรรมพาแลง และพิธีบายศรีสู่ขวัญ การทำพิธีบายศรีสู่ขวัญ เป็นพิธีที่สำคัญของชาวอีสาน เพื่อให้เกิดขวัญและกำลังใจที่ดี ชาวอีสานมีความเชื่อว่าการสู่ขวัญช่วยทำให้เกิดความเป็นมงคล มีความสุข มีโชคลาภ ปราศจากเคราะห์ร้าย ดังนั้นชาวบ้านภูจึงเชื่อว่ากิจกรรมบายศรีสู่ขวัญจะทำให้นักท่องเที่ยวเกิดสิริมงคลกับชีวิต โดยผู้นำในพิธีหรือหมอสูตรขวัญหรือพ่อพราหมณ์จะกล่าวเชิญขวัญให้กลับมาอยู่กับเนื้อกับตัวของผู้เข้าร่วมพิธีหรือเจ้าของขวัญ และให้ผู้เฒ่าผู้แก่ผูกข้อมือให้ เพื่อความเป็นสิริมงคล หลังจากทำพิธีบายศรีสู่ขวัญเสร็จเรียบร้อย นักท่องเที่ยวและได้กินพาแลง เป็นอาหารท้องถิ่น เช่น แกงหวายใส่ไก่ ปลานึ่ง แกงหน่อไม้ แจ่วซอมภูไท ผักปลอดสารพิษตามฤดูกาล เป็นต้น ระหว่างกินพาแลง มีการแสดงฟ้อนกล้องตุ้มและฟ้อนภูไทยให้นักท่องเที่ยวได้ชม ปิดท้ายด้วยการเต้นรำวงร่วมกันระหว่างนักท่องเที่ยวกับชาวบ้าน กิจกรรมพาแลง และพิธีบายศรีสู่ขวัญนี้ ถือว่าเป็นไฮไลต์ในยามค่ำคืนของการมาท่องเที่ยวบ้านภูก็ว่าได้ เพราะเป็นงานเลี้ยงที่นักท่องเที่ยวจะได้สนุกสนานกับกิจกรรมการแสดง โดยกิจกรรมจะจัดขึ้นในช่วงค่ำ บริเวณลานวัฒนธรรม ภายในวัดศรีนันทาราม ส่วนนักท่องเที่ยวที่ไม่ประสงค์จะพักค้างคืนบ้านพักโฮมสเตย์ แต่ตั้งใจมากินพาแลงและชมการแสดงแล้วเดินทางกลับก็สามารถทำได้เช่นกัน

พักค้างคืนโฮมสเตย์ บ้านภู มีที่พักโฮมสเตย์มีประมาณ 40 หลัง เปิดรับนักท่องเที่ยวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 บ้านพักโฮมเสตย์ ได้รับมาตรฐานโฮมสเตย์ไทย นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสวิถีการกินอยู่หลับนอนของชาวผู้ไทยได้อย่างลึกซึ้ง เช่น การร่วมกันทำอาหาร ตามชาวบ้านไปสวนไร่นา ตักบาตรยามเช้า แลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างเจ้าของบ้านกับนักท่องเที่ยว กฎข้อห้ามการปฏิบัติตัวของผู้ที่มาท่องเที่ยว ได้แก่ ห้ามส่งเสียงดังหลัง 22.00-05.00 น. ห้ามพูดคำหยาบ ห้ามลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพนับถือ ห้ามทำในสิ่งที่เป็นการล่วงเกินผู้หญิงในหมู่บ้าน เช่น การจับมือ ต้องร่วมชมกิจกรรมที่ชุมชนจัด แลกเปลี่ยนเรียนรู้วิถีชีวิตเชิงสร้างสรรค์ ไม่เล่นการพนัน ไม่ดื่มสุราและยาเสพติด

ชุมชนต้องเที่ยว. (2565). ชุมชนบ้านภู จังหวัดมุกดาหาร. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2566, จาก : https://www.chumchontongtiew.com/

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (ม.ป.ป.). ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมบ้านภู. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2566, จาก : https://thai.tourismthailand.org/

ศูนย์ประสานงานเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชน. (2555). บ้านภู. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2566, จาก : https://thaicommunitybasedtourismnetwork.wordpress.com/

มูลนิธิสัมมาชีพ. (2563). บ้านภู แหล่งท่องเที่ยววัฒนธรรมผู้ไท. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2566. เข้าถึงได้จาก https://www.right-livelihoods.org/

สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอหนองสูง. (2561). บ้านภู หมู่1 2 ตำบลบ้านเป้า อำเภอหนองสูง. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2566, จาก https://district.cdd.go.th/nongsung/

ปริวรรต สมนึก. (2555). การจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านภูกับการอนุรักษ์วัฒนธรรม. วารสารศิลปศาสตร์. 8(1), 1-36.

พงศ์วิชญ์ เขียวมณีรัตน์ และคณะ. (2561). บ้านภู อัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ผู้ไทกับการบริหารการพัฒนาในบริบทการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ยั่งยืน. วารสารมหาวิทยาลัยนครพนม. 8(2), 17-25.

TANTHIKA THANOMNAM. (2565). ชุมชนคุณธรรมบ้านภู จังหวัดมุกดารหาร. [ออนไลน์] สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2566, จาก https://jk.tours/