จากคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ที่เล่าสืบต่อกันมากล่าวว่าบรรพบุรุษของคนในบ้านห้วยเฮี้ยะอพยพมาจากเมืองแสนหวีในเมียนมา และทยอยอพยพต่อมาที่เมืองหน่าต่อในเมียนมาไปอยู่ดอยสามหมื่น ซึ่งชาวลาหู่ดำตั้งรกรากอยู่กันเป็นชุมชนใหญ่ที่ดอยสามหมื่นเป็นระยะเวลานานจนลูกหลานย้ายออกไปตั้งถิ่นฐานในจังหวัดต่าง ๆ ของภาคเหนือ 

ชาวลาหู่ดำอพยพย้ายจากดอยสามหมื่นหลายระลอกก่อนที่จะมาอยู่รวมกันที่หมู่บ้านห้วยเฮี้ยะ (ย้ายมาเมื่อเกือบ 80 กว่าปีมาแล้ว) แม้ว่าจะมาจากต่างหมู่บ้านกัน เช่น บ้านไคหลงในเมียนมา บ้านจาโบ่ บ้านแม่ละนา บ้านไม้ฮุง บ้านปางคามในอำเภอปางมะผ้า แต่ก็มีความคิดร่วมกันว่ามีบรรพบุรุษมาจากดอยสามหมื่น

หมู่บ้านตั้งอยู่ทางด้านทิศเหนือของอำเภอปางมะผ้า มีอาณาเขตติดกับชายแดนไทย-เมียนมา ตรงบริเวณใกล้กับฐานกองกำลังทหารว้าแดงและไทใหญ่ การเดินทางเข้าสู่หมู่บ้านห้วยเฮี้ยจะต้องผ่านหมู่บ้านอื่น ๆ หลายหมู่บ้าน ได้แก่ บ้านจาโบ่ บ้านแม่ละนา บ้านไม้ฮุง บ้านผาแดง และบ้านผาเผือก ตามลำดับ สภาพแวดล้อมโดยทั่วไปของหมู่บ้านเป็นสันเขา มีพื้นที่ราบเพียงเล็กน้อย ชาวบ้านจะใช้ประโยชน์จากพื้นที่ราบระหว่างหุบเขาใกล้กับต้นน้ำและที่ราบแม่ละนาในการเพาะปลูก เนื่องจากที่ราบระหว่างหุบเขาที่ใกล้กับหมู่บ้านนั้นมีความอุดมสมบูรณ์ ในหน้าฝนน้ำจะชะล้างหน้าดินนำแร่ธาตุและสารอาหารต่าง ๆ ลงไปยังที่ราบหุบเขาด้านล่าง 

ฤดูกาลของชุมชนนี้มี 3 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน ตั้งแต่มีนาคม-กลางมิถุนายน อากาศร้อนจัดและแห้งแล้ง แต่ในเวลากลางคืนอากาศค่อนข้างเย็น ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายน-กันยายน มีหมอกจัดในตอนเช้า และฝนตกตลอดทั้งวัน อากาศเย็น และฤดูหนาวอยู่ในช่วงตุลาคม-กุมภาพันธ์ อากาศหนาวเย็นมาก เนื่องจากหมู่บ้านตั้งอยู่บนภูเขาสูงและยังมีป่าโอบล้อม รวมทั้งได้รับอิทธิพลจากลมบนยอดดอย 

ประชากรในชุมชนบ้านห้วยเฮี้ยะส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ดำ ส่วนกลุ่มอื่น ๆ คือ ลาหู่แดง กะเหรี่ยงสะกอ และกะยัน โดยชาวกะเหรี่ยงมีจำนวนน้อยมาก (เทียบได้กับ 1% เท่านั้น) 

โดยส่วนใหญ่แล้วคนในชุมชนบ้านห้วยเฮี้ยะเป็นเครือญาติและมีความเกี่ยวพันกันกับหมู่บ้านอื่น ๆ ที่ย้ายมาหรือย้ายออกไป โดยที่ความสัมพันธ์ของแต่ละหมู่บ้านยังคงสานต่อจนถึงปัจจุบัน และจะมีงาน "กินวอ" หรือเทศกาลปีใหม่ของชาวลาหู่ เป็นสิ่งที่ทำให้ชาวบ้านกลับมารวมตัวพบปะกัน 

ครอบครัวของลาหู่ดำเป็นครอบครัวขยาย ส่วนมากฝ่ายชายจะแต่งงานเข้าบ้านฝ่ายหญิง โดยมีพ่อของฝ่ายหญิงเป็นหัวหน้าครอบครัว บางครัวเรือนมีสมาชิกมากถึง 20 คน ซึ่งอาจไม่ได้อาศัยอยู่ในบ้านหลังเดียวกัน แต่กินอาหารด้วยกัน มีพื้นที่ทำการเกษตรร่วมกัน และมีระบบกองกลางคล้ายกับระบบกงสีของครอบครัวคนจีน

มักประกอบอาชีพทำเกษตรกรรม รับจ้างทั่วไป และค้าขาย

คนในชุมชนส่วนใหญ่ทำเกษตรกรรม ทำไร่ ซึ่งเป็นการทำเกษตรบนพื้นที่สูง ในหน้าฝนจะเก็บของป่า เช่น หน่อไม้ เห็ด ยอดผัก ฯลฯ ไว้กินเองและนำไปขายในตลาด ในหน้าหนาวเป็นช่วงเก็บเกี่ยว ชาวบ้านทั้งหมู่บ้านจะลงแรงช่วยกันเก็บเกี่ยวผลผลิตให้ทันเดือนกุมภาพันธ์หรือมีนาคม ในช่วงเวลาว่างจะสานตะกร้าและทำงานฝีมือไว้ใช้เองในครัวเรือนและจำหน่าย ส่วนช่วงหน้าร้อนเป็นช่วงที่ชาวบ้านถนอมอาหารจากผลผลิตที่เก็บเกี่ยวมาได้ เนื่องจากช่วงนี้หาอาหารป่ายาก และจะกลับสู่ฤดูกาลเพาะปลูกอีกครั้งในช่วงก่อนเข้าเดือนเมษายน นอกจากนี้ยังเป็นช่วงปีใหม่ ชาวบ้านจะเฉลิมฉลองกัน ตอนกลางวันรดน้ำดำหัวผู้อาวุโสในหมู่บ้านและต่างหมู่บ้าน และส่วนกลางคืนจะเต้นรำที่ "ลานจะคึ" ของหมู่บ้าน

ภาษาลาหู่และภาษากะเหรี่ยง 

อุดมลักษณ์ ฮุ่นตระกูล. (2550). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระยะที่สอง (เล่มที่ 6: การศึกษชาติพันธุ์วรรณาทางโบราณคดี). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.