หมู่บ้านไม้ฝาดมีต้นไม้ใหญ่อยู่ที่บริเวณท่าเรือ ต้นไม้ใหญ่ต้นนี้จึงเป็นสัญลักษณ์ของ หมู่บ้าน ชาวบ้านเรียกว่า “ต้นไม้ฝาด” และชาวบ้านเรียกท่าเรือแห่งนี้ว่า ท่าเรือไม้ฝาด ต้นไม้ฝาดมีรสชาติฝาดคุณประโยชน์สามารถนํามาทํายารักษาโรค เมื่อมีผู้คนมาอยู่อาศัยเพิ่มขึ้นจึงเรียกเป็นชื่อบ้านว่า “บ้านไม้ฝาด” หมู่ที่ 3 ตําบลไม้ฝาด อําเภอสิเกา จังหวัดตรัง

หมู่บ้านไม้ฝาดเป็นที่ตั้งของวัดไม้ฝาด ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่และสำคัญของชุมชน สร้างเมื่อวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ.2394 โดยหลวงพ่อทองเป็นผู้สร้าง ในระยะแรกสร้างเป็นที่พักสงฆ์ ภายในวัดโดยมีอุโบสถที่สวยงามและเป็นที่ตั้งรูปเคารพสักการะของพระเกจิอาจารย์หลวงพ่อสุด สังขรัตน์ (พระครูสุตกิจวิจารณ์) ซึ่งประวัติพอสังเขปของหลวงพ่อสุด สังขรัตน์ หรือพระครูสุตกิจวิจารณ์ อดีตเจ้าอาวาสวัดไม้ฝาด อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง เกิดที่บ้านฉาง หมู่ที่ 1 ตำบลโคกยาง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2427 บิดาชื่อ สังข์ ได้รับฐานันดรศักดิ์เป็น ขุนสุภมาตรา มารดาชื่อ ซิ้น มีพี่น้อง 3 คน เมื่ออุปสมบทแล้วได้จำพรรษาที่วัดโคกยางต่อมาจึงย้ายไปจำพรรษาที่วัดตรังคภูมิพุทธาวาส เพื่อศึกษาพระปริยัติธรรม ปี พ.ศ. 2480 สอบความรู้ลักษณะปกครองคณะสงฆ์หน้าที่เจ้าอาวาสได้ชั้นโท ซึ่งนอกจากมีความรู้ทางธรรมแล้ว พระครูสุตกิจวิจารณ์ศึกษาวิชาความรู้ทางเวทยาอาคม เลขยันต์ หมอดู วิชาช่างก่อสร้างและศิลปะฝีมือต่าง ๆ ในวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2481 ได้รับแต่งตั้งเป็นที่พระปลัด ฐานานุกรม ในพระครูวิมลศีลขันธ์(ซ้วน) เจ้าคณะอำเภอสิเกา และในวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2493 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตร ที่ “พระครูสุตกิจวิจารณ์” และได้ถึงแก่มรณภาพด้วยโรคโลหิตในสมองอุดตัน เมื่อวันศุกร์ที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 อายุได้ 84 ปี พรรษา 58

นอกจากนี้วัดไม้ฝาดเป็นที่ตั้งของโรงเรียนวัดไม้ฝาด ทำหน้าที่บ่มเพาะความรู้ให้แก่เยาวชนในพื้นที่มาตั้งแต่ ปี พ.ศ. 22476 โดยเปิดเรียนครั้งแรกเมื่อ วันที่ 1 ตุลาคม 2476 มีพระครูปลัดสุด จทรสโส เจ้าอาวาส เป็นประธาน นายเต้ง ช่วยธานี กำนันตำบลไม้ฝาด นายมาก แสงศรีจันทร์ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 3 ตำบลไม้ฝาด และราษฎร จำนวน 50 คน ได้ใช้ศาลาวัดเป็นสถานที่เรียนชั่วคราว มีนักเรียน 20 คน เป็นเด็กในบังคับ 17 คน เด็กนอกบังคับ 3 คน ปัจจุบันโรงเรียนย้ายออกจากพื้นที่ของวัดมาสร้างโรงเรียนในที่ราชพัสดุ มีขนาด 8 ไร่ 2 งาน 22 ตารางวา เปิดสอนระดับอนุบาล - ชั้นประถมปีที่ 6

การก่อตั้งมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง ปี พ.ศ. 2533 มีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและการศึกษาในชุมชน เพราะชุมชนเริ่มสนับสนุนบุตรหลานด้านการศึกษาทั้งในระดับปริญญาตรีและปริญญาโท โดยการส่งบุตรหลานเข้าศึกษาต่อในชุมชนมากยิ่งขึ้น ปัจจุบันคณะที่เปิดในมหาวิทยาลัยฯ ประกอบด้วย คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง วิทยาลัยการโรงแรมและการท่องเที่ยว คณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันวิจัยและพัฒนา และสถาบันทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

บ้านไม้ฝาด หมู่ที่ 3 ตำบลไม้ฝาด อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอสิเกา ประมาณ 10 กิโลเมตร และห่างจากศาลากลางจังหวัดตรัง ประมาณ 40 กิโลเมตร ลักษณะเป็นที่ราบเชิงเขา และที่ราบชายฝั่งทะเล

อาณาเขตติดต่อ (ตำบลไม้ฝาด)

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อหิน อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง
• ทิศใต้ ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลบางสัก อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลนาเมืองเพชร อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง       
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ทะเลอันดามัน

จำนวนประชากร ชุมชนบ้านไม้ฝาด จากการสำรวจข้อมูลสถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) โดยสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง เดือนมกราคม ปี พ.ศ. 2566 รายงานจำนวนประชากรบ้านไม้ฝาด หมู่ที่ 3 ตำบลไม้ฝาด อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง ประกอบด้วย จำนวนประชากรชาย 818 คน จำนวนประชากรหญิง 815 คน จำนวนประชากรทั้งสิ้น 1,633 คน จำนวนหลังคาเรือน 1,251 หลังคาเรือน          

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ชุมชนบ้านไม้ฝาด นับถือพุทธศาสนา ฉะนั้นวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่นจึงสัมพันธ์กับวันสำคัญทางศาสนา และเทศกาลงานรื่นเริงที่พบในสังคมภาคใต้ ประกอบด้วย เทศกาลสงกรานต์ การรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ การทำบุญวันสำคัญทางศาสนาหรือวันพระใหญ่ วันสารทเดือนสิบ ประเพณีลากพระ วันลอยกระทง

1. นายสมยศ เหนือคลอง ภูมิปัญญาด้านการแพทย์แผนไทย หมอยาหม้อ จัดยาหม้อต้มกินด้วยสมุนไพร อาศัยอยู่ 169/2 หมู่ 3 ต.ไม้ฝาด อ.สิเกา จ.ตรัง ช่วงปี พ.ศ. 2538 ศึกษายาสมุนไพร การจัดหายาสมุนไพร การจับเส้น การต้มยาหม้อ จาก หมอเซียน แสงสีจันทร์ ผู้เป็นลุง กรทั่งมีทักษะการรักษาผู้ป่วยด้วยการจัดยาหม้อ ต่อมาราวปี พ.ศ. 2549 - 2550 หมอเซียน แสงสีจันทร์ เสียชีวิต จึงทำการรักษาผู้ป่วยแทนและได้นำตำรา และยาสมุนไพรชนิดต่าง ๆ มารักษาที่บ้านของตนเอง จนถึงปัจจุบัน นายสมยศสร้างประโยชน์ให้แก่ชุมชนและสังคมโดยการรักษาผู้ป่วยทั้งในชุมชนหมู่บ้านและต่างจังหวัดและเป็นการรักษาในแบบที่ไม่ต้องการให้ผู้ป่วยเสียค่าใช้จ่ายมากเกินความจำเป็น

ทุนชุมชนบ้านไม้ฝาด

1. ทุนทรัพยากรการท่องเที่ยว ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นทุนที่สำคัญของชุมชนบ้านไม้ฝาด ชุมชนนำทุนความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรมาสร้างให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจแก่ชุมชน ในท่ามกลางอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่กำลังให้ความสำคัญกับชุมชนท้องถิ่น ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี บ้านไม้ฝาด ผสานคุณค่าของชุมชนกับมูลค่าทางเศรษฐกิจออกแบบกิจกรรมเพื่อเรียนรู้ทุนของชุมชน ดังนี้

• ปั่นจักรยานชมวิถีชีวิตชุมชน
• สัมผัสวิถีประมงพื้นบ้านของคนในชุมชน
• สัมผัสวิถีชีวิตคนทำสวนยาง
• กราบมนัสการหลวงพ่อสุด และเยี่ยมชมโบสถ์ ณ วัดไม้ฝาด
• ท่องเที่ยวในหาดราชมงคลและพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำราชมงคลตรัง 

2. ทุนคติชนสุภาษิตท้องถิ่น คติชนแต่ละท้องถิ่นเป็นการสะท้อนอุดมการณ์ โลกทัศน์ ของสมาชิกในชุมชน ชุมชนบ้านไม้ฝาดมีสุภาษิต คำสอนที่บ่งบอกเป็นนัย ทำหน้าที่ในการขัดเกลาทางสังคมให้แก่สมาชิกในชุมชน ทุนคติชนสุภาษิตท้องถิ่นบ้านไม้ฝาดสามารถจัดประเภท ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับมนุษย์ ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับพืช ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับสัตว์ ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับสิ่งของ ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับพืช ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับสัตว์ ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับสิ่งของ

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับมนุษย์

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
พูดทิ่มเข้าทิ่มออก	ทิ่ม หมายถึง ตำ	พูดกลับกลอก
ฉีกขากลวมเปรว	ฉีกขา หมายถึง ถ่างขาออก  กลวม หมายถึง สวม เปรว หมายถึง ป่าช้า	ปิดบังความไม่ดีไว้ ไม่ให้ผู้อื่นรู้ กันท่าผู้อื่น
คนมาทีหลัง กินดังเหนียว	ที หมายถึง ครั้ง เหนียว หมายถึง ข้าวเหนียว	คนทำงานล่าช้าย่อมเสียเปรียบผู้อื่น
เน่งเข้าว่าโม่ ครั้งโฉเขาว่าบ้า	เน่ง หมายถึง นิ่ง โม่ หมายถึง โง่ โฉ หมายถึง เสียงดัง	ถ้านิ่งเฉยไม่พูดเปรียบเสมือนคนโง่ ถ้าพูดเสียงดังก็เปรียบเสมือนคนบ้า
ชื่อได้ข้า หน้าได้พี่เณร	ข้า หมายถึง บ่าวไพร่	การทำงานในบางครั้ง ความเหนื่อยยากลำบากเกิดขึ้นกับผู้ที่กระทำการ แต่คำยกย่องสรรเสริญกลับเกิดขึ้น กับคนที่เป็นเจ้านายหรือคนที่มีตำแหน่งใหญ่โตกว่า

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับพืช

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
ผักดีปลาดีหาชีวัดนอก  ขี้เยี่ยวไม่ออกหาชีวัดใน	เยี่ยว หมายถึง ฉี่ ชี หมายถึง แม่ชี	ตอนที่มีความทุกข์หรือเจอความลำบากก็มาปรึกษาหารือ แต่ยามเป็นสุขกลับไม่เคยนึกถึงไม่ไปมาหาสู่
ขมิ้นยังไม่ทันหล่นจากหัว	หัว หมายถึง เหง้า	คนที่ยังไม่มีความรู้ความสามารถมากมายแต่วางตัวเป็นผู้รู้
น้ำเต้าล่ามาขี้พร้าล่า	น้ำเต้า หมายถึง ฟักทอง ขี้พร้า หมายถึง ฟักเขียว ล่า หมายถึง เลื้อย	การพึ่งพาอาศัยกันช่วยเหลือกันหรือ  หมายถึงการที่บุคคลที่มีนิสัยทำงานชักช้า เฉื่อยช้า ทำงานร่วมกัน
ใหญ่พร้าว ท้าวลอกอ	ลอกอ หมายถึง มะละกอ พร้าว หมายถึง มะพร้าว	กล่าวถึงคนที่มีอายุมากแต่ลักษณะนิสัยการทำงานความรับผิดชอบไม่ดีเท่าที่ควร

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับสัตว์

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
กินน้ำตาคางคก		การค้นหาคำตอบโดยการสอบถามพูดคุย
ขันนอกเปาะ	ขัน หมายถึง เสียงไก่ร้องยามเช้าตรู่ เปาะ หมายถึง ภาชนะ	คนที่มีนิสัยไม่โอ้อวด
ลายมือเขียนขี้หอย	หอย หมายถึง สัตว์ทะเลชนิดหนึ่ง ขี้ หมายถึง อุจจาระ	คนที่มีลักษณะนิสัยเป็นคนดีน่าคบ
แมงป่องม่ายเหล็กใน	ม่าย หมายถึง ไม่	คนที่ไม่มีอาวุธ หรือความเด็ดเดี่ยวในการทำสิ่งต่าง ๆ อ่อนแอไม่มีความกล้าหาญ
นกเสียบไส้ขี้ตามช้าง	นกเสียบไส้ หมายถึง นกชนิดหนึ่งมีถิ่นที่อยู่อาศัยในภาคใต้	ทำกิจการใหญ่โตแต่ไม่มีทุนทรัพย์

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวกับสิ่งของ

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
ผีตายโหง โรงไม้ยาง		คนที่นิสัยไม่ดี ใช้ชีวิตร่วมกันแต่ทำสิ่งไม่ดีไม่ควรคบหา
ควัดด้งเปรา	ควัด หมายถึง การนำกระด้งมาใส่ของแล้วใช้มือยกขี้นลงโดยไม่ให้ของในกระด้งตกหล่น ด้ง หมายถึง กระด้ง	การกระทำสิ่งก็ก็ตามอย่างตั้งใจแต่มิได้เกิดความสำเร็จ
กล้าหน้าหม้อ		การทำงานเอาหน้า

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับพืช

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
ตื่นสายให้สร้างสนพร้าว ตื่นเช้าให้สร้างสวนยาง	พร้าว หมายถึง มะพร้าว	การเลือกอาชีพให้เหมาะสมกับอุปนิสัย

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับสัตว์

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
เข้าบ้านคนอื่นต้องหดหาง		การกระทำสิ่งใดต้องมีความเกรงใจไม่ว่าจะทำกับใครหรือใช้ชวิตอยู่แห่งไหน
เขเต่า แบกไอ้โต้	เข หมายถึง ขี่ ไอ้โต้ หมายถึงมีด	คนที่ไม่ฉลาดโง่เขลา เชื่องช้าทำงานช้า
ถือฆ้องให้เพื่อตี ตรันวานหมีให้เพื่อนเล่น	ตรัน หมายถึง ผลัก วาน หมายถึง ก้น	ทำประโยชน์ให้กับผู้อื่น แต่ตัวเองต้องเหน็ดเหนื่อยและอาจได้รับอันตราย

ภาษิตที่มีเนื้อความเกี่ยวข้องระหว่างมนุษย์กับสิ่งของ

ภาษิต	คำศัพท์	ความหมาย
ผู้เฒ่าบอดนอนกอดตำรา	เฒ่า หมายถึง ผู้สูงอายุ	บุคคลที่หวงวิชา
ผูกเรือกับหญ้าปล้อง ลอยปักหลังบนกองแกลบ	แกลบ หมายถึง ส่วนเปลือกของเมล็ดข้าว	บุคคลที่ทำอะไรไม่มุ่งมั่นไม่จริงจัง
กินข้าววัด นอนหลาห่มผ้าผี	หลา หมายถึง ศาลา	บุคคลที่ไม่มีงานทำไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่งแน่นอน

ภาษิต ข้างต้นเป็นตัวอย่างพอสังเขป อย่างไรก็ดีภาษิตทั้งหมดมิได้มีการใช้ในการอบรมสั่งสอนหรือถ่ายทอดทางสังคมแก่สมาชิกในชุมชนเฉพาะพื้นที่บ้านฝาด หมู่ที่ 3 เท่านั้น แต่เป็นภาษิตที่เป็นทุนทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของสมาชิกทั้งหมดในชุมชนตำบลบ้านฝาด อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง

ภาษาถิ่นใต้ จังหวัดตรัง

ด้านเศรษฐกิจ:

สมาชิกชุมชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพด้านเกษตรกรรม ได้แก่ สวนยางพารา สวนปาล์มและการประมง รายได้หลักมาจากการทําสวนยางพารา ในหมู่บ้านมีตลาดนัดขายสินค้าสัปดาห์ละ 1 วัน ปัจจุบันคนรุ่นเดิมยังประกอบอาชีพการ ทําสวนยางพาราและทําการประมง อย่างไรก็ดีรุ่นลูกหลานมีการรับราชการ ทํางานบริษัท ลูกจ้างในส่วนราชการ ส่วนคนรุ่นกลางและคนรุ่นใหม่มีการประกอบอาชีพค้าขาย ดังการขยายวันนัดหรือขยายตลาดนัด เพิ่มเป็นสัปดาห์ละ 6 วัน เนื่องจากมีมหาวิทยาลัยราชมงคลตั้งอยู่ในพื้นที่ ฉะนั้นจํานวนนักศึกษาที่เพิ่มมากขึ้นทําให้เศรษฐกิจในชุมชนมีการขยายตัวนอกจากการเกษตร นอกจากนี้คนรุ่นใหม่ในชุมชนและนอกชุมชนมีการลงทุนเปิดหอพักและบ้านเช่ามากขึ้นทําให้เศรษฐกิจในชุมชนมีความเคลื่อนไหว สมาชิกในชุมชนมีการประกอบอาชีพหลัก อาชีพรองและอาชีพเสริม เป็นการส่งเสริมรายได้และชุมชนมีแหล่งงานใกล้บ้าน

ด้านสังคมและประชากร:

ประชากรในชุมชนมีรูปแบบครอบครัวแบบขยาย โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นสถานที่ในการประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ทางศาสนาและประเพณี ชุมชนยังคงความสัมพันธ์แบบระบบเครือญาติ มีลักษณะนิสัยประนีประนอมยังคงพึ่งพาอาศัยช่วยเหลือซึ่งกันและกัน อย่างไรก็ดีครอบครัวเริ่มมีขนาดเล็ก และขนาดกลาง ความหนาแน่นของประชากรต่อพื้นที่เริ่มสูง และมีการส่งเสริมให้บุตรหลานมีการศึกษาสูงขึ้น

ด้านการศึกษา:

การตั้งมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง ปี พ.ศ. 2533 ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาในชุมชน เพราะชุมชนเริ่มสนับสนุนบุตรหลานด้านการศึกษาทั้งในระดับปริญญาตรีและปริญญาโท โดยการส่งบุตรหลานเข้าศึกษาต่อในชุมชนมากยิ่งขึ้น

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

เจตนา อินยะรัตน์. (2557). ภาษิตชาวบ้านตำบลไม้ฝาด อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย.

ผ่องศรี พัฒนมณี. (2554). การศึกษาวิถีชีวิตของชุมชน : กรณีศึกษาครอบครัวชุมชนบ้านไม้ฝาด ตําบลไม้ฝาด อําเภอสิเกา จังหวัดตรัง. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย.

องค์การบริหารส่วนตำบลไม้ฝาด. (2562). ข้อมูลพื้นฐาน. https://www.maifad.go.th/

Kittiporn Choosan. (2563, ก.ค. 6). เที่ยวหาดราชมงคล. [วิดิโอ]. https://www.youtube.com/