
ชุมชนชาวม้งในบนพื้นที่สูงที่มีชื่อแปลกหู มีจุดชมหมอกทะเลและพระอาทิตย์ขึ้นยามเช้า ผู้คนในชุมชนยังคงมีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและรักษาประเพณีดั้งเดิม
ชื่อหมู่บ้านมาจากสภาพที่ตั้งของหมู่บ้านที่อยู่บนยอดดอยสูงที่ระดับมากกว่า 1,000 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง จึงมีชื่อว่า "หมู่บ้านยอดดอย" และมีอีกชื่อว่า "หมู่บ้านไมโครเวฟ" เนื่องจากหมู่บ้านอยู่สูงมากจนมีบริษัทของรัฐและเอกชนมาตั้งเสาสัญญาณเพื่อกระจายคลื่นความถี่สูง หรือคลื่นไมโครเวฟ (microwave) ประกอบกับเป็นหมู่บ้านที่ชาวม้งอยู่อาศัยจึงเรียกอีกชื่อว่า "บ้านม้งไมโครเวฟ"
ชุมชนชาวม้งในบนพื้นที่สูงที่มีชื่อแปลกหู มีจุดชมหมอกทะเลและพระอาทิตย์ขึ้นยามเช้า ผู้คนในชุมชนยังคงมีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและรักษาประเพณีดั้งเดิม
พ.ศ. 2521 นายมั่ง พนมไพร ซึ่งเป็นผู้นำชุมชน พร้อมด้วยพี่น้องอีก 6 คน อพยพมาจากบ้านดอยหมากพริก ต.เมืองแปง อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน มาตั้งรกรากที่บ้านแม้วดอยเอเอส ซึ่งเดิมอยู่ตรงทางเข้าหมู่บ้านนาเจ็ดล๊อกที่เป็นชุมชนชาวปกาเกอะญอ หลังจากนั้นประมาณหนึ่งปีกว่าได้อพยพเคลื่อนย้ายมาอยู่ที่หมู่บ้านไมโครเวฟจวบจนถึงปัจจุบัน อยู่ได้ประมาณ 1 ปีเศษก็ได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านไมโครเวฟมาจนถึงปัจจุบัน โดยมีนายมั่ง พนมไพร เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกของหมู่บ้าน
บ้านม้งไมโครเวฟเดิมคือ หมู่บ้านม้งเจ็ดล็อคที่ชาวบ้านอพยพมาอีกจากฟากภูเขานึงมาอยู่ที่แห่งนี้ ซึ่งตอนนั้นยังไม่ได้ตั้งชื่อ ต่อมาทางการและบริษัทเอกชนมาสร้างสถานีเสาส่งสัญญาณไมโครเวฟ ตั้งแต่นั้นมาจึงเรียกขานเขานี้ว่าดอยไมโครเวฟและหมู่บ้านม้งไมโครเวฟเป็นต้นมา
เนื่องด้วยขณะนี้ยังไม่มีการศึกษาพื้นที่ของหมู่บ้านม้งไมโครเวฟอย่างจริงจัง จึงทำให้ทราบข้อมูลด้านสภาพแวดล้อมของชุมชนบางส่วนจากข้อมูลของหน่วนงานราชการ ข้อมูลการท่องเที่ยว และแผนที่
หมู่บ้านม้งไมโครเวฟเป็นชุมชนที่ตั้งอยู่ในที่ราบหุบเขา สภาพแวดล้อมของหมู่บ้านมีภูเขาล้อมรอบและพื้นที่ราบเล็กน้อย มีลำน้ำสายสำคัญ คือ ลำน้ำแม่สะมาด และห้วยตองกอ โดยลำน้ำของตำบลห้วยโป่งจะไหลผ่านหมู่บ้านต่าง ๆ และไปบรรจบกันที่ลำน้ำแม่สะมาดในบ้านผาบ่อง แล้วจึงไหลลงสู่ลำน้ำห้วยโป่ง นอกจากชาวบ้านจะใช้น้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติแล้ว ยังใช้น้ำประปาที่เป็นระบบประปาภูเขา แต่ในช่วงหน้าแล้งน้ำจะไม่เพียงพอสำหรับการทำการเกษตร
ประชากรของชุมชนเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
ม้งชาวบ้านส่วนใหญ่ในชุมชนทำการเกษตรเป็นหลัก โดยปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น กะหล่ำปลี ข้าว แครอท ผักกาดขาว มะเขือเทศ ฯลฯ และเลี้ยงสัตว์ในครัวเรือนเป็นอาชีพหลักและอาชีพเสริม เช่น ไก่ เป็ด หมู วัว ควาย ฯลฯ
ชุมชนบ้านม้งไมโครเวฟยังคงสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นจากบรรพบุรุษ ซึ่งภูมิปัญญาที่โดดเด่น เช่น การปรุงยาสมุนไพร ซึ่งเป็นสมุนไพรจากในป่าหรือชาวบ้านปลูกเอง สำหรับใช้รักษาอาการเจ็บป่วย การปักผ้าลายม้งที่เอกลักษณ์เฉพาะ การตีเหล็ก เช่น มีด เพื่อใช้ในชีวิตประจำวัน ในช่วงเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน ชาวบ้านจะปลูกพืชผักเมืองหนาว เช่น กะหล่ำปลี ฯลฯ ซึ่งจะปลูกกะหล่ำทั่วทั้งดอยในหมู่บ้าน
สำหรับประเพณีที่สำคัญของชุมชน เช่น ประเพณีปีใหม่ม้ง เป็นประเพณีการเฉลิมฉลองปีใหม่ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน จะจัดขึ้นในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 1 ของทุกปี ซึ่งจะมีการละเล่นกันระหว่างคนในชุมชน เช่น การโยนลูกช่วง การตีลูกข่าง ฯลฯ นอกจากนี้มีประเพณีแต่งงาน โดยนิยมจัดในช่วงเดือนขึ้นของเดือนมกราคมถึงพฤษภาคม
คนในชุมชนส่วนใหญ่ใช้ภาษาม้งในการสื่อสาร
ศาลากลางจังหวัดแม่ฮ่องสอน. (ม.ป.ป.). บ้านยอดดอย (หมู่บ้านไม่โครเวฟ). https://www.maehongson.go.th/
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน. (ม.ป.ป.). ข้อมูลทั่วไปของตำบลห้วยโป่ง. https://district.cdd.go.th/muangmaehongson/
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอน. (2564). กลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
ไม่ระบุชื่อผู้แต่ง. (2556). ประวัติหมู่บ้านไมโครเวฟ. https://myhmong2013wut.blogspot.com/