การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการบริหารจัดการป่าชุมชนที่มีพื้นที่กว่า 1,000 ไร่ ซึ่งชาวบ้านร่วมกันดูแล ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม อีกทั้งยังเป็นแหล่งอาหารและสมุนไพรพื้นบ้านที่สำคัญ ด้วยความร่วมมือระหว่างชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเป็นตัวอย่างของการพัฒนาที่ยั่งยืนควบคู่กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรม

เหล่าสำราญ เป็นชุมชนชาติพันธุ์ภูไทที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมไว้ทั้งการแต่งกายพื้นเมือง การฟ้อนภูไท และประเพณีผีฟ้า วิถีชีวิตของชาวบ้านส่วนใหญ่ยังคงยึดการเกษตรแบบผสมผสานเป็นหลัก โดยใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า มีการจัดตั้งกลุ่มต่าง ๆ เช่น กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มออมทรัพย์ และกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรม เพื่อส่งเสริมการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน

“พรุโต๊ะแดง ป่าเดียว น้ำเดียว ในแดนดิน” ซึ่งแสดงถึงตัวตนอันโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของผืนป่าพรุแห่งนี้ มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติป่าพรุโต๊ะแดง ที่ปัจจุบันมีการปรับปรุงเส้นทางให้น่าสนใจมากขึ้น ระหว่างทางจะมีฐานให้ความรู้ พร้อมป้ายสื่อความหมายให้ข้อมูลเกี่ยวกับพืชพันธุ์ไม้และจุดเด่นน่าสนใจต่างเกี่ยวกับป่าพรุไปตลอดเส้นทาง

ชุมชนที่มีความโดดเด่นในเรื่องของการผลิตผ้าไหมแบบครบวงจร เริ่มตั้งแต่การเลี้ยง จนถึงกระบวนการทอเป็นผ้าไหม 

บ้านนาขุนแสนเป็นชุมชนไทยวนเก่าแก่ในพื้นที่จังหวัดราชบุรีที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน และตั้งอยู่บนพื้นที่อันอุดมสมบูรณ์ แหล่งปลูกส้มโอขาว ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจสร้างรายได้ ทั้งยังมีวัฒนธรรมและผลิตภัณฑ์ชุมชนที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นมรดกทางภูมิปัญญาของชาวไทยวน คือ ผ้าจก ซึ่งเป็นรากเหง้าของชาวบ้านนาขุนแสน

มีพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่ที่สมเด็จพระเทพฯ รับสั่งให้มหาวิทยาลัยศิลปากรช่วยกันจัดสร้าง และชุมชนวัดขนอนที่เป็นกลุ่มคนไทยในย่านคนมอญต่างร่วมแรงร่วมใจกันช่วยสืบสานศิลปะวัฒนธรรมไว้ให้ลูกหลาน และเป็นพื้นที่กิจกรรมทางวัฒนธรรมที่สำคัญของคนลุ่มน้ำแม่กลอง

บ้านนาตอตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีที่นาและลำคลองธรรมชาติ ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยเฉพาะการทำนา เลี้ยงสัตว์ และทำสวนผสม จึงมีความสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับธรรมชาติ หลายครัวเรือนเริ่มนำแนวคิดเกษตรอินทรีย์และเกษตรทฤษฎีใหม่มาใช้ มีการปลูกข้าว ปลูกผักสวนครัว เลี้ยงปลา เลี้ยงไก่ เพื่อบริโภคในครัวเรือนและจำหน่ายในท้องถิ่น

บ้านหนองหลวง ชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่ยังคงรักษาวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียม ประเพณี และภาษาไว้ได้อย่างเข้มแข็ง โดยเฉพาะวัฒนธรรมการอยู่อาศัย การแต่งกาย อาหารท้องถิ่น และประเพณีที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ ซึ่งสะท้อนถึงภูมิปัญญาและจิตวิญญาณของกลุ่มชาติพันธุ์ที่เคารพโลกธรรมชาติ

ชุมชนที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากร เกษตรกรรมมั่นคง วัฒนธรรมลาวโคราชยังคงอยู่ เช่น บุญผะเหวด สงกรานต์ท้องถิ่น และคนในชุมชนร่วมแรงร่วมใจกันพัฒนาเพื่อให้เกิดความยั่งยืน

การจัดการป่าชุมชนอย่างยั่งยืน โดยชาวบ้านร่วมกันดูแลทรัพยากรธรรมชาติผ่านการตั้งคณะกรรมการ การกำหนดกฎระเบียบ และการปลูกฝังจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ ป่าชุมชนจึงเป็นทั้งแหล่งอาหารและแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญ นอกจากนี้ยังมีการสืบทอดวัฒนธรรม ความเชื่อ และประเพณีที่เกี่ยวข้องกับป่า ทำให้เกิดความร่วมมือและความสามัคคีในชุมชนอย่างเข้มแข็ง