ชุมชนตลาดริมทางรถไฟบ้านกรูด เป็นชุมชนดั้งเดิมที่เกิดขึ้นหลังจากมีทางรถไฟและสถานีบ้านกรูดราวๆ ร้อยปี เดิมมีเรือนแถวไม้อยู่เพียงฝั่งเดียวคือฝั่งตรงข้ามกับสถานีรถไฟบ้านกรูด ผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณนี้สามารถมองเห็นทางรถไฟได้ ต่อมาเมื่อมีการสร้างถนน เรือนแถวฝั่งตรงข้ามจึงถูกสร้างขึ้น เส้นทางคมนาคมนำมาซึ่งความคึกคักของผู้คน ในช่วงร้อยปีก่อนนั้น คือ ทางรถนำพาผู้คนมาตั้งถิ่นฐาน ครั้นล่วงเลยมาสู่ยุคห้าสิบปีก่อนกลับกลายเป็นถนนที่นำพาผู้คนมาตั้งหลักแหล่ง และการคมนาคมที่สะดวกสบายเช่นกัน ที่ทอดทางให้คนหนุ่มสาวก้าวออกจากชุมชนเล็กๆ เข้าสู่เมืองใหญ่ด้วยเหตุผลเรื่องการงานและการเงิน

ชุมชนตลาดริมทางรถไฟบ้านกรูด ห่างจากที่ว่าการอำเภอบางสะพาน 19 กิโลเมตร อยู่ห่างจากตัวจังหวัดปะจวบคีรีขันธ์ ประมาณ 117 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 356 กิโลเมตร การเดินทางจากกรุงเทพฯ มายังชุมชนริมทางรถไฟบ้านกรูด สามารถเดินทางได้ทั้งรถยนต์ส่วนบุคคล รถโดยสารประจำทางปรับอากาศ และรถไฟ

สภาพพื้นที่ทางกายภาพ

ตำบลธงชัย มีสภาพพื้นที่เป็นหุบเขาทางด้านทิศตะวันตกและเป็นที่ราบลาดลงไปทางทิศตะวันตกติดกับทะเลอ่าวไทยและมีทรัพยากรธรรมชาติที่ค่อนข้างสมบูรณ์ พื้นที่ดินมีความอุดมสมบูรณ์สูง มีลำคลองสายสั้นๆ หลายสาย ไหลจากหุบเขาลงสู่ที่ราบและทะเล เป็นแหล่งเกษตรกรรม แหล่งทำการประมง และแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ

ชุมชนตลาดริมทางรถไฟบ้านกรูด เป็นชุมชนเกษตรกรรมที่มีบ้านห้องแถวไม้ 2 ชั้น หลังคากระเบื้องว่าว โดยเฉพาะอาคารบ้านเรือนทางฝั่งตะวันออกของสถานีรถไฟ มีลำคลองไหลผ่านพื้นที่และมีพื้นที่เกษตรกรรมอยู่บริเวณรอบนอกชุมชน

จากข้อมูลการสำรวจของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ปี 2554 ระบุจำนวนครัวเรือนและประชากรในเขตตำบลธงชัย จำนวน 2,363 หลังคาเรือน ประชากรรวมทั้งหมด 4,118 คน แบ่งเป็นประชากรชาย 1,967 คน หญิง 2,151 คน 

ด้านกลุ่มอาชีพ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกี่ยวกับการท่องเที่ยว และประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ มะพร้าว ข้าว ผลไม้ กล้วย การเลี้ยงสัตว์ เช่น การเลี้ยงโค ไก่ กบ จระเข้เพื่อการส่งออก แกะ ตะพาบน้ำ การค้าขาย การประมงชายฝั่ง รับราชการ และรับจ้างทั่วไป มีโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก

ในชุมชนมีขนบธรรมเนียมประเพณีคล้ายกับชาวภาคกลางทั่วไป เช่น งานประเพณีแห่เทียนพรรษา งานประเพณีสงกรานต์ งานประเพณีลอยกระทง ฯลฯ

ทุนกายภาพ

1. หาดบ้านกรูด ตั้งอยู่ในเขตบ้านกรูด ตำบลธงชัย อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นชายหาดที่มีความกว้างและความงามอย่างยิ่ง มีแนวหาดมีความยาวประมาณ 12 กิโลเมตร และขนานไปกับถนนเลียบชายหาด หาดบ้านกรูดนั้น ขึ้นชื่อว่าเป็นหาดที่สวยงามอีกแห่งหนึ่งในประเทศไทย แต่เดิมบริเวณบ้านกรูด จะมีต้นมะกรูดขึ้นเป็นจำนวนมากจึงเป็นที่มาของชื่อ บ้านกรูด หาดบ้านกรูด มีชายหาดอยู่ 2 หาด แบ่งออกเป็น หาดบ้านกรูดเหนือและหาดบ้านกรูดใต้ โดยมีเขาธงชัยแบ่งหาดทั้งสองออกจากกัน หาดบ้านกรูดเหนือจะอยู่ทางทิศเหนือของยอดเขาธงชัยเป็นหาดส่วนตัวไม่มีถนนกั้น เพราะด้านหน้าเป็นถนนด้านหลังเป็นทะเล ส่วนหาดบ้านกรูดใต้จะเป็นหาดที่เลียบทะเล เพราะมีถนนเล็กๆ กั้นอยู่ บริเวณรอบๆ จึงมีรีสอร์ทจำนวนมากอยู่ริมถนนไว้คอยบริการนักท่องเที่ยว

ทุนวัฒนธรรม

1. วัดดอนยาง ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 6 ตำบลธงชัย อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์  โดยตั้งอยู่เยื้องกับสถานีรถไฟบ้านหรูด เป็นวัดประจำชุมชนบ้านกรูด

กรมการปกครอง. (2565). ระบบสถิติทางการทะเบียน จำนวนประชากร. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/new_stat/webPage/statByYear.php

กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2564). หาดบ้านกรูด. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: https://thailandtourismdirectory.go.th/th/attraction/1416

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานประจวบคีรีขันธ์. (2565). บ้านกรูด สูดกลิ่นทะเล. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: https://www.facebook.com/photo/?fbid=5454385517956807&set=a.174210272641051

เทศบาลตำบลบ้านกรูด. (2562). ด้านเศรษฐกิจ. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: https://www.bankrutcity.go.th/general2.php

สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2560). ทะเบียนย่านชุมชนเก่าในพื้นที่ภาคกลาง. ม.ป.ท.: ม.ป.พ. จาก : https://nced.onep.go.th/wp-content/uploads/2017/06/Old-town_Central.pdf.

องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย. (2565). สภาพทั่วไป อบต.ธงชัย. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: http://www.tc.go.th/site/index.php?option=com_content&view=article&id=105&Itemid=49

______. วัดดอนยาง. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2566, จาก: https://tourwatthai.com/central/watdonyang/