หมู่บ้านไทยสไตล์จีนยูนนาน ดินแดนในฝันของเหล่านักเดินทาง จากความพยายามหลายสิบปีในการนำเอาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวจีนยูนนาน หรือจีนฮ่อมานำเสนอ ถ่ายทอดผ่านการปรับเปลี่ยนหมู่บ้านรกร้างในอดีตให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่มีชื่อเสียงของจังหวัดแม่ฮ่องสอน

เลโคะ หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงโปว์เล็ก ๆ ที่ยังคงประกอบอาชีพดั้งเดิม คือ การจักสานและทอผ้า ซึ่งช่างหัตถกรรมที่นี่มีฝีมือดี ต่อมาจึงได้พัฒนาหมู่บ้านเป็นหมู่บ้าน OTOP นวัตวิถี เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าของชุมชน นอกจากนี้ชาวบ้านยังปลูกกาแฟ ซึ่งเอกลักษณ์ของกาแฟบ้านเลโคะ คือ ต้นกาแฟปลูกในพื้นที่ที่ไม่สูงมากนักหากเทียบกับกาแฟของที่อื่น แต่เป็นต้นกาแฟที่ได้รับดิน น้ำ และอากาศที่อุดมสมบูรณ์ โดยจัดตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกาแฟธรรมชาติบ้านเลโคะ

ชุมชนดอนเจดีย์ถือว่าเป็นชุมชนชาวไทใหญ่ที่เก่าแก่และยืดมั่นในขนบประเพณีและวัฒนธรรมชาวไทใหญ่อย่างเหนียวแน่น ที่ชุมชนมีการสืบทอดปอยหมั่งกะป่า หรือประเพณีเขาวงกต ซึ่งเป็นประเพณีดั้งเดิมของชาวไทใหญ่ที่นับวันจะสูญหายไปจากจังหวัดแม่ฮ่องสอน 

ชุมชนมีความรู้ ภูมิปัญญา ทั้งการทอผ้า การตีมีด และแนวคิดในการอนุรักษ์และปกป้องพื้นที่ป่าอีกด้วย

หมู่บ้านแพมบกอยู่ไม่ไกลจากสะพานประวัติศาสตร์ท่าปาย มีการรวมกลุ่มของชุมชนเพื่อพัฒนาหมู่บ้านให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจภายในชุมชน แต่ยังคงไว้ซึ่งวิถีชีวิตเรียบง่ายและพอเพียง ที่นี่มี "โขกู้โส่" สะพานบุญที่เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจระหว่างชาวบ้านและพระภิกษุสามเณรของชุมชน นับเป็นสะพานไม้ไผ่ที่มีความสวยงามและยาวมากอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดแม่ฮ่องสอน

ชุมชนบ้านห้วยปูลิงเป็นชุมชนปกาเกอะญอที่มีประวัติการตั้งถิ่นฐานมานานกว่า 167 ปี เป็นหมู่บ้านที่ล้อมรอบด้วยธรรมชาติป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ มีอากาศเย็นตลอดทั้งปี ชาวบ้านส่วนใหญ่ยังทำไร่หมุนเวียนและเน้นทำการเกษตรอินทรีย์

ชุมชนที่มีผู้คนตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ถึงปัจจุบัน มีแหล่งโบราณคดีที่สำคัญ 3 แห่ง คือ เพิงผาถ้ำลอด ถ้ำผีแมนโลงลงรัก และถ้ำลอด ปัจจุบันเป็นชุมชนของชาวไทใหญ่ บ้านถ้ำลอดจึงมีมรดกทางวัฒนธรรมทั้งในอดีตและร่วมสมัย รวมถึงมรดกทางธรรมชาติ คือ "ถ้ำน้ำลอด" ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและมีชื่อเสียง

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีความเก่าแก่เกือบ 200 ปี และเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ในสมัยอยุธยา เนื่องจากเป็นเส้นทางผ่านของกองทัพเมียนมาที่เดินทางเข้ามาสู้รบกับกรุงศรีอยุธยาและหัวเมืองฝ่ายเหนือในช่วงเวลานั้น

ป๊อกหนองจองคำเป็นชุมชนเก่าแก่ของชาวไทใหญ่ในเมืองแม่ฮ่องสอน มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน มีจุดแลนด์มาร์คของชุมชน คือ "หนองจองคำ" รวมถึง "วัดจองคำ" และ "วัดจองกลาง" ที่เปรียบเสมือนเป็นวัดฝาแฝดที่อยู่คู่เมืองแม่ฮ่องสอนมาแต่แรกเริ่ม

ดอยผีลูเป็นหมู่บ้านอยู่ในตำบลแม่นาเติง เป็นชุมชนที่มีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย

ชุมชนชาวปกาเกอะญอและคนเมือง มีการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมให้ผู้มาเรียนได้เรียนรู้วัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชาวปกาเกอะญอ จากสโลแกนของชุมชนที่ว่า "ฮ่อมดอยจ้างงามตา สักการบูชาหลวงพ่อแม่ลิด พระธาตุหลวงพ่อโตศักดิ์สิทธิ์ แหล่งผลิตผ้าทอกะเหรี่ยงลูกเดือย"

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีต้นสักอุดมสมบูรณ์ตามชื่อของหมู่บ้าน มีที่ราบท้องทุ่งนาเขียวขจีและทะเลหมอกยามเช้าในหน้าหนาว รวมถึงมี "ซูตองเป้" สะพานบุญที่เกิดแรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธาของพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน