ภูมิปัญญาของชุมชนที่หลากหลายอันเกิดขึ้นมาจากวิถีชีวิตของคนชุมชนบ้านหาดเสี้ยว มีประเพณีพิธีกรรมที่สืบเนื่องกันมาอย่างยาวนานและหัตถกรรมการทอผ้าที่มีความโดดเด่น

ชุมชนลาวครั่งที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอย่างยาวนานทั้งในด้านบรรพบุรุษและชุมชน วิถีการดำรงชีวิตแบบเดิมยังคงอยู่ ในขณะที่ควบคู่ไปกับการเปิดรับสิ่งใหม่จากภายนอกเพื่อให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ชุมชนชาวมอญที่มีการอพยพเข้ามาอยู่อาศัยในพื้นที่ตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ผู้คนในชุมชนยังคงมีการสืบต่อวัฒนธรรมประเพณีของชาวมอญแบบดั้งเดิมเอาไว้ ได้แก่ การนับถือผี และมีวัดอมรญาติสมาคม หรือวัดมอญ เป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน

"พระธาตุคู่ดูสง่า น้ำตกแม่สุกงามตา สำเนียงภาษาบอกถิ่น หมู่บ้านแม่คู่แผ่นดิน ลิ้นจี่ดีมีมากมาย หลากหลายผลิตภัณฑ์"

ชุมชนชาติพันธุ์ไทดำหรือลาวโซ่ง มีความเชื่อในผีแถนซึ่งเป็นรากฐานของประเพณีและวัฒนธรรมหลายอย่าง มีการทำหัตถกรรมชุมชนที่โดดเด่นและแตกต่าง เรียกว่า การทอผ้ากี่กระตุก

การผสมผสานระหว่างความเป็นชาติพันธุ์ การชูจุดเด่นของชุมชนด้วยเกลือสินเธาว์ภูเขา แหล่งต้นน้ำที่สำคัญ อีกทั้งประเพณีและความเชื่อในการต้มเกลือที่หล่อเลี้ยงชาวบ้านมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทำให้บ้านนากึ๋นกลายเป็นพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญในจังหวัดน่าน

เคยเป็นพื้นที่ของชาวลัวะมาก่อน ต่อมามีการเคลื่อนย้ายกลุ่มคนและเข้ามาตั้งถิ่นฐานใหม่โดยกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ มีการอยู่อาศัยและทำกินบนพื้นที่แห่งนี้มากกว่าร้อยปี เดิมเป็นหย่อมบ้านที่ขึ้นกับหมู่ที่ 6 บ้านแม่ลานคำ ต่อมาในปี พ.ศ. 2535 จึงได้ทำการแยกเป็นหมู่บ้านป่านอก หมู่ที่ 11

ชุมชนบ้านใหม่สามัคคี มีประเพณีที่สำคัญของชาวลาหู่ ที่สืบทอดมากันอย่างยาวนาน ทำให้ชาวลาหู่เป็นกลุ่มชาติพันธ์ุที่มียังคงมีประเพณี และวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมมาจนถึงปัจจุบัน