ชุมชนบ้านไร่ เป็นหนึ่งในชุมชนชาติพันธุ์ของชาว “ญัฮกุร” ที่ยังคงแสดงออกซึ่งอัตลักษณ์ เช่น การใช้ภาษาญัฮกุร วัฒนธรรมการกิน การใส่เสื้อพ้อก และการทำสวนสมุนไพร อีกทั้งบ้านไร่ยังเป็นชุมชนที่ได้รับความสนใจเข้ามาศึกษาจากนักวิชาการหลายทศวรรษ ความรู้ทางวิชาการและความเข้มแข็งของชุมชนก่อให้เกิด “กลุ่มเยาวชน” ที่คอยหล่อเลี้ยงอัตลักษณ์ญัฮกุรให้ยังคงอยู่

ชุมชนชาติพันธุ์หมู่บ้านญัฮกุร เป็นชุมชนวิถีมอญเพื่อการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และยังคงมีวิถีชีวิตที่พึ่งพาธรรมชาติ

ชุมชนที่มีหลากหลายชาติพันธุ์ เป็นป่าไม้ภูเขา มีการขุดค้นพบแหล่งโบราณคดีที่เพิงผาบ้านไร่ มีพิพิธภัณฑ์บ้านไร่ที่เปรียบเสมือนเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต

ชุมชนบ้านสะนำเป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์และอัตลักษณ์ทั้งในด้านประเพณี ศิลปะและวัฒนธรรม คนในชุมชนเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่งที่อพยพมาจากเมืองเวียงจันทน์ โดยได้นำเอาภูมิปัญญาศิลปะการทอผ้าพื้นเมืองที่มีลวดลายเก่าแก่และงดงามมาด้วย ในชุมชนมีต้นไม้ขนาดใหญ่หรือต้นไม้ยักษ์ชนิดหนึ่ง คือ ต้นเชียงหรือต้นผึ้งซึ่งที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ มีป่าหมากที่เป็นสถานที่ที่มีความโดดเด่นและมีความสำคัญแห่งหนึ่งของชุมชนตามคำขวัญ "คลองกระเวนน้ำใส ต้นไม้ใหญ่ป่าหมาก หลายหลากสมุนไพร ยิ่งใหญ่วัฒนธรรม งามล้ำธรรมชาติ แหล่งนักปราชญ์ชาวลาวเวียง" ประชาชนส่วนใหญ่มีเชื้อสายลาวเวียง มีวัฒนธรรมที่ยังคงติดตามมา คือ วัฒนธรรมการแต่งกาย วัฒนธรรมด้านอาหารการกินตลอดจนวัฒนธรรมประเพณีต่าง ๆ ตามความเชื่อและศรัทธา