Advance search

น้ำตกขุนต๊ำ จำปาทองลือชื่อ ศักดิ์สิทธิ์คือพระธาตุโป่งขาม ลือนามแดนข้าวโพดหวาน เล่าขานถิ่นสาวงาม โดดเด่นวัฒนธรรมล้านนา ผลิตภัณฑ์ผักตบชวา ภูมิปัญญาท้องถิ่น

หมู่ที่ 7
บ้านต๊ำพระแล
บ้านต๊ำ
เมืองพะเยา
พะเยา
เทศบาลตำบลบ้านต๊ำ โทร. 0-5488-8345-6
ขวัยเรือน สมคิด
8 มิ.ย. 2023
กนกวรรณ เอี่ยมชัย
21 มิ.ย. 2023
กนกวรรณ เอี่ยมชัย
24 ก.ค. 2023
บ้านต๊ำพระแล

เดิมชื่อหมู่บ้าน "ฮ่องไฮ" และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "ต๊ำพระแล" คำว่า "ต๊ำ" หมายถึง ลำน้ำแม่ต๊ำที่ไหลผ่านหมู่บ้าน ส่วนคำว่า "พระแล" เนื่องจากในหมู่บ้านมีการมีวัดที่สร้างขึ้นอยู่แห่งหนึ่ง ตั้งอยู่ติดลำน้ำชาวบ้านเรียกว่า "วัดพระแล"


ชุมชนชนบท

น้ำตกขุนต๊ำ จำปาทองลือชื่อ ศักดิ์สิทธิ์คือพระธาตุโป่งขาม ลือนามแดนข้าวโพดหวาน เล่าขานถิ่นสาวงาม โดดเด่นวัฒนธรรมล้านนา ผลิตภัณฑ์ผักตบชวา ภูมิปัญญาท้องถิ่น

บ้านต๊ำพระแล
หมู่ที่ 7
บ้านต๊ำ
เมืองพะเยา
พะเยา
56000
19.22264802
99.80757773
เทศบาลตำบลบ้านต๊ำ

บ้านต๊ำพระแล หมู่ที่ 7 ตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2480 เป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ ซึ่ง ตั้งตามขอบฝั่งลำน้ำแม่ต๊ำต่อมามีหลายหลังคาเรือนขยายตัวเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เป็นลำดับ เดิมชื่อหมู่บ้าน "ฮ่องไฮ" และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "ต๊ำพระแล" คำว่า "ต๊ำ" หมายถึง ลำน้ำแม่ต๊ำที่ไหลผ่านหมู่บ้าน ส่วนคำว่า "พระแล" เนื่องจากในหมู่บ้านมีการมีวัดที่สร้างขึ้นอยู่แห่งหนึ่ง ตั้งอยู่ติดลำน้ำชาวบ้านเรียกว่า "วัดพระแล" เนื่องจากพระพุทธรูปที่สร้างมาจากทองคำมีความสวยงาม และมีลักษณะตาที่แลมองตามคนที่ผ่านไปผ่านมา ชาวบ้านในสมัยนั้นไม่มีใครกล้าเข้าใกล้และมีความเชื่อเรื่องผีจึงมีอาการหวาดกลัวต่อมาพระสงฆ์แก่รูปหนึ่งซึ่งเป็นเจ้าอาวาสประจำวัดป่าลานได้มานำพระพุทธรูปองค์นี้ไว้ที่พิพิธภัณฑ์แห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ปัจจุบันยังมีพระพุทธรูปองค์จำลองจากองค์จริงประดิษฐานอยู่ในอุโบสถที่วัดต๊ำพระแล

พ.ศ. 2436 ชาวบ้านได้อพยพเขามาอยู่ใหม่ เพราะเห็นว่าทำเลดี มีลำน้ำแม่ต๊ำเป็นแม่น้ำสายหลักที่อุดมสมบูรณ์ตลอดปี มีพื้นที่กว้างขวาง สามารถขยายความเจริญได้มากมาย มีแหล่งทรัพยากรที่ทำมาหากินได้ไม่รู้จักหมด ผู้นำชุมชนคนแรกย้ายมาจากจังหวัดลำปาง ชื่อ ขุนต๊ำ คนส่วนใหญ่ก็มาจากบ้านลำปางหลวง จังหวัดลำปางบางคนก็มาจากที่อื่น เช่น จังหวัดแพร่ มาครั้งแรกมีความมุ่งหมายที่จะหาที่ทำนา ปลูกข้าวให้ได้มาก ๆ จึงมีการบุกเบิกป่าเพื่อทำนาจนสำเร็จ มีการจัดสรรที่ดินแบ่งกันเพื่อทำมาหากิน มีอาณาเขตครอบครองของหมู่บ้าน และแต่ละครอบครัวกันอย่างกว้างขวาง

พ.ศ. 2440-2463 นายพรมเสน ยานะ ถึง นายสุนันต๊ะ ปวนคำ จะมีการจัดสรรที่ดินทำกินอย่างเป็นสัดส่วน มีอาณาเขตขยายกว้างแน่นอน สร้างรากฐานของหมู่บ้านไว้เป็นอย่างดี

พ.ศ. 2454-2463 นายบุญมา ชมพู ขึ้นเป็นผู้นำอีกคนหนึ่ง เนื่องจากมีการขัดแย้งเรื่องการสร้างวัด ต้องมีการเกณฑ์คนไปทำงาน เพื่อไม่ให้มีการเอาเปรียบกัน การจัดให้มีผู้นำอีกหนึ่งคน เพื่อคอยคุมคน 2 กลุ่ม กลุ่มทางเหนือกับกลุ่มทางใต้โดยมีวัดตั้งเป็นศูนย์กลาง

พ.ศ. 2463-2468 ขยายที่ดินทำกินใหม่ นำโดยนายแปง ขุนอ้อย เป็นชาวบ้านที่ได้รับการยกย่อง เป็นนายช่างที่มีผลงานสร้างวัดต่ำพระแลจนสำเร็จ และสร้างบ้านคนในหมู่บ้านได้สำรวจพื้นที่บริเวณหลังวัดต๊ำพระแล ที่เล็งเห็น ว่าน่าจะเป็นที่นาได้ จึงได้ ออกสำรวจเป็นที่ทำกินแหล่งใหม่ได้จนถึงปัจจุบันบางคนเชื่อทำไม่จำไหลย้อนคืนสมัยนายแก้ว ยานะ

พ.ศ. 2490-2492 เป็นช่วงสงครามโลก ได้ประกาศให้ชาวบ้านเป็นภาวะฉุกเฉิน ทุกครอบครัวได้ทำหลุมหลบภัยจากระเบิดสงคราม

พ.ศ. 2492-2497 นายมา พิทักษ์รัตนศ์ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล

พ.ศ. 2497-2518 สมัยนายไขย ยานะ มีการขยายการศึกษาสู่ปวงชน จึงมีการจัดตั้งโรงเรียนขึ้น โดยมี นายกองคำ ไชยรินคำ และครูอื่น 1 สอนประมาณ 3 คน ได้ขยายโรงเรียน จากที่ข้างวัดไปตั้งสถานที่ใหม่ในปัจจุบันโดยมีนายกองคำ ไชยรินคำ เป็นครูใหญ่ เป็นผู้ร่วมวางแผ่นทั้งหมด นายกองคำ ไชยรินคำ ยังขยายอาณาเขตโรงเรียนให้ได้มากเป็น 100 กว่าไร่ เพื่อรองรับความเจริญโดยตั้งใจมีสนามมาตรฐาน 400 เมตรเป็นศูนย์การแข่งขันกีฬาของตำบลบ้านต่ำอีกด้วย มีการวางแผนแยกหมู่บ้านขยายความเจริญมาบริเวณรอบโรงเรียน

เมื่อปี พ.ศ. 2508 พี่น้องศาสนาคริสต์ที่บ้านต๊ำพระแลเริ่มรวมตัวกันที่ศาลาธรรมในการนมัสการพระเจ้าในวันอาทิตย์

พ.ศ. 2518-2522 นายน้อย ยานะ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล ในปี 2520 มีการรับสมัคร อสม. ทุกหมู่บ้านมีการอบรม อสม. ให้ความรู้ในการดูแลสุขภาพประชาชนทุกกลุ่มประชากรหน่วยงานรัฐกระทรวงสาธารณสุขอบรมอสม. จึงเกิดกลุ่ม อสม. ในหมู่บ้านเพื่อร่วมดูแลสุขภาพของคนในชุมชน

พ.ศ. 2522-2523 นายเมือง มูลข้าว เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล

พ.ศ. 2524 เริ่มมีการสร้างฝายทดน้ำแม่น้ำต๊ำเนื่องจากหมู่บ้านมีสภาพแห้งแล้งเริ่มโดยนายก่องคำ ปันคำ เป็นผู้นำได้วางแผนขอไฟฟ้าเข้าสู่หมู่บ้านได้สำเร็จในปี พ.ศ. 2525 และได้ขอยกหมู่บ้าน เป็น 2 หมู่บ้าน ได้วางผังบ้านที่จะแยกไว้โดยจัดสรรที่ดินแบ่งกันคนละกว้างประมาณ 10 วา ยาวไม่เกิน 70 วา มีถนนเส้นต่าง 1 ตลอดจนที่สาธารณะไว้ทำประโยชน์อีกจำนวนหนึ่ง ในสมัยนี้ยังได้ขยายถนน ทำถนนไปถึงน้ำตกจำปาทองและเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2525 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และเสด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถพร้อมด้วยเสด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามกุฎราชกุมารีเสด็จทอดพระเนตรฝายทดน้ำแม่น้ำแม่ต๊ำ จากนั้นทรงเยี่ยมราษฎร ณ บริเวณสนามหน้าโรงเรียนบ้านต๊ำพระแล และใน พ.ศ. เดียวกันเริ่มมีโทรทัศน์ขาวดำ โครงการชลประทานขนาดเล็กฝายต๊ำ ตำบลบ้านต๊ำ เป็นสำนักงานชลประทานที่2กรมชลประทานกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และเริ่มก่อตั้งกลุ่มฌาปนกิจสงเคราะห์

พ.ศ.2526-2528  นายเมือง มูลข้าว เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล

พ.ศ. 2528-2531 นายไพรฤทธิ์ ปีงวงศ์ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล เริ่มสร้างคริสตจักรหลังใหม่

พ.ศ. 2529 ขึ้น ที่หมู่บ้านซึ่งก็คือ คริสตจักรไมตรีสุข ในปัจจุบัน มีก่อตั้งกลุ่มผู้สูงอายุครั้งแรก และมีการใช้เครื่องกระจายเสียงในการแจ้งข่าวต่าง ๆในหมู่บ้าน เช่น การใช้โทรโข่ง

พ.ศ. 2531 นายอุดม ยานะ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล และในวันที่ 1 เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2532 บ้านต๊ำพระแลหมู่ที่ 7 ได้แยกไปอีกหมู่บ้าน คือบ้านต๊ำพระแลหมู่ที่ 11 เนื่องจากมีประชากรเพิ่มมากขึ้น ทำให้การปกครองและการดูแลเป็นไปได้ไม่ทั่วถึงเพื่อให้ได้รับการจัดสรรงบประมาณในการพัฒนาหมู่บ้าน การกระจายอำนาจการปกครองการแยกหมู่บ้านจะทำให้หมู่บ้านได้งบประมาณและการดูแลชาวบ้านได้ทั่วถึงมากขึ้น

พ.ศ. 2532 ได้มีการก่อตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ซึ่งมีหน้าที่ในการรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน ดูแลและบำรุงทางบกและทางน้ำ รักษาความสะอาดของถนน หรือทางเดินและที่สาธารณะ รวมทั้งการกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล และป้องกันและระงับโรคติดต่อ

พ.ศ. 2542 มีการจัดตั้งกลุ่มสหกิจชุมชนผักตบชวา ซึ่งทำให้กลุ่มแม่บ้านในหมู่บ้านมีรายได้จากการสานผักตบชวาบางคนทำเป็นอาชีพหลัก บางคนทำเป็นอาชีพเสริมและสามารถสร้างรายได้ให้กับคนในครอบครัวและชุมชนได้ตลอดทั้งปี

พ.ศ. 2547 ได้มีการก่อตั้งกลุ่มสหกรณ์ปลานิลเนื่องจากชุมชนตำบลบ้านต๊ำมีการเลี้ยงปลานิลเป็นจำนวนมากและประชาชนบ้านต่ำพระแลมีจำนวนผู้เลี้ยงปลานิล 1 ใน 3 ของผู้ที่เลี้ยงปลานิลทั้งหมดในกลุ่มสหกรณ์ปลานิล ทำให้ประชาชนมีรายได้หลักจากการขายปลาเป็นจำนวนมาก

พ.ศ. 2547-2551 นายนิยม สมเชื้อ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล

พ.ศ. 2551 นายอุดม ยานะ เป็นผู้นำหมู่บ้านต๊ำพระแล และในปีเดียวกัน ได้มีการเริ่มใช้น้ำประปาภายในหมู่บ้านเป็นครั้งแรกแต่ประปาจะใช้ได้ดีในช่วงฤดูฝน

พ.ศ. 2552 ได้มีการจัดทำแผนพัฒนาโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเพื่อพัฒนาปรับปรุงบริการด้านสาธารณสุข จึงได้รับการยกระดับจากสถานีอนามัย เป็นโรงยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านต๊ำ

พ.ศ. 2558 ได้มีการก่อตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุตำบลบ้านต๊ำ โดยมีผู้สูงอายุจากหลายหมู่บ้านเข้าร่วมเป็นสมาชิก เนื่องจากมีจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น จึงก่อตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุขึ้นเพื่อพัฒนาและส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชนให้สามารถช่วยเหลือ ดูแลตนเองได้

พ.ศ. 2559 มีการเฝ้าระวังโรคไข้ซิก้าในหมู่บ้าน

พ.ศ. 2561 มีการก่อตั้งกลุ่มเลี้ยงโคเนื้อ เนื่องจากได้รับทุนจาก ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ในการซื้อวัวแม่พันธุ์ให้กับสมาชิกเลี้ยง เพื่อเป็นต้นทุนสร้างอาชีพและรายได้ให้กับชุมชน

พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบต่ำลาดเอียงจากทางทิศตะวันออกไปทางทิศตะวันตก สำหรับใช้ทำการเกษตรเป็นหลัก ได้แก่ การทำนา บางส่วนใช้ทำสวน ทำไร่ นอกจากนั้นยังมีพื้นที่บางส่วนติดกับเขตพื้นที่ป่าไม้ คือ อุทยานแห่งชาติดอยหลวง มีน้ำตกจำปาทองและน้ำตกขุนและมีลำน้ำไหลผ่าน 2 สายหลัก ได้แก่ ลำน้ำแม่ต๊ำ และลำน้ำอิง ซึ่งน้ำทั้งสองนี้หลังจากไหลบรรจบกันทางทิศตะวันออกบริเวณบ้านต๊ำดอนมูล หมู่ที่ 2 และไหลลงสู่กว๊านพะเยาทางทิศเหนือของกว๊าน มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 1,750 ไร่ แบ่งเป็น พื้นที่อยู่อาศัย500 ไร่ พื้นที่ทำการเกษตร1,250 ไร่ พื้นที่สาธารณะ/นันทนาการ10 ไร่

อาณาเขตติดต่อ 

  • ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลท่าจำปี อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
  • ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านต๊ำพระแล หมู่ 11 ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
  • ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านต๊ำกลาง หมู่ 8 ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
  • ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านต๊ำม่อน หมู่ 12 ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา

จากการสำรวจของนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีพะเยา ปี 2562 มีบ้านเรือนทั้งหมด 215 หลังคาเรือน จำนวนประชาการที่อาศัยอยู่จริงทั้งหมด 874 คน เพศชาย 427 คน เพศหญิง 447 คน ซึ่งปกครองโดย พ่อหลวงมนัส นามบ้าน ตั้งแต่ พ.ศ.2555-ปัจจุบัน

ผู้ใหญ่บ้าน : นายมนัส นามบ้าน

กลุ่มที่เป็นทางการ

  • กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน(อสม.) : นางสาวจำแรง อ้อยหวาน เป็นประธาน มี อสม.รวมประธานทั้งสิ้น 22 คน

กลุ่มที่ไม่เป็นทางการ

  • กลุ่มผู้สูงอายุ : นายตู้ สะพานแก้ว เป็นประธาน มีสมาชิก 53 คน
  • กลุ่มแม่บ้าน : นางคำปัน อ้อยมูล เป็นประธาน มีสมาชิก 18 คน
  • กลุ่มโคเนื้อ : นายบรรจบ ธรรมไชย เป็นประธาน มีสมาชิก 16 คน
  • กลุ่มผักตบชวา : นางสมพิศ ชัยรัตน์ เป็นประธาน มีสมาชิกจำนวน 21 คน
  • กลุ่มสหกรณ์เลี้ยงปลาบ้านต๊ำเมืองพะเยา : นายประยุทธ เกษมเศรษฐพัฒน์ ผู้ใหญ่บ้านบ้านต๊ำกลางหมู่ 8 เป็นประธาน สมาชิกจำนวน 152 คน
  • กลุ่มกองทุนเงินล้าน : นายนิคม ปวนคำ เป็นประธาน

  • อาชีพหลัก : เกษตรกรรม ได้แก่ ทำนา, ทำสวนยางพารา, ทำสวนหอม,เลี้ยงปลา นอกจากนี้ยังประกอบอาชีพ พนักงาน-รับราชการ
  • อาชีพรอง : รับจ้างทั่วไป, ค้าขาย
  • อาชีพเสริม : จักสานผักตบชวา, เลี้ยงสัตว์ , ปลูกฟักทอง, ปลูกผักปลอดสารพิษ, ทำหน่อไม้ปี๊บ
  • รายได้ของประชาชน : ส่วนใหญ่ของหมู่บ้านมาจากการเกษตร
  • รายจ่ายของประชาชน : ค่าใช้จ่ายทางเกษตรกรรม เช่น ค่าจ้างรถไถนา รถหยอดข้าว รถเกี่ยวข้าว รถ ดูดข้าว, ค่าปุ๋ยเคมี, ค่ายาฆ่าแมลง, ยาคุมหญ้า เป็นต้น และค่าใช้จ่ายอุปโภค-บริโภค เช่น ค่าอาหาร, ค่าน้ำ, ค่าโทรศัพท์
  • หนี้สินของประชาชน : หนี้กู้ยืม ส่วนใหญ่เป็นหนี้จากการกู้ยืม ธกส.และสหกรณ์การเกษตร
  • กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : กิจกรรมเศรษฐกิจ ที่ทำตลอดทั้งปี ได้แก่ เลี้ยงปลาและขายปลา เลี้ยงสัตว์ ได้แก่ เลี้ยงวัว เลี้ยงไก่ไข่เลี้ยงหมู เลี้ยงหมู, จักสานผักตบชวา, ปลูก-เก็บผักสวนครัว และกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ทำตามช่วงฤดูกาล ได้แก่ ปลูกข้าว-เกี่ยวข้าว, ปลูก-เก็บกระเทียม, ปลูก-เก็บฟักทอง, กรีดยางพารา, ทำหน่อไม้ปี๊บ/ขาย

วัฒนธรรมประเพณี

  • เดือนมกราคม (เดือน 4 ล้านนา) : วันขึ้นปีใหม่, กลางเดือนจัดทำพิธี“ตานข้าวใหม่”
  • เดือนกุมภาพันธ์ (เดือน 5 ล้านนา) : รุกขมูล เข้ากรรม บวงสรวงศาลเจ้าบ้าน
  • เดือนมีนาคม (เดือน 6 ล้านนา) : สรงน้ำพระธาตุ
  • เดือนเมษายน (เดือน 7 ล้านนา) : ปีใหม่เมือง ป๋าเวณีปี๋ใหม่เมือง หรือประเพณีปีใหม่เมือง เป็นประเพณีที่สำคัญของชาวเหนือ หรือชาวล้านนา สืบเนื่องมาจากอดีตกาลที่จะยึดถือเป็นช่วงเปลี่ยนศักราชใหม่ โดยกำหนดจุดที่พระอาทิตย์ย้ายจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษ ซึ่งมักจะตรงกับวันที่ 13 เมษายน หรือ 14 เมษายนของแต่ละปี และจะกินเวลาประมาณ 4-7 วัน ยาวนานกว่าสงกรานต์ของภาคอื่น ๆ

วันที่ 13 เมษายน วันสังขานต์ล่อง จะมีการจุดประทัด ยิงปืน เพื่อส่งสังขารหรือไล่สังขาร (จะถือเอาตามเวลาสังขานต์ล่องตามที่บอกในปฏิทินปี๋ใหม่เมืองในปีนั้น เช่น บอกว่าสังขานต์จะล่องเมื่อ 03 นาฬิกา 30 นาที 26 วินาที ชาวบ้านก็จะจุดประทัดเวลานั้นถือว่าไล่สังขานต์)

วันที่ 14 เมษายน เป็น "วันดา" คือวันที่ต้อง เตรียมสิ่งของต่าง ๆ เพื่อใช้ทำบุญในวันรุ่งขึ้น วันเน่า ไม่ควรด่าทอ เกิดอุบัติเหตุเจ็บตัว สาปแช่งหรือกล่าวคำร้ายต่อกัน ปากจะเน่าจะเหม็น เป็นอัปมงคลไปทั้งปี

วันที่ 15 เมษายน "วันพญาวัน" วันที่สามของประเพณีปีใหม่เมือง ถือเป็นวันเถลิงศก เปลี่ยนศักราชเริ่มต้นปีใหม่ วันนี้มีการทำบุญทางศาสนาแต่เช้าตรู่ และอุทิศกุศลไปถึงญาติผู้ล่วงลับ หรือเรียกว่า “ตานขันข้าว” นำตุงปักลงบนกองเจดีย์ทราย ช่วงบ่ายเป็นการรดน้ำดำหัว เพื่อขอขมาคนเฒ่าคนแก่ พ่อแม่ ครูอาจารย์ ไปสรงน้ำพระพุทธรูป เจดีย์ เลี้ยงผีปู่ย่าในวันนี้

วันที่ 16 เมษายน "วันปากปี" เป็นวันแรกของปี มารวมตัวกันเพื่อทำบุญเสาใจบ้าน หรือส่งเคราะห์บ้าน พิธีสืบชะตาหมู่บ้าน และพากันไปขอขมา ดำหัว พระเถระผู้ใหญ่ตามวัดต่าง ๆ ดำหัวผู้อาวุโส ผู้นำชุมชน ในตอนค่ำของวันนี้จะมีการบูชาเทียน สืบชะตา ลดเคราะห์ รับโชค เพื่อให้เกิดความเป็นมงคลแก่ครอบครัว โดยในวันปากปีมีความเชื่อบางประการเกี่ยวกับ “แกงขนุน” หรือภาษาชาวบ้านเรียกว่า “แก๋งบ่าหนุน” ที่จะกินกันทุกครอบครัว เพราะเชื่อว่าจะหนุนชีวิตให้เจริญก้าวหน้า ทั้งนี้เหตุผลของการทานแกงขนุนดังกล่าว อาจจะมาจากชื่อขนุน ที่มีความหมายถึงการเกื้อหนุน ค้ำจุน ครอบครัวให้เจริญรุ่งเรืองหรือตลอดปี

  • เดือนพฤษภาคม (เดือน 8 ล้านนา) : เลี้ยงผีเจ้าที
  • เดือนมิถุนายน (เดือน 9 ล้านนา) : ประเพณีเลี้ยงผีปู่ย่า ไหว้ผีมดผีเม็ง, เลี้ยงขุนผีน้ำ (เจ้าพ่อพญาคำฟู)
  • เดือนกรกฎาคม (เดือน 10 ล้านนา) : แรม 1 ค่ำ เดือน 8 ทำบุญเข้าพรรษา แฮกนา หว่านกล้า ไถนา
  • เดือนสิงหาคม (เดือน 11 ล้านนา) : ช่วงเดือนนี้จะอยู่ในช่วงเข้าพรรษา มีการทำบุญตักบาตร
  • เดือนกันยายน (เดือน 12 ล้านนา) : ปล่อยเปรตปล่อยผี ทำบุญให้กับคนที่ล่วงลับไปแล้ว, ตานก๋วยสลาก ช่วงเดือน 12 ล้านนาถึงเดือนยี่ หรือตั้งแต่เดือนกันยายนจนถึงเดือนตุลาคมของทุกปี
  • เดือนตุลาคม (เดือน 1 ล้านนา) : ทำบุญออกพรรษา อยู่ในช่วงตานก๋วยสลาก สิ้นสุดเอาในเดือนเกี๋ยงดับ
  • เดือนพฤศจิกายน (เดือน 2 ล้านนา) : ทอดกฐิน มีเวลา 1 เดือนหลังจากออกพรรษา ตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือนเกี๋ยง (เดือนเกี๋ยงดับ) จนถึงวันเพ็ญเดือนยี่เหนือ, ประเพณียี่เป็ง
  • เดือนธันวาคม (เดือน 3 ล้านนา) : สวดมนต์ข้ามปี
กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีแหล่งน้ำสาธารณะ 2 แห่งที่สำคัญ คืออ่างเก็บน้ำฝ่ายทุ่งกองและอ่างเก็บน้ำห้วยเฮือก และมีป่าไม้ในชุมชน 1 แห่ง ประชากรในหมู่บ้านใช้น้ำอุปโภคจากน้ำบ่อตื้นเป็นส่วนใหญ่ และใช้น้ำประปาในช่วงฤดูฝน เพราะน้ำประปามีปริมาณน้อยไม่เพียงพอตลอดทั้งปี น้ำบริโภคเป็นน้ำดื่มบรรจุสำเร็จรูป ส่วนน้ำที่ใช้ในการเกษตร ทำพืช สวน ไร่นา เลี้ยงปลา มาจากอ่างเก็บน้ำฝ่ายทุ่งกองและอ่างเก็บน้ำห้วยเฮือก

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล
กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

คนบ้านต๊ำรำลึกความหลังเมื่อครั้ง ร.เสด็จมาเปิดฝาย. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2562.  เข้าถึงได้จาก https://www.posttoday.com/

Google Maps. (2562). พิกัดแผนที่ชุมชนบ้านต๊ำพระแล. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2562. เข้าถึงได้จาก https://www.google.com/maps

ประวัติจังหวัดในล้านนา จังหวัดพะเยา. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2562. เข้าถึงได้จาก http://wiangsalanna.myreadyweb.com/

เทศบาลตำบลบ้านต๊ำ โทร. 0-5488-8345-6