การผลิตผ้าย้อมครามธรรมชาติ
บ้านภูเพ็ก ตั้งเป็นหมู่บ้านเมื่อ พ.ศ. 2488 สมัย ส.ส.เตียง ศิริขันธ์ อยู่ในการปกครองของผู้ใหญ่บ้านหนองดินดำ (เป็นหมู่บ้านฝาก) ในสมัยการเกิดหมู่บ้านแห่งนี้ ส.ส.เตียง ศิริขันธ์ ได้รับงบประมาณจากทางราชการมาก่อสร้างอ่างเก็บน้ำดานฮี (อ่างเก็บน้ำภูเพ็ก) เมื่อชาวบ้านได้เห็นการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำก็พากันทยอยเข้ามาปลูกสร้างบ้านเรือนรอบอ่างเพื่อยึดอาชีพจับปลามาเลี้ยงครอบครัว และตั้งเป็นหมู่บ้านเป็นต้นมา ต่อมาในช่วงทศวรรษ 2520 เป็นต้นมา กลุ่มของผู้อพยพเข้ามาอยู่ก่อน คือ นายบุญไทย ศรีนุกูล นายคำลู คำเรืองศรี นายประสงค์ พงษ์พันธ์ และนายตาล ปิ่นกา และเริ่มมีชาวบ้านทยอยอพยพเข้ามาอย่างต่อเนื่องเพื่อตั้งที่อยู่อาศัยหาอยู่หากินกับความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ
บ้านภูเพ็กมีอาณาบริเวณกว้างขวางอยู่ตามแนวป่าและไหล่เขา มีโบราณสถานอยู่ใกล้ ๆ ได้แก่ พระธาตุภูเพ็ก มีอาณาเขตติดกับหมู่บ้านต่าง ๆ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดกับ บ้านหนองดินดำ
- ทิศตะวันออก ติดกับ บ้านประชาสุขสันต์
- ทิศใต้ ติดกับ ห้วยวังกอไผ่และวัดพระธาตุภูเพ็ก
- ทิศตะวันตก ติดกับ ภูเขาฆ้อง
ปัจจุบันบ้านโนนเรือมี 100 หลังคาเรือน มีจำนวนประชากร 421 คน เป็นชาย 200 คน หญิง 221 คน ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทลาว
ชาวบ้านภูเพ็กประกอบอาชีพหลัก คือ การทำนา เกษตรกรรม การจับสัตว์น้ำ การหาของป่า นอกจากนี้ภายในชุมชนมีกลุ่มย้อมครามธรรมชาติภายใต้ชื่อ "บ้านครามสวลี"
ชาวบ้านภูเพ็กเป็นสังคมเกษตรกรรมชนบท ชาวบ้านไม่เอารัดเอาเปรียบกัน มีความห่วงหาอาทรซึ่งกันและกัน มีการนับถือกันระหว่างเครือญาติ ยึดมั่นในฮีตสิบสองคองสิบสี่ มีผู้สูงอายุเป็นแบบอย่างที่ดี นอกจากนี้ชาวบ้านภูเพ็กมีความเชื่อเรื่องพุทธศาสนามากพอ ๆ กับความเชื่อเรื่องผีสาง เทวดา และผีบรรพบุรุษ
บ้านภูเพ็กเป็นชุมชนที่มีจุดเด่นด้านการผลิตและการทอผ้าย้อมครามธรรมชาติ จึงเป็นภูมิปัญญาอันล้ำค่าของชาวบ้านที่ถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ไปยังคนรุ่นใหม่ และยังคงกรรมวิธีแบบโบราณ ทั้งการผลิตเส้นด้าย การทอผ้า และการย้อมสีจากใบคราม และเปลือกไม้ที่หาได้จากแหล่งธรรมชาติในชุมชน อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่เรียกว่า การผลิตผ้าย้อมครามจากธรรมชาติ ซึ่งมีหลากหลายลวดลาย
สำเนียงพูดของชาวบ้านภูเพ็ก เป็นสำเนียงคล้ายกับภาษาไทลาว
การร่วมมือของคนในชุมชนในการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าย้อมครามธรรมชาติ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ถ่ายทอดจากบรรพบุรุษ "มรดกทางวัฒนธรรม"
นางจินตนา ผ่านสุวรรณ. อายุ 55 ปี ผู้ใหญ่บ้าน, สัมภาษณ์
นางสิวลี จุลศิริ. ผู้ก่อตั้งบ้านครามสวลี, สัมภาษณ์
