บ้านบุ่งเบาตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2483 โดยผู้นำคนแรกที่เข้ามาตั้งหมู่บ้านคือ นายต่างหาก ซึ่งเป็นคนจากบ้านบ่อน้อย ตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม สาเหตุที่ย้ายมาอยู่เพราะเห็นว่าพื้นที่แห่งนี้มีดินที่อุดมสมบูรณ์เหมาะสำหรับการเพาะปลูก นายต่างหากจึงได้ใช้พื้นที่ในการทำไร่ นา ต่อมาจึงมีผู้คนย้ายเข้ามาในพื้นที่มากขึ้น บริเวณที่ตั้งบ้านเรือนของหมู่บ้านบุ่งเบาเป็นพื้นที่ค่อนข้างเป็นที่ราบ มีแม่น้ำชีไหลผ่าน ลักษณะโดยทั่วไปของหมู่บ้านจะตั้งกระจัดกระจายแต่ค่อนข้างหนาแน่นทางทิศตะวันตกของหมู่บ้าน คนในชุมชนนิยมสร้างบ้านเรือนด้วยไม้ยกใต้ถุนสูง ทรัพยากรธรรมชาติของหมู่บ้านบุ่งเบาที่สำคัญคือ ลำน้ำชี และพื้นที่ใกล้ลำน้ำสามารถทำนาได้เรียกว่า นาทาม ชุมชนได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์น้ำท่วมบ่อยครั้ง เหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงของชุมชนด้ายกายภาพในช่วงปี พ.ศ. 2524 มีการสร้างถนนให้เป็นเส้นทางการคมนาคม การเข้ามาของไฟฟ้าในหมู่บ้านเมื่อปี พ.ศ. 2522 และมีการสร้างระบบประปาหมู่บ้านเมื่อปี พ.ศ. 2539 

บ้านบุ่งเบา ตำบลเขวาใหญ่ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม มีลักษณะนิเวศเป็นนาทาม ลักษณะเป็นแอ่งกระทะ พื้นที่ลุ่มจะเป็นทางผ่านของน้ำ ฝนตกน้ำจะขัง ที่โนนถ้าฝนตกน้อยน้ำไม่ท่วม และพื้นที่ต่ำที่สุด ฝนตกมากหรือน้อยน้ำจะท่วม การตั้งบ้านจะตั้งหมู่บ้านตรงที่สูงเพื่อไม่ให้น้ำท่วมถึง

อาณาเขตของบ้านบุ่งเบา

• ทิศเหนือ จรดกับ บ้านคุยเชือก
• ทิศใต้ ติดกับ บ้านบ่อน้อย
• ทิศตะวันออก ติดกับ บ้านหินปูน
• ทิศตะวันตก ติดกับ บ้านหนองโน

ประชากรเป็นกลุ่มคนที่ย้ายมากจากชุมชนใกล้เคียง เช่น บ้านบ่อน้อยและอื่น ๆ ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนในวัฒนธรรมลาว (อีสาน)

ชุมชนรักษาฮีตคองตามรูปแบบของคนอีสานคือ มีประเพณีตามฮีตสิบสอง

• เดือนมกราคม การทำบุญสู่ขวัญข้าว การทำบุญปีใหม่
• เดือนกุมภาพันธ์ ข้าวจี่
• เดือนมีนาคม ประเพณีบุญผะเหวด
• เดือนเมษายน เทศกาลสงกรานต์
• เดือนพฤษภาคม บุญบั้งไฟ
• เดือนมิถุนายน บุญเลี้ยงบ้าน
• เดือนกรกฎาคม วันอาสาฬหบูชาและวันเข้าพรรษา
• เดือนสิงหาคม บุญข้าวประดับดิน
• เดือนกันยายน บุญข้าวสาก
• เดือนตุลาคม บุญออกพรรษา
• เดือนพฤศจิกายน บุญกฐิน บุญลอยกระทง
• เดือนธันวาคม เทศกาลปีใหม่

คนในชุมชนส่วนใหญ่ใช้ภาษาอีสานในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน

จริยา เจริญบุญ. (2545). การศึกษาวิเคราะห์ชุมชนบ้านบุ่งเบา หมู่ที่ 9 ตำบลเขวาใหญ่ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

สถานีอนามัยบ้านบุ่งเบา. (2561). สถานีอนามัยบ้านบุ่งเบา. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน 2567. https://www.google.co.th/maps/