บ้านหนองปอ ม.2 บ้านนาเหนือ ม.11 และบ้านนากลาง ม.12 ตำบลหนองเรือ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม เป็นหมู่บ้านที่เป็นชุมชนเดียวกัน แต่แยกการปกครองเป็น 3 หมู่บ้าน เพื่อให้ง่ายต่อการปกครอง ชาวบ้านหนองปอ อพยพมาจากเมืองสวรรณภูมิ (อำเภอสุวรรณภูมิในปัจจุบัน) จังหวัดร้อยเอ็ด เนื่องมาจากเกิดโรคระบาด (ไข้หมากห่าง) โดยมีพ่อพิมพา พ่อเล่ม พ่อวงศ์ พ่ออู๊ด นำโดยพ่อโส แก้วงาม เมื่อมาถึงบริเวณที่มีป่าไม้เขียวชอุ่ม และเป็นโนนสูง จึงตั้งบ้านเรือนอาศัยกว่า "บ้านโคกสูง" ต่อมาประชากรหนาแน่นจึงแยกออกไปหากินบริเวณห้วยหนองที่แน่นและกำลังจะออกดอกหรือเป็น "ขี" จึงตั้งบ้านเรือนอาศัยเรียกว่า "บ้านหนองขี“ ประชากรเพิ่มขึ้นอีก จึงได้ย้ายบ้านเรือนมาทำมาหากินอยู่บริเวณหนองน้ำที่ห้อมล้อมด้วย "ปอพาน" ปอข้าวสาร ปอแก้ว จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า "บ้านหนองปอ"

วิถีชีวิตของบ้านหนองปอในช่วงเริ่มต้นก่อตั้งหมู่บ้าน ขึ้นอยู่กับอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก ส่วนอาหารการกินนั้นจะได้จากป่าธรรมชาติ และแหล่งน้ำรอบ ๆ หมู่บ้าน ได้แก่ หนองปอ หนองอีสานเขียว ห้วยหวายสาย การเปลี่ยนแปลงของหมู่บ้านเริ่มต้นพร้อมกับการเพิ่มขึ้นของจำนวนครัวเรือนในหมู่บ้าน ปัจจุบันสภาพสังคมการกินอยู่ของผู้คนในชุมชน กว่า 200 ครอบครัว เริ่มเปลี่ยนแปลงไปอย่างเร็ว จากเมื่อครั้งในอดีตที่เคยอาศัยผืนพื้นที่หัวไร่ปลายนาเป็นแหล่งหาอาหารตามธรรมชาติของคนชนบทอีสานที่มีวิถีชีวิตผูกพันอยู่กับธรรมชาติ แต่มาถึงปัจจุบันชาวบ้านได้หันไปพึ่งพาอาหารจากตลาด ร้านค้าในชุมชน ตลอดจนรถขายเร่ที่มาขายอาหารในชุมชน ซึ่งเป็นแหล่งอาหารแหล่งใหม่ของชาวบ้าน

ชุมชนตั้งอยู่ในเขตภูมิประเทศโดยส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูงแบบลูกคลื่น สลับที่ดอน มีป่าชุมชนโคกกะโหล่ง-โป่งแดงอยู่ทางทิศใต้ของหมู่บ้าน ลักษณะการตั้งถิ่นฐานส่วนใหญ่เป็นบ้านไม้สองชั้นและบางส่วนจะเป็นบ้านสมัยใหม่

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านแสบง ตำบลดอนงัว
• ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านหัวเข่าแตก ตำบลหนองเรือ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านหนองขี ตำบลนาข่า
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านตลาดม่วง ตำบลหนองเรือ

บ้านหนองปอเป็นชุมชนที่ยึดถือระบบเครือญาติและครอบครัวอบอุ่น นับถือผู้เฒ่าผู้แก่ ผู้อาวุโส และให้ความสำคัญกับข่าวสารของบ้านเมือง จำนวนประชากรตามข้อมูลสถิติจำนวนประชากรประจำเดือน ธันวาคม 2567 ของกรมการปกครอง บ้านหนองปอมีประชากรชาย 219 คน หญิง 229 คน รวม  448 คน

อาชีพเกษตรกรรมเป็นอาชีพหลักของชาวบ้าน โดยมีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ ข้าวนาปี มันสำปะหลัง อ้อย เป็นต้น และมีอาชีพรองคือ การเลี้ยงสัตว์ เช่น โค กระบือ สุกร ไก่ เป็นต้น โดยมีการรวมกลุ่ม ดังนี้

1. กลุ่มกองทุนปุ๋ยเคมี ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2542 ได้รับงบประมาณมิยาซาวา เป็นงบกระตุ้นเศรษฐกิจ ซื้อปุ๋ยเคมีมอบให้ทุกครัวเรือน หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้วให้เก็บเงินคืนเป็นกองทุนหมู่บ้าน มีสมาชิก 103 คน
2. กลุ่มปุ๋ยชีวภาพอัดเม็ด ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2548 งบประมาณจังหวัดพร้อมงบบริจาคของชาวบ้านในโครงสร้างและขยายโครงสร้างเรื่อยมา มีสมาชิก 55 คน
3. กลุ่มขยายพันธุ์ข้าวชุมชน ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2549 ได้รับงบประมาณจาก CEO ของผู้ว่าราชการจังหวัด กรมส่งเสริมการเกษตรดูแล และได้รับการสนับสนุนเป็นพันธุ์ข้าว 2 ตัน มีสมาชิก 40 คน
4. กลุ่มเลี้ยงโค ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2543 มีสมาชิกแรกเริ่ม 9 คน ดำเนินการเลี้ยงโคเนื้อ คนละ 1-8 ตัว ต่อมา พ.ศ. 2544 ได้รับเงินสนับสนุนตามโครงการเศรษฐกิจชุมชนในรูปแบบให้ยืมกำหนดชำระเงินต้นไม่มีดอกเบี้ยภายใน 5 ปี มีสมาชิก 14 คน
5. ร้านค้าชุมชนหนองปอ ก่อตั้งเมื่อ 20 ธันวาคม 2547 และเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม 2548 ได้รับการสนับสนุนจากโครงการ SML เปิดบริการเมื่อ 9 มีนาคม 2549 มีสมาชิกแรกเริ่ม 107 คน และสาขา 2 เปิดเมื่อ 13 เมษายน 2551 มีสมาชิกทั้งหมด 153 คน
6. กองทุนเกื้อเพื่อชุมชน เดิมชื่อว่ากองทุนเงินออมกลุ่มเย็บผ้า ก่อตั้งโดยนางจิตตา แสนแก้ว และเพื่อน ๆ ที่มีอาชีพเย็บผ้า เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2546 สมาชิกแรกเริ่มมี 16 คน ต่อมาคนในชุมชนเริ่มให้ความสนใจจึงมีสมาชิกเพิ่มขึ้น นางจิตตา ประธานกลุ่มจึงเข้าร่วมกลุ่มรัฐวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสาน มีสมาชิก 150 คน

• มกราคม : ประเพณีบุญข้าวโฮมลาน
• กุมภาพันธ์ : ประเพณีบุญข้าวจี่
• มีนาคม : ประเพณีบุญพระเวศ
• เมษายน : ประเพณีบุญมหาสงกรานต์
• พฤษภาคม : บุญบั้งไฟ
• มิถุนายน : ประเพณีบุญข้าวชำฮะ เริ่มทำนา ทำพิธีขอฝน ลงแขกหว่านข้าว 
• กรกฎาคม : เข้าพรรษา บุญเข้าพรรษา เวียนเทียน ตักบาตร สร้างเทียนเข้าพรรษา
• สิงหาคม : กิจกรรมวันแม่ ประเพณีบุญข้าวประดับดิน
• กันยายน : ประเพณีบุญข้าวสาก
• ตุลาคม : บุญออกพรรษา ทำบุญตักบาตร
• พฤศจิกายน : ลอยกระทง ประเพณีบุญกฐิน
• ธันวาคม : กิจกรรมวันพ่อ ประเพณีบุญเข้ากรรม

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

ทุนมนุษย์ ชาวบ้านมีความรู้ด้านเกษตรกรรม มีการรวมกลุ่มอาชีพเพื่อส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวบ้าน เช่น การรวมกลุ่มปุ๋ยชีวภาพอัดเม็ด

ทุนวัฒนธรรม ชาวบ้านในชุมชนยังคงดำรงรักษาวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมของหมู่บ้าน ได้แก่ กิจกรรมบุญเข้ากรรม บุญโฮมลาน บุญข้าวจี่ บุญพระเวศเดือนห้าบุญมหาสงกรานต์ บุญบั้งไฟ โดยมีวัดหนองปอ เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน

• ภาษาไทยกลาง ใช้ในระบบราชการ โรงเรียน และการติดต่อกับหน่วยงานภายนอก
• ภาษาอีสานท้องถิ่น ในการพูดคุยสื่อสารภายในครอบครัวและชุมชน

ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:

มีโครงการปลูกป่าทดแทนด้วยเงินนอกงบประมาณปีที่เริ่มโครงการ : 2553 ที่ตั้ง : ต.หนองเรือ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม

เนื้อที่ : 300 ไร่ งาน ตารางวา ตั้งอยู่ในพื้นที่ป่า : ป่าโคกผักกูดและป่าโป่งแดง

พื้นที่ซ้อนทับ:
ป่าสงวนแห่งชาติ: ป่าเงบังอี่
พื้นที่อนุรักษ์อื่น ๆ: ป่าชุมชนโคกผักกูด-โป่งแดง

กำลังอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล

กรมการปกครอง. (2567). สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร. https://stat.bora.dopa.go.th

กรมป่าไม้. (ม.ป.ป.). โครงการปลูกป่าทดแทนป่าโคกผักกูดและป่าโป่งแดงแปลงที่ 2. https://forestinfo.forest.go.th

คำกอง บุญคำ และคณะ. (2555). โครงการวิจัย "รูปแบบการฟื้นฟูแหล่งอาหารในป่าหัวไร่ปลายนาที่เหมาะสมกับชุมชนหนองปอ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม". สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.). ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น.

องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเรือ. (ม.ป.ป.). สภาพเศรษฐกิจ. https://www.nongruea.go.th