
เกาะที่มากคุณค่าด้วยทรัพยากรทางทะเลและวัฒนธรรม เป็นสถานที่ที่รวบรวมแหล่งเรียนรู้ เรื่องการอนุรักษ์อาหารจากทะเล "ธนาคารปูม้า" วิถีชีวิตยังคงยึดโยงกับหลักศาสนา ชวนให้มาลองเรียนรู้ และแลกเปลี่ยนกับคนในพื้นที่
เรียกตามลักษณะภูมิประเทศที่เป็นพื้นที่ราบ เหมาะแก่การทำการเกษตรตามบริบทของเกาะสุกร ซึ่งเป็นพื้นที่การเกษตรที่สำคัญ เช่น การปลูกแตงโม ทำนา และสวนยางพารา จึงเป็นที่มาของชื่อชุมชนที่สะท้อนวิถีชีวิตของคนในชุมชน
เกาะที่มากคุณค่าด้วยทรัพยากรทางทะเลและวัฒนธรรม เป็นสถานที่ที่รวบรวมแหล่งเรียนรู้ เรื่องการอนุรักษ์อาหารจากทะเล "ธนาคารปูม้า" วิถีชีวิตยังคงยึดโยงกับหลักศาสนา ชวนให้มาลองเรียนรู้ และแลกเปลี่ยนกับคนในพื้นที่
ชุมชนบ้านทุ่ง ตั้งอยู่เกาะสุกรซึ่งเมื่อครั้งอดีตอยู่ในเขตการปกครองเมืองตรัง แต่อยู่ในเขตการปกครองเมืองปะลันด้า หรืออำเภอปะเหลียนในปัจจุบัน เมืองปะลันด้าขึ้นกับเมืองพัทลุง มีพระยาปกครองจนถึงสมัยพระยารัษฎานุประดิษฐ์มหิสรภักดี (คอซิมบี้ ณ ระนอง) เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด (ข้าหลวงในอดีต) ได้แยกเมืองปะลันด้าออกจากพัทลุงให้เหมาะสมกับภูมิประเทศ คือ อยู่ฝั่งเดียวกับตรังต้องขึ้นกับตรังจึงเหมาะสมกว่า และได้ตั้งปะลันด้าเป็นเมืองด่านหน้าขึ้น มีท่าเทียบเรือสำเภา ณ บ้านหยงสตาร์ในบริเวณด่านศุลกากรในปัจจุบัน
นอกจากนี้ในอดีตสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเคยเสด็จมาตรัง และตั้งค่ายทำศึกรบกับแขกที่ตำบลลิพัง ใกล้ ๆ กับหัวเขาโต๊ะร่วงในปัจจุบัน เพราะฉะนั้นคนบนเกาะสุกรนี้มีพื้นเพเดิมมาจากหลายจังหวัด คือ คนเมืองตรัง กระบี่ พัทลุง สงขลา (สิโฆรา) สตูล (สะโตย) รวมทั้งมาเลเซีย อินโดนีเซีย (ชวา สุมาตรา) กลุ่มแรกที่เข้ามาอยู่ในพื้นที่เข้ามาอยู่ไม่ได้มาอยู่อย่างถาวร คือ เป็นชนชาวเร่ร่อน เพื่อหาผลจากธรรมชาติ เช่น น้ำมันยาง สัตว์ทะเล ไม้ สัตว์ป่านานาชนิด และเป็นที่พักสำหรับแวะจอดเรือมาหาน้ำดื่ม ซึ่งบนเกาะมีแหล่งน้ำจืดที่อุดมสมบูรณ์จนมาถึงปัจจุบัน และต่อมาได้มีกลุ่มชนกลุ่มต่อมามีการตั้งถิ่นฐานอย่างถาวร
ชุมชนบ้านทุ่ง โดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบสลับเนินเขา มีชายหาดเป็นแนวยาวเลียบริมฝั่ง การตั้งถิ่นฐานของราษฎร มีการตั้งบ้านเรือนอยู่กันอย่างกระจัดกระจายไปตามแนวเส้นทางการคมนาคมและแนวชายฝั่งทะเลเป็นส่วนใหญ่ ต้องใช้เรือยนต์เป็นพาหนะในการเดินทาง ทรัพยากรในพื้นที่ ได้แก่ ป่าชายเลน สถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศต่าง ๆ
อาณาเขตติดต่อ
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตำบลตะเสะ อำเภอหาดสำราญ จังหวัดตรัง และ ตำบลท่าข้าม อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง
- ทิศใต้ ติดต่อกับ ทะเลอันดามัน มหาสมุทรอินเดีย
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ พื้นที่อำเภอทุ่งหว้า สตูล
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ พื้นที่ตำบลเกาะลิบง เภอกันตัง จังหวัดตรัง
จากสถิติจำนวนประชากรทางการทะเบียนราษฎร สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง ในเดือนธันวาคม 2567 ของชุมชนบ้านทุ่ง หมู่ที่ 3 ตำบลเกาะสุกรมีประชากรชาย 205 และหญิง 215 คน โดยลักษณะครอบครัวส่วนใหญ่เป็นแบบขยาย ที่มีหลายรุ่นอยู่รวมกันในบ้านหรือในบริเวณใกล้เคียงกัน เช่น ปู่ ย่า พ่อ แม่ ลูก หลาน และเครือญาติอื่น ๆ ซึ่งสะท้อนถึงความสัมพันธ์ใกล้ชิดและการพึ่งพาอาศัยกันของสมาชิกในครอบครัว โดยระบบเครือญาติแนวตั้ง มีการให้ความเคารพผู้สูงอายุในฐานะผู้ให้คำปรึกษาและผู้นำทางวัฒนธรรม แนวนอน เป็นความสัมพันธ์ระหว่างพี่น้องและญาติพี่น้องที่ใกล้ชิด เช่น ลูกพี่ลูกน้อง มีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือกันในเรื่องงานและชีวิตประจำวัน บทบาทของผู้หญิงมีความชัดเจนในการดูแลครอบครัว การประกอบอาหาร การสอนลูกหลานตามหลักศาสนา และการสืบทอดวัฒนธรรมในครัวเรือน การแต่งงานและการโยงใยเครือญาติ ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นภายในชุมชน ซึ่งช่วยรักษาความสามัคคีและความเป็นกลุ่มก้อนของชุมชน
มลายูชาวบ้านในชุมชนบ้านทุ่งบนเกาะสุกรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ การทำประมง คิดเป็นร้อยละ 70 สวนยางพารา คิดเป็นร้อยละ 20 และอีกร้อยละ 10 ประกอบอาชีพอื่น ๆ เช่น รับจ้าง ค้าขาย หรือคนรุ่นใหม่ในชุมชนได้มีการออกไปทำงานนอกพื้นที่เพื่อเพิ่มรายได้ครอบครัว นอกจากนี้ชุมชนบ้านทุ่งบนเกาะสุกรยังมีการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจเพื่อเสริมสร้างรายได้และพัฒนาความเป็นอยู่ของชาวบ้านในพื้นที่ ดังนี้
- การพัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นและการสร้างตลาดออนไลน์ : ชุมชนมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่สะท้อนถึงเอกลักษณ์ของพื้นที่ เช่น การออกแบบลวดลายผ้าบาติกที่ทันสมัย แต่ยังคงสื่อถึงวิถีชีวิตของชาวเกาะสุกร นอกจากนี้ยังมีการสร้างตลาดออนไลน์ผ่านแพลตฟอร์มเฟซบุ๊ก เพื่อขยายช่องทางการจำหน่ายสินค้าให้กว้างขวางขึ้น
- การรวมกลุ่มหัตถกรรม : ชาวบ้านได้รวมกลุ่มเพื่อผลิตและจำหน่ายสินค้าหัตถกรรม ซึ่งช่วยให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจ รวมถึงการผลิตและจำหน่ายผลผลิตทางหัตถกรรมต่าง ๆ
- การจัดเวทีแลกเปลี่ยนข้อมูลการทำนา : ร่วมกับบ้านทุ่งแหลมเพื่อเก็บข้อมูลและหารือเกี่ยวกับการทำนา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวางแผนการจัดการปัญหาและหาข้อมูลเพิ่มเติม
มีการรวมกลุ่มทางสังคมและวัฒนธรรมเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยมีการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ดังนี้
- การอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น : ชุมชนให้ความสำคัญกับการรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การทำเกษตรกรรม การใช้สมุนไพร การประกอบอาหารพื้นบ้าน และศิลปหัตถกรรม โดยมีการจัดกิจกรรมถ่ายทอดความรู้จากผู้รู้ในชุมชนให้แก่เยาวชนและประชาชนทั่วไป เพื่อให้ภูมิปัญญาเหล่านี้ยังคงอยู่และสืบทอดต่อไป
- การจัดการท่องเที่ยวเชิงวิถีชีวิตชุมชน : มีการรวมกลุ่มเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวที่เน้นการเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวบ้าน เช่น การจัดโฮมสเตย์ การนำเสนอสินค้าท้องถิ่น และการจัดกิจกรรมที่สะท้อนวัฒนธรรมและประเพณีของชุมชน ซึ่งช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจในพื้นที่และสร้างความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมท้องถิ่น
- การจัดงานและกิจกรรมชุมชน : เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์และความสามัคคีในชุมชน เช่น งานวิ่ง "ก้าววิ่งกินแตงโมเกาะสุกร" ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวและส่งเสริมการออกกำลังกายของประชาชนในพื้นที่
วิถีชีวิตชุมชนสมัยก่อนมีอาชีพทำไร่ ทำนา ทำสวน และประมง ชาวบ้านอยู่แบบพึ่งพาอาศัยกันและกัน ต่อมาในประมาณปี พ.ศ. 2480 มีอาชีพรับจ้างเพิ่มขึ้น เนื่องจากลูกหลานของคนในเกาะมีการศึกษาที่สูงขึ้นและมีความเจริญเข้ามาจากองค์กรต่าง ๆ ที่เข้ามาช่วยเหลือทำให้วิถีชีวิตเริ่มเปลี่ยนแปลงตั้งแต่นั้นมา ชาวบ้านในพื้นที่ยังมีการทำอาชีพปลูกมะม่วงหิมพานต์ ปลูกเพื่อขายเมล็ด ทั้งเมล็ดสดและเมล็ดที่คั่วแล้ว ฤดูเก็บเกี่ยวประมาณเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม
ปฏิทินชุมชน
- มกราคม : ล่องเรือประมงฤดูหนาว
- กุมภาพันธ์ : ทำความสะอาดมัสยิด, บ้านเรือน
- มีนาคม : วันเมาลิดนบี,
- เมษายน : เตรียมเข้าสู่เดือนรอมฎอน
- พฤษภาคม : เดือนรอมฎอน (ถือศีลอด)
- มิถุนายน : วันอีดิลฟิตรี
- กรกฎาคม : กิจกรรมเยาวชนช่วงปิดเทอม
- สิงหาคม : กิจกรรมฟื้นฟูป่าชายเลน
- กันยายน : เตรียมอวน, อุปกรณ์ประมง
- ตุลาคม : วันอีดิลอัฎฮา (เชือดสัตว์พลี)
- พฤศจิกายน : เก็บเกี่ยวแตงโม
- ธันวาคม : เทศกาลปีใหม่
ชุมชนบ้านทุ่ง เกาะสุกร อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง มีทุนชุมชนที่หลากหลาย
ทุนมนุษย์ของชุมชนบ้านทุ่ง ได้แก่ โต๊ะอิหม่ามของมัสยิดบ้านทุ่ง : เป็นผู้นำศาสนาในชุมชน มีหน้าที่ชี้แนะด้านศีลธรรม การปฏิบัติตนตามหลักศาสนา และเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้าน ช่วยสร้างความเป็นเอกภาพในชุมชน และเป็นผู้นำกิจกรรมทางศาสนาในเทศกาลสำคัญ
ทุนทางวัฒนธรรม มีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่หลากหลายถูกส่งต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น โดยภูมิปัญญาท้องถิ่นที่โดดเด่นของชุมชนบ้านทุ่ง เกาะสุกร มีดังนี้
- ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านศิลปหัตถกรรมการทำผ้าบาติกและปาเต๊ะเพ้นท์ โดยเขียนลวดลายด้วยเทียนเขียนผ้าเพื่อปิดส่วนที่ไม่ต้องการให้ติดสี และใช้วิธีแต้มหรือระบายลวดลายที่ต้องการให้สีติด เริ่มขึ้นหลังจากเหตุการณ์สึนามิ สร้างขึ้นเพื่อตอบสนองประโยชน์ต่าง ๆ ในการดำรงชีวิต ได้จากการสร้างขึ้นด้วยฝีมือที่ประณีตจนได้ผลิตภัณฑ์ออกมา เช่น ผ้าเช็ดหน้า ถุงผ้า กระเป๋าสะพาย เป็นเอกลักษณ์ชุมชนและเป็นของที่ระลึกสำหรับนักท่องเที่ยวที่แวะมาเยี่ยมเยือน นอกจากนี้ชุมชนบ้านทุ่งยังเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีการสอนทำผ้าบาติกและกิจกรรมเพ็นท์ผ้าบาติกให้กับนักท่องเที่ยวในรูปแบบของตัวเอง
- ภูมิปัญญาด้านการแปรรูปผลิตภัณฑ์ประมง ปลาวงหรือปลาดอกไม้ จะใช้ปลาท้องถิ่นที่ชาวบ้านเรียกว่า “ปลาจ้องม้อง” ชื่อสามัญคือ ปลากระบาง จะใช้ขนาดประมาณ 15-20 ชม. โดยเอาแกนกลางของลำตัวปลาออก ใช้เฉพาะส่วนปีกทั้ง 2 ข้างเท่านั้น โดยนำมาตัดหาง ตัดเงี่ยงข้างลำตัวออก แล่ปีกออกเป็น 2 ส่วน แล้วกรีดเนื้อเป็นริ้ว ๆ สลับไปมาให้มีขนาดเท่ากัน จากนั้นนำมาแช่น้ำเกลือ แล้วจัดวางเรียงต่อกันเป็นแพวงกลม ตากแดดจัดประมาณ 1-2 วัน จนปลาแห้งสนิท และนำไปทอดรับประทาน
- ภูมิปัญญาด้านขนมพื้นบ้าน ขนมตาหยาบ เป็นขนมขึ้นชื่อและเป็นเอกลักษณ์ของชุมชน ในสมัยก่อนนิยมทำเพื่อต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง หรือเทศกาลสำคัญต่าง ๆ โดยมีส่วนผสมหลัก 2 ส่วน คือ ส่วนผสมของแป้ง และส่วนผสมของไส้ เป็นขนมที่มีสีเขียวจากใบเตย รสชาติหวานหอมจากมะพร้าวและน้ำตาลอ้อย
- ภูมิปัญญาด้านอาหารและโภชนาการ ชุมชนมีวัฒนธรรมการกินอาหารที่ผสมผสานการกินอาหารใน 3 วัฒนธรรม ได้แก่ ชาวจีน ชาวไทยพุทธ และชาวไทยมุสลิม "แกงไก่ตายาย" เป็นอาหารพื้นถิ่นที่ขึ้นชื่อและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น ในอดีตจะทำเมนูนี้เพื่อเป็นการรำลึกถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว แต่ปัจจุบันชาวบ้านทำแกงไก่ตายายในงานบุญ งานเทศกาลสำคัญ มีกลิ่นหอมของเครื่องแกงและเครื่องเทศซึ่งเป็นสูตรเฉพาะของชุมชน เอกลักษณ์ของแกงไก่ตายาย คือ จะต้องใช้ไก่ทั้งตัวมาปรุงรสด้วยเครื่องเทศที่เข้มข้น และใช้เวลาในการเคี่ยวให้เครื่องแกงซึมเข้าไปในตัวไก่ เสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของแกงไก่ตายายคือ จะต้องตัดหรือฉีกเนื้อไก่มารับประทาน ชาวบ้านนิยมรับประทานกับอาหารที่มีรสเค็ม เช่น น้ำพริก ปลาเค็ม แกงเลียง และผักพื้นบ้านต่างๆ
- ภูมิปัญญาด้านสมุนไพร "กาหมาด" (gamat) เป็นปลิงทะเล ส่วนใหญ่พบในบริเวณที่เป็นพื้นทรายที่มีโขดหินหรือแนวปะการังจนถึงเขตลาดชันในแหล่งน้ำลึกประมาณ 1-2 เมตร มีความเชื่อว่าปลิงกาหมาดมีคุณสมบัติเป็นยาบำรุงกำลังที่ให้โปรตีนสูง ชาวบ้านยังนำไปผ่าลำตัวเอาลำไส้ออก ล้างทำความสะอาด นำไปต้มและดองในน้ำผึ้ง หรือดองเหล้าขาว สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาโรคต่าง ๆ เช่น โรคเบาหวาน กล้ามเนื้ออ่อนแรง ไขมันอุดตันในเส้นเลือด และช่วยให้เจริญอาหาร นอกจากนี้น้ำมันจากปลิงกาหมาดยังมีสรรพคุณที่เป็นประโยชน์ในการรักษาแผลสด แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ทาแก้คัน เชื้อราบนหนังศีรษะ รักษาโรคริดสีดวงทวาร เป็นต้น
ทุนทางเศรษฐกิจของชุมชนมีการจัดตั้งกลุ่มทางการเงินของชุมชนเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการสร้างรายได้ของกลุ่มต่าง ๆ ในชุมชน เช่น
- กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต เป็นแหล่งเงินทุนที่เกิดจากการรวมกันของชาวบ้าน เพื่อเก็บออมและหมุนเวียนให้สมาชิกกู้ยืม ในอัตราดอกเบี้ยต่ำ ชำระแบบรายเดือน
- ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ ให้บริการสินเชื่อแก่เกษตรกรและชาวประมง มีโครงการสนับสนุนอาชีพ เช่น กองทุนพัฒนาอาชีพ สินเชื่อเรือประมงพื้นบ้าน
- สหกรณ์ประมงพื้นบ้านเชิงอนุรักษ์ ส่งเสริมการทำประมงอย่างยั่งยืนและอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล
นอกจากนี้ชุมชนบ้านทุ่ง มีส่วนร่วมทางสังคมในระดับฐานราก เน้นความร่วมมือ การรับฟัง และการมีตัวแทนในกระบวนการบริหารจัดการชุมชน ดังนี้
- มีส่วนร่วมในระดับท้องถิ่น ชาวบ้านมีการเข้าร่วมประชุมหมู่บ้านเป็นประจำ ร่วมเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงการพัฒนาพื้นที่ เช่น ถนน การประปา การศึกษา ฯลฯ ร่วมเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน สมาชิก อบต.
- การเป็นตัวแทนในคณะกรรมการชุมชน เช่น กลุ่มกองทุนหมู่บ้าน กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มท่องเที่ยวโดยชุมชน คณะกรรมการศาสนาและมัสยิด
- มีการร่วมมือกับหน่วยงานภายนอก ร่วมกิจกรรมของ อบต.เกาะสุกร และหน่วยงานภาครัฐ เช่น สาธารณสุข พัฒนาชุมชน เกษตร มีการต้อนรับโครงการวิจัยและพัฒนา เช่น โครงการพัฒนาปูม้า หรือกิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
ชาวบ้านทุ่งส่วนใหญ่พูดภาษาถิ่นใต้ ซึ่งเป็นภาษาพื้นเมืองของคนในภาคใต้ของประเทศไทย โดยจะมีสำเนียงและคำศัพท์เฉพาะที่แตกต่างจากภาษากลาง เช่น หรอย = อร่อย หล่าว = อีกแล้ว เป็นต้น นอกจากนี้ในบางครอบครัวก็มีการพูดภาษามลายูถิ่น (ปาตานี-มลายู) เนื่องจากประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม จึงมีการใช้ภาษามลายูถิ่น (สำเนียงปัตตานี) โดยเฉพาะในหมู่ผู้สูงอายุและผู้ที่มีรากเหง้าทางวัฒนธรรมมลายู ส่วนในการสื่อสารทั่วไป โดยเฉพาะการเรียนการสอน การติดต่อราชการ และการสื่อสารกับคนนอกพื้นที่จะใช้ภาษาไทยในการสื่อสาร
ในอดีตบ้านทุ่ง บนเกาะสุกร ไม่ได้อยู่ภายใต้การปกครองของเมืองตรัง แต่ขึ้นกับเมืองปะลันด้า ซึ่งปัจจุบันคืออำเภอปะเหลียน ในสมัยนั้นอยู่ภายใต้การปกครองของเมืองพัทลุง และมีเจ้าเมืองปกครอง ต่อมาเกาะสุกรได้รับการจัดตั้งเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง โดยแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 4 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านเสียมไหม บ้านแหลม บ้านทุ่ง และบ้านหาดทรายทอง
บ้านทุ่ง เกาะสุกรมีการพัฒนาด้านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โดยการส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยใช้เอกลักษณ์ท้องถิ่น เช่น การนำเสนอ "ควายทะเล" ซึ่งเป็นจุดเด่นหนึ่งเดียวในประเทศไทย เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวและสร้างรายได้ให้กับชุมชน มีการส่งเสริมการเกษตรด้วยการพัฒนาการปลูกแตงโมที่ได้รับมาตรฐาน GAP (Good Agricultural Practices) เพื่อให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และสามารถแข่งขันในตลาดได้ ซึ่งช่วยเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรในพื้นที่ นอกจากนี้ชุมชนบ้านทุ่งยังเผชิญกับความท้าทายด้านเศรษฐกิจหลายประการที่ส่งผลต่อวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่ เช่น การว่างงานและปัญหาด้านแรงงาน จากการศึกษาพบว่าประชาชนในเกาะสุกรมีอัตราการว่างงานร้อยละ 22.2 โดยสาเหตุหลักมาจากอายุมาก (ร้อยละ 22.3) และการขาดเงินทุน (ร้อยละ 21.1) ซึ่งส่งผลต่อความสามารถในการประกอบอาชีพและสร้างรายได้ของชุมชน ความต้องการส่งเสริมอาชีพและการขาดแคลนทรัพยากร ประชาชนส่วนใหญ่ต้องการมีอาชีพเสริม (ร้อยละ 94.5) โดยสิ่งที่ต้องการได้รับความช่วยเหลือมากที่สุดคือ เงินทุน (ร้อยละ 80.5) นอกจากนี้ยังมีความต้องการในการสร้างตลาดออนไลน์ การแปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มมูลค่า และการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่ทันสมัยเพื่อเพิ่มความน่าสนใจของสินค้า
มีการส่งเสริมและสนับสนุนการมีชีวิตที่ดีทั้งเด็ก เยาวชน ผู้พิการ ผู้สูงอายุ และผู้ด้อยโอกาส ให้ได้รับการดูแลอย่างทั่วถึง สนับสนุนการดำเนินงานของศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน ประชาชนมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ชุมชนปลอดยาเสพติด ครอบครัวเข้มแข็ง มีการสังเคราะห์งบประมาณเพื่อเป็นสวัสดิการให้แก่ผู้สูงอายุ สนับสนุนและสร้างโอกาสแก่กลุ่มผู้ยากไร้หรือผู้มีรายได้น้อย ผู้พิการหรือทุพพลภาพ และผู้ด้อยโอกาสให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี เสริมสร้างให้ประชาชนในเขตมีความมั่นคง ปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน โดยมุ่งเน้นมาตรการทั้งการป้องกันและแก้ไขพร้อมทั้งจัดระบบป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย อุบัติเหตุ และภัยธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ
ชุมชนบ้านทุ่ง เกาะสุกร มีความมุ่งมั่นในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของพื้นที่ เพื่อส่งเสริมศักยภาพทางเศรษฐกิจการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชน ซึ่งเป็นรากฐานการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยปรับและพัฒนาระบบสาธารณูปโภคให้ได้มาตรฐานและเพียงพอต่อความต้องการของประชาชน จัดให้มีการพัฒนาก่อสร้าง ปรับปรุง ซ่อมแซม บำรุงรักษา เส้นทางคมนาคม ไฟฟ้า ประปาระบบน้ำเพื่อการเกษตร โดยในปัจจุบันบ้านทุ่ง ตำบลเกาะสุกรมีไฟฟ้าใช้ครบทุกหลังคาเรือน เส้นทางการคมนาคม ถนนสายหลักระหว่างหมู่บ้าน การสัญจรส่วนใหญ่เป็นถนนคอนกรีตสายเล็ก ๆ และมีถนนสายรอบเกาะที่สะดวกและได้มาตรฐานของกรมทางหลวงชนบท การคมนาคมระหว่างตำบลใกล้เคียงหรืออำเภอต้องใช้เรือข้ามฝั่งในการเดินทาง
แต่เดิมมีการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดูแลสุขภาพ เช่น การป้องกันและรักษาสุขภาพโดยเน้นการพึ่งพาตนเอง และในปัจจุบันมีการป้องกันและดูแลระบบสุขภาวะด้วยระบบแบบปัจจุบันมากยิ่งขึ้น
ชุมชนบ้านทุ่งมีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญเพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้และการเตรียมความพร้อมของนักเรียนให้สอดคล้องกับยุคสมัย โดยการบูรณาการเทคโนโลยีดิจิทัลในการเรียนการสอนเพื่ออำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ เช่น การลงทะเบียนออนไลน์ การแจ้งผลการเรียนผ่านระบบออนไลน์ การพัฒนาหลักสูตรให้มีความยืดหยุ่นและตอบสนองต่อความต้องการของนักเรียน โดยเน้นการพัฒนาทักษะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 เช่น ทักษะการคิดวิเคราะห์ ความคิดสร้างสรรค์ การทำงานเป็นทีม และการใช้เทคโนโลยี มีการส่งเสริมการเรียนรู้ออนไลน์และการศึกษาทางไกล ซึ่งเป็นการเปิดโอกาสในการเรียนรู้ที่หลากหลายและไม่จำกัดสถานที่ เพื่อเตรียมความพร้อมให้สามารถปรับตัวและประสบความสำเร็จในสังคมที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว
เนื่องจากชุมชนมีความหลากหลายในภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การทำเกษตรกรรม การประมง การทำขนมพื้นบ้าน และศิลปหัตถกรรม แต่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมทำให้ภูมิปัญญาเหล่านี้เสี่ยงต่อการสูญหาย จึงมีการส่งเสริมให้ปราชญ์ชาวบ้านถ่ายทอดความรู้เพื่ออนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น มีการพัฒนาการท่องเที่ยวที่เน้นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจและรักษาวัฒนธรรมท้องถิ่น เช่น การจัดกิจกรรมและงานประเพณีต่าง ๆ เพื่อรักษาและเผยแพร่วัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างงาน "ก้าววิ่งกินแตงโมเกาะสุกร" เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวและวัฒนธรรมชุมชน
ตามแผนยุทธศาสตร์หรือแผนพัฒนาหน่วยงาน มีการส่งเสริมและสนับสนุนการอนุรักษ์ ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ควบคุมการชะล้างของสารพิษจากสารกำจัดศัตรูพืชด้านการเกษตรลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะ มีการจัดการขยะมูลฝอย และสถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ตลอดทั้งจัดระบบการกำจัดน้ำเสียในชุมชนให้มีประสิทธิผลต่อประชาชนมากที่สุด รวมไปถึงการสนับสนุน ส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกในชุมชนให้รักที่อยู่อาศัย และอนุรักษ์ธรรมชาติ นอกจากนี้ที่ผ่านมาชุมชนบ้านทุ่งยังมีการจัดกิจกรรมการจัดการขยะและการอนุรักษ์ชายหาด เมื่อวันที่ 27 สิงหาคม 2562 โดยกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (ทช.) ร่วมกับชาวบ้าน มีการเก็บขยะและคัดแยกขยะ น้ำหนักรวม 424 กิโลกรัม พร้อมทั้งรณรงค์ลดการใช้พลาสติกและการทิ้งขยะลงทะเล ซึ่งได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วนในการลดการใช้พลาสติก เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานการจัดการขยะที่ดีและสร้างสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน
บ้านทุ่ง ในตำบลเกาะสุกรเป็นสังคมที่เข้มแข็ง และมีการส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล มี "ธนาคารปูม้า" ซึ่งชาวบ้านร่วมกันอนุบาลแม่ปูไข่นอกกระดอง แล้วปล่อยกลับคืนสู่ทะเล มีการรณรงค์ลดการใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมาย มีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ขึ้นชื่อ ของฝากยอดนิยมอย่าง ปลาหมึกหวาน และปลาเค็มแดดเดียว มีอาหารอย่าง แกงกะทิปลาหมึกยัดไส้ และข้าวยำปักษ์ใต้ ที่มีรสชาติเข้มข้นตามแบบชุมชนชายฝั่งมุสลิม เดินทางสะดวกและรวดเร็ว นอกจากนี้ชุมชนยังได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานภายนอกชุมชนในการพัฒนาชุมชนด้านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
ธนาคม บัวถาวร. (2564). การจัดแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาผ้าบาติก ชุมชนบ้านทุ่งเกาะสุกร อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง. วิจัยฉบับสมบูรณ์. วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
มูลนิธิสยามกัมมาจล. (ม.ป.ป.). โครงการชุมชนจัดการตนเองเพื่อความมั่นคงด้านอาหาร ตำบลเกาะสุกร อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง. https://www.scbfoundation.com
สุดคนึง ณ ระนอง, ประภาศรี ศรีชัย และวิกิจ ผินรับ. (2566). วิถีชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการอนุรักษ์ของตำบลเกาะสุกร อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง. คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง, (76-78). https://riss.rmutsv.ac.th
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสุกร. (ม.ป.ป.). ประวัติความเป็นมา. http://www.kohsukorn.go.th
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสุกร. (ม.ป.ป.). สภาพทางเศรษฐกิจ. http://www.kohsukorn.go.th
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสุกร. (ม.ป.ป.). สภาพทางสังคม. http://www.kohsukorn.go.th
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสุกร. (ม.ป.ป.). การบริการขั้นพื้นฐาน. http://www.kohsukorn.go.th
Thai PBS. (26 มิถุนายน 2563). เที่ยวตรังชมควายทะเลบนเกาะสุกร. Youtube. https://www.youtube.com/watch