บ้านดอนหลี่ กล่าวกันว่าเป็นหมู่บ้านที่เคยเป็นที่พักของกองเกวียน มีหัวหน้าชื่อ หลวงสิทธิ เดินทางไปค้าขายที่สุรินทร์ เมื่อถึงช่วงหน้าฝนจะทำอุปกรณ์จับปลาขึ้นชนิดหนึ่งสำหรับใช้ดักปลา เรียกว่า "ลี่" หน้าแล้งมักเก็บไว้ที่ดอน จึงเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านว่า "บ้านดอนหลี่"

นับตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. 2535 เริ่มมีโครงการส่งเสริมศิลปาชีพบ้านดอนหลี่ ตำบลหนองบัวแก้ว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ประมาณ 12 กิโลเมตร โดยจัดตั้งขึ้นตามพระราชเสาวนีย์ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในวโรกาสที่เสด็จเยี่ยมราษฎร ณ บ้านบ้านดอนลี่ ตำบลหนองบัวแก้ว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม เมื่อ 19 พฤศจิกายน 2535 ทรงพระราชทานเงินช่วยเหลือราษฎรยากจน เพื่อนำไปเป็นทุนในการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมและประกอบอาชีพเสริมรายได้ให้กับครอบครัว และทรงมีพระราชเสาวนีย์รับราษฎรยากจนเข้าเป็นสมาชิกทอผ้าไหมโครงการส่งเสริมศิลปาชีพ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเสด็จฯ เยี่ยมราษฎรโครงการส่งเสริมศิลปาชีพบ้านดอนลี่ ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม 2547

ปัจจุบันโครงการมีการดำเนินการอย่างต่อเนื่องภายใต้การดูแลและขับเคลื่อนของกองพันทหารช่างที่ 202 กรมทหารช่างที่ 2 ซึ่งดำเนินภารกิจส่งเสริมศิลปาชีพในหลากหลายด้านเช่น ส่งเสริมเมล็ดพันธ์ข้าว สนับสนุนอำนวยความสะดวกให้กับสมาชิกโครงการส่งเสริมศิลปาชีพ รวมถึงการดำเนินกิจกรรมในพื้นที่บ้านดอนหลี่ในวันสำคัญ

พื้นที่ตั้งชุมชนบ้านดอนหลี่ เป็นที่ราบลุ่มสลับกับที่ดอน มีป่าละเมาะสลับกับทุ่งนา มีที่นาเป็นที่ลุ่มรอบหมู่บ้าน และป่าขึ้นตามที่ดอนของหมู่บ้าน ได้แก่ ดอนตาปู่ สวนป่าโรงเรียน สวนป่าชุมชน 

อาณาเขต

• ทิศใต้ จด บ้านหนองสองห้อง ตำบลหนองบัวแก้ว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย
• ทิศตะวันออก จด บ้านหนองบัวน้อย ตำบลหนองบัวแก้ว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย
• ทิศตะวันตก จด บ้านโนนมันแก้ว ตำบลภารแอ่น อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย
• ทิศเหนือ จด บ้านโนนสูง ตำบลหนองบัวแก้ว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย

บ้านดอนหลี่ มีจำนวนครัวเรือน 123 ครัวเรือน รวมจำนวนประชากรทั้งสิ้น 486 คน ประกอบด้วยประชากรเพศชาย จำนวน 241 คน และเพศหญิงจำนวน 245 คน

ด้วยชุมชนมีแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ชาวบ้านส่วนใหญ่ยึดอาชีพเกษตรกรรม บางส่วนรับจ้างในตัวเมือง บางส่วนมีอาชีพค้าขายและรับราชการ ขณะเดียวกันก็มีศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพ ฝึกอาชีพและส่งเสริมรายได้ให้ชุมชน จำนวนสมาชิกโครงการศูนย์ศิลปาชีพบ้านดอนหลี่ตามพระราชเสาวนีย์มีจำนวน 170 คน และมีสมาชิกมาสบทมอีกจำนวน 62 คน รวมทั้งสิ้นจำนวน 232 คน

สมาชิกโครงการศิลปาชีพบ้านดอนหลี่มีกลุ่มทอผ้าไหม ซึ่งดำเนินการทอผ้าไหมสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนเฉลี่ย 5,125 บาท/คน/เดือน และสร้างรายได้ให้ครอบครัวสมาชิกโครงการฯจำนวน 4,582 บาท/คน/เดือน นอกจากนั้นยังมีการรวมกลุ่มทำกิจกรรมการพัฒนาการส่งเสริมอาชีพ การอนุรักษ์ทรัพยากรชุมชน การส่งเสริมชุมชนเข้มแข็งและเศรษฐกิจพอเพียง

ชุมชนมีความเชื่อเช่นเดียวกับชุมชนทั่วไปของอีสาน คือ ประเพณีฮีตสิบสองคองสิบสี่

• เดือนอ้าย พระสงฆ์เข้ากรรม ญาติโยมต้องเตรียมอาหารแห้ง หาฟืนเตรียมให้พระสงฆ์
• เดือนยี่ บุญคูณลาน เป็นการสู่ขวัญข้าวขึ้นลาน
• เดือนสาม สู่ขวัญข้าวขึ้นเล้า (ทำในวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3) บุญข้าวจี่ (แรม 1 ค่ำ - แรม 14 ค่ำ เดือน 3)
• เดือนสี่ บุญผเวส มีการเทศน์มหาชาติ แห่กัณฑ์หลอน
• เดือนห้า บุญสงกรานต์ สรงน้ำพระ ตบประทาย เป็นการทำพิธีตบทรายขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์
• เดือนหก บุญบั้งไฟ เลี้ยงปู่ตา เลี้ยงตาแฮก
• เดือนเจ็ด สู่ขวัญข้าว บุญซำฮะ จัดทำขึ้นเพื่อชำระล้างสิ่งที่เป็นเสนียดจัญไรต่าง ๆ ออกจากหมู่บ้าน เชื่อว่าจะทำให้ประชาชนหายจากเหตุเภทภัยต่าง ๆ และอยู่เย็นเป็นสุข
• เดือนแปด บุญเข้าพรรษา
• เดือนเก้า บุญข้าวประดับดิน เป็นประเพณีการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลใหแก่เปรตหรือญาติพี่น้องที่เสียชีวิตไปแล้ว ข้าวประดับดินประกอบด้วย ข้าว อาหารคาว หวาน หมาก พลู และบุหรี่ ใส่กระทงนำไปวางไว้ตามพื้นหรือแขวนไว้ตามต้นไม้ในบริเวณวัด
• เดือนสิบ บุญข้าวสาก คือวันเพ็ญเดือนสิบของทุกปี ซึ่งเป็นช่วงฤดูหลังจากการทำนา นำภัตตาหารถวายพระสงฆ์ที่วัด และการทอดเทียน (ถวายเทียนพรรษา) เป็นพิธีการทำบุญก่อนพระจะออกพรรษา 
• เดือนสิบเอ็ด ออกพรรษา
• เดือนสิบสอง บุญกฐิน

1.นายเรือง ปริพล เชี่ยวชาญด้าน หมอสมุนไพรประจำหมู่บ้าน

2.นายสมชาย พันธ์ทองหล่อ เชี่ยวชาญด้าน หมอสมุนไพรประจำหมู่บ้าน

3.นายวิเชียร ผาสุขล้ำ เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

4.นายหวด ผาสุขล้ำ เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

5.นายอินทร์ คำลา เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

6.นายดำ เกิดสุข เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

7.นายสุข พูลวงศ์ เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

8.นายลี สุภารีย์ เชี่ยวชาญด้าน มโหรี

9.นางนารี ผุยคำภา เชี่ยวชาญด้าน มัดหมี่, ทอผ้าไหม

10.นางสาวทองใบ สิงห์เทศ เชี่ยวชาญด้าน มัดหมี่, ทอผ้าไหม

11.นายทัน วงศ์ทอง เชี่ยวชาญด้าน จักสานไม้ไผ่

ทุนกายภาพ/ชีวภาพ

หนองน้ำสาธารณะ ได้แก่ หนองม่วง, หนองเหม็น, หนองแปน, หนองสิม

น้ำใช้ มีน้ำประปาประจำหมู่บ้าน

สิ่งปลูกสร้างสาธารณะ วัดบ้านดอนหลี่

ทุนสังคม/การเมือง

ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพ ที่ส่งเสริมและสนับสนุนชุมชนให้สารมารถสร้างรายได้ เป็นแหล่งเรียนรู้ และฝึกอาชีพให้แก่บุคคลที่สนใจ และยังเป็นที่จำหน่ายสินค้าพื้นเมือง

ทุนมนุษย์

หมอสมุนไพรประจำหมู่บ้าน, มโหรี, การทอผ้ามัดหมี่, การทอผ้าไหม, การจักสานไม้ไผ่

ภาษาที่ใช้ในชุมชนใช้ภาษาอีสานเป็นส่วนมากเนื่องจากบรรพบุรุษเป็นกลุ่มคนลาวอพยพมา และมีการใช้ภาษากลางในการติดต่อราชการได้

ด้านสังคมและประชากร:

การมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านดอนหลี่ดำเนินการอย่างต่อเนื่องในหลากหลายกิจกรรมเนื่องจากมีหน่วยงานในพื้นที่คอยสนับสนุน ที่สำคัญมีหน่วยงานทหารที่คอยดูแลศูนย์ศิลปาชีพดอนหลี่คอยพาชาวบ้านดำเนินกิจกรรมที่หลากหลาย

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ศักดิ์พงศ์ หอมหวล และคณะ. (2547). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัยรูปแบบและกระบวนการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยชุมชน กรณีศึกษาโรงเรียนบ้านโนนสูงดอนหลี่ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย สำนักงานภาค 

กองทัพบกสานต่อโครงการ ร.9. (2564). โครงการศิลปาชีพบ้านดอนหลี่. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2567. http://ourkingthai.com/

โครงการส่งเสริมศิลปาชีพบ้านดอนหลี่ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2567. https://www.facebook.com/

Google Map. (2566). พิกัดแผนที่ศูนย์ศิลปาชีพบ้านดอนหลี่. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2567. https://www.google.com/maps