ชุมชนตลาดเก่าซอย 8 เป็นชุมชนขนาดเล็ก มีพื้นที่ประมาณ 93,295.85 ตารางเมตร เดิมนั้นมีอาณาเขตร่วมกับชุมชนหลังโรงเรียนเทศบาล 5 และใช้ชื่อชุมชนว่า “ชุมชนหลังโรงเรียนเทศบาล 5 (บ้านตลาดเก่า)” โดยมีนายแวยูโซ๊ะ ยูโซ๊ะ เป็นประธานชุมชน และเมื่อปี 2544 ได้เปลี่ยนชื่อชุมชนจากเดิมชุมชนบ้านตลาดเก่า มาเป็น ชุมชนตลาดเก่า ซอย 8 จนถึงปัจจุบัน

ชุมชนตลาดเก่าซอย 8 เป็นชุมชนเมืองขนาดเล็ก ตั้งอยู่ในเทศบาลนครยะลา อําเภอเมือง จังหวัดยะลา

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ         ติดต่อกับ    ชุมชนดารุสสลาม
• ทิศใต้            ติดต่อกับ    ชุมชนสันติสุข ชุมชนสามัคคี
• ทิศตะวันออก     ติดต่อกับ    ชุมชนหลังโรงเรียนเทศบาล 5
• ทิศตะวันตก      ติดต่อกับ     ถนนสิโรรส

สภาพพื้นที่กายภาพ

สภาพโดยทั่วไปชุมชนเมืองติดกับถนนใหญ่ คือ ถนนสิโรรส และพื้นที่ชุมชนบางส่วนเป็นที่ราบลุ่ม ทําให้ประสบปัญหาน้ำท่วมขังในช่วงหน้าฝนในห่วงเวลาระยะสั้นๆ ลักษณะชุมชนเป็นชุมเมืองเล็กๆที่มีอาคารบ้านเรือนที่ติดกัน ด้วยสภาพชุมชนที่ติดกับถนนใหญ่ (ยะลา-ปัตตานี) ทำประสบกับปัญหาจราจรและเสียงรบกวนจากการสัญจรของรถ

จากข้อมูลการสำรวจของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ปี 2565 ระบุจำนวนครัวเรือน และประชากรชุมชนตลาดเก่าซอย 8 จำนวน 283  ครัวเรือน ประชากรรวมทั้งหมด 1,669 คน แบ่งประชากรชาย 807 คน หญิง 862  คน เป็นชุมชนมุสลิมมลายู โดยสมาชิกในชุมชนส่วนใหญ่อาศัยอยู่ร่วมกันแบบครอบครัวที่มีความหลากหลายช่วงวัย และมีความหลากหลายทางอาชีพ และความเป็นอยู่

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: มลายู

กลุ่มกิจกรรม/อาชีพ มีจํานวน 1 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มกิจกรรม/อาชีพตัดเย็บเสื้อผ้าและเครื่องนุ่งห่ม ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มของแม่บ้านในชุมชนทั้งที่ประกอบอาชีพตัดเย็บเสื้อผ้าเป็นอาชีพหลักและอาชีพเสริม ร่วมกันผลิตและจำหน่วยสินค้าทั้งในรูปแบบค้าปลีกและค้าส่ง

ด้านการบริหารชุมชน

1. นายแวยูโซ๊ะ ยูโซ๊ะ ประธานชุมชน
2. นางสุนีย์ หะยีบากา รองประธานชุมชน

ในรอบปีผู้คนในชุมชนจะมีวิธีชีวิตทางวัฒนธรรมและวิธีชีวิตทางเศรษฐกิจที่มีอัตลักษณ์โดดเด่นดังต่อไปนี้

วิถีชีวิตทางวัฒนธรรม

เทศกาลวันฮารีรายอ (วันอีดิลฟิตรี และวันอีดิลอัฏฮา) เป็นเทศกาลและวันสำคัญของชาวมุสลิมทั่วโลกวันหนึ่ง ถือได้ว่าเป็นวันรื่นเริงประจำปีซึ่งชาวมุสลิมได้เดินทางกลับภูมิลำเนาของตนเอง เพื่อเข้าร่วมประกอบพิธีกรรมทางศาสนาโดยพร้อมเพรียงกัน ได้พบปะสังสรรค์กับเพื่อน ญาติพี่น้องเพื่อขออภัยซึ่งกันและกัน ช่วงเวลาในรอบ 1 ปีของชาวมุสลิมมีวันฮารีรายอ 2 ครั้ง คือ วันอีดิลฟิตรี และวันอีดิลอัฏฮา  ในวันดังกล่าว ชาวมุสลิมนิยมใส่เสื้อผ้าของใหม่ๆ สะอาด สวยงาม มีกลิ่นหอม สำหรับอาหารที่นิยมทำในวันฮารีรายอ คือ ตูปะ (ข้าวเหนียวต้ม)

ประเพณีอาซูรอสัมพันธ์ เป็นประเพณีท้องถิ่นของชาวไทยมุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใต้ คำว่า อาซูรอ เป็นภาษาอาหรับ แปลว่า การผสม การรวมกัน คือการนำสิ่งของที่รับประทานได้หลายสิ่งหลายอย่างมากวนรวมกัน มีทั้งชนิดคาวและหวาน การกวนข้าวอาซูรอจะใช้คนในหมู่บ้านมาช่วยกันคนละไม้คนละมือ เพื่อความสามัคคีและสร้างความพร้อมเพรียงเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน อันมีผลต่อการอยู่ร่วมกันของสังคมอย่างมีความสุข ก่อนจะแจกจ่ายให้รับประทานกัน เจ้าภาพจะเชิญบุคคลที่นับถือของชุมชนขึ้นมากล่าวขอพร (ดูอา) ก่อน จึงจะแจกให้คนทั่วไปรับประทานกัน

ประเพณีเมาลิด เป็นกิจกรรมประจำปีที่ชุมชนจัดขึ้นทุกปีเพื่อเป็นการรำลึกถึงหลักธรรมคำสอน และผลงานของท่านนบีมูฮัมมัด ทั้งยังมีการรวมตัวกันเพื่อฟังเรื่องเล่าชีวประวัติแบบฉบับอันงดงาม บุคลิกภาพอันมีเกียรติของท่านนบี และมีการเลี้ยงรับอาหารคนจน รวมไปถึงบรรดามุสลิม

เดือนมีนาคม มหกรรมแข่งขันนกเขาชวาเสียงอาเซียน เทศบาลนครยะลาร่วมกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย หน่วยงานภาครัฐและเอกชนร่วมจัดขึ้น ซึ่งการแข่งขันนกเขาชวาเสียงอาเซียนได้รับความสนใจจากพี่น้องชาวไทยในพื้นที่และต่างพื้นที่ รวมทั้งผู้สนใจจากประเทศในกลุ่มอาเซียนส่งนกเข้าร่วมแข่งขันร่วมประมาณ 2,000 นก โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว อนุรักษ์เผยแพร่วัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น ส่งเสริมอาชีพการเลี้ยงนกเขาชวาและธุรกิจเกี่ยวกับนก เป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้

เดือนเมษายน ประเพณีสุนัตหมู่ เป็นประเพณีการการขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชายของมุสลิม ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะจัดขึ้นในช่วงปิดเทอมยาว

เดือนพฤษภาคม งานถนนคนเดินยะลา  เทศบาลนครยะลา ร่วมกับหน่วยงานต่างๆในจังหวัดยะลา และผู้ประกอบการในพื้นที่ได้จัดงาน ”ถนนคนเดิน” ขึ้นเพื่อสร้างช่องทางการตลาด กระตุ้นเศรษฐกิจในพื้นที่เพื่อให้ผู้ประกอบการได้นำสินค้าต่างๆ อาทิ สินค้าโอทอป สินค้าชุมชน ออกมาจำหน่ายให้พี่น้องประชาชนได้ซื้อในราคาถูก มีคุณภาพ นอกเหนือจากนั้นเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยว ตลอดจนสร้างภาพลักษณ์ที่ดีของคนในจังหวัด ประชาชนได้รับความบันเทิง ผ่อนคลายความตึงเครียดจากสถานการณ์ความไม่สงบ

เดือนพฤษภาคม-มิถุนายน งานสมโภชนหลักเมือง เป็นงานประเพณีสำคํญประจำปีของจังหวัดยะลา เพื่อเฉลิมฉลองและสมโภชหลักเมือง อันเป็นที่เคารพสักการบูชาของประชาชนชาวจังหวัดยะลา และประชาชนทั่วไป โดยมีขบวนแห่หลักเมืองจำลอง ขบวนแห่งานกาชาดจังหวัดยะลา (วัฒนธรรมและของดีเมืองยะลา) กิจกรรมเปิดงานกาชาดจังหวัดยะลา สำหรับกิจกรรมตลอดระยะเวลา 11 วัน 11 คืน ซึ่งภายในงานมีการออกบูธแสดง และกิจกรรมต่างๆ อาทิ การออกร้านกาชาด การออกรางวัลสลากกาชาดเพื่อการกุศล การประกวดธิดานิบง การประกวดร้องเพลงลูกทุ่งไทย ขวัญใจมหาชน การจัดนิทรรศการ การแสดงผลงานวิชาการของหน่วยราชการ สถานศึกษาและภาคเอกชน และอีกมากมาย

วิถีชีวิตทางเศรษฐกิจ

การประกอบอาชีพ ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชนจะประกอบอาชีพหลัก คือ ค้าขาย รับจ้างทั่วไป และรับราชการ และมีอาชีพเสริม คือ เลี้ยงสัตว์ และทำการเกษตร

นายยะห์ยา เซ็ง ผู้นำศาสนาและผู้นำประกอบพิธีกรรมต่างๆทางศาสนาอิสลาม

ด้านอาหาร ได้แก่ บูโบซูรอ และแกงแพะ ทุกๆปีชุมชนทำบูโบซูรอในวันอาซูรอ โดยประธานชุมชนจะเป็นเจ้าภาพ สำหรับงานเมาลิด (เฉลิมฉลองวันประสูติของศาสดามูฮัมหมัด) จะจัดโดยคณะกรรมการมัสยิด ซึ่งในงานเมาลิดจะมีกิจกรรมการบัรซันญี (ชีวประวัติของศาสดามูฮัมหมัด) และรับประทานร่วมกัน โดยมีเมนูหลักๆ คือ แกงแพะ

ด้านการศึกษา ในชุมชนจะมีโรงเรียนตาดีกา (ศูนย์การศึกษาอิสลามประจำมัสยิด) โรงเรียนสอนอัลกุรอ่าน และโรงเรียนสอนตะห์ฟิส (ท่องจำสอนอัลกุรอ่าน) ซึ่งโรงเรียนเหล่านี้จะตั้งอยู่ในบริเวณมัสยิด(มัสยิดอิตตีฮาดุลอิสลาม) โดยผู้ที่มาเรียนส่วนใหญ่จะเป็นเด็กๆในชุมชนและมีบ้างจากชุมชนใกล้เคียง

นอกเหนือจากนั้น ชุมชนสามารถเป็นแหล่งเรียนรู้การตัดเย็บเสื้อผ้าและเครื่องนุ่งห่ม ซึ่งสามารถดึงดูดผู้ที่สนใจในการตัดเย็บเสื้อผ้ามาเรียนรู้ และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างกัน

ผู้คนในชุมชนจะใช้ภาษาไทยและภาษามลายูในการสื่อสารเนื่องด้วยเป็นชุมชนมุสลิมและสมาชิกในชุมชนส่วนใหญ่เป็นคนมลายู

ด้านสังคมและประชากร:

สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชุมชนที่ปรากฏเห็นได้ชัดในด้านสังคมและประชากร โดยมีรายละเอียด ดังนี้

การเปลี่ยนแปลงของสังคมไปสู่ความทันสมัย ปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัด คือ จำนวนอาคารบ้านเรือน บ้านเช่า และร้านค้าเพิ่มมากขึ้น ในส่วนของประชากรมีการเพิ่ม-ลดจำนวนประชากรในชุมชน เนื่องจากเป็นชุมชนเมือง และมีหอพักภายในชุมชน

ด้านความท้าทายของชุมชน ชุมชนประสบกับความท้าท้าย ดังนี้

1. ปัญหาน้ำน้ำท่วมขังบางพื้นที่ในช่วงหน้าฝน

2. ปัญหาเยาวชนติดยาเสพติด

3. เยาวชนบางส่วนขาดโอกาสทางการศึกษา

4. คนในชุมชนมีรายได้น้อย

5. ด้านโครงสร้างพื้นฐาน น้ำประปาไหลไม่แรงและไหลไม่ทั่วถึง

อย่างไรก็ตามทางหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ เทศบาลนครยะลา และอื่นๆ ได้เข้ามารับฟัง ติดตามและแก้ไขปัญหาดังกล่าว

ด้านการมีส่วนร่วม สมาชิกในชุมชนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีในการทำกิจกรรมต่างๆของชุมชน

ชุมชนสามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ทางศาสนาอิสลาม และการตัดเย็บเสื้อผ้าและเครื่องนุ่งห่ม

ฝ่ายแผนงานและงบประมาณ กองวิชาการและแผนงาน. (2564). แผนชุมชนประจำปี ๒๕๖๔ เทศบาลนครยะลา จังหวัดยะลา

ฝ่ายแผนงานและงบประมาณ กองวิชาการและแผนงาน. (2565). แผนชุมชนประจำปี ๒๕๖๕ เทศบาลนครยะลา จังหวัดยะลา

นายอิห์ซาน เจะแว. (10 มิถุนายน 2566). ข้อมูลทั่วไปของชุมชน. (มูฮัมหมัด มะแอ, ผู้สัมภาษณ์)