ชุมชนไทดำที่มีประวัติการตั้งถิ่นฐานที่เก่าแก่ที่สุดในจังหวัดนครสวรรค์

ชุมชนที่มีอาชีพเจียระไนเพชรในอดีตและการเปลี่ยนแปลงเกษตรกรรมของชุมชน เป็นชุมชนที่มีศักยภาพด้านงานช่างฝีมือ ชุมชนเกษตรกรรมที่ปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตตามการเปลี่ยนแปลงของสังคม

เป็นชุมชนไทดำหรือชาวลาวโซ่ง ที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานที่บ้านหนองปรงตั้งแต่สมัย ร.3 นิยมปลูกบ้านเรือนด้วยไม้ ยกใต้ถุนบ้านสูงไว้เลี้ยงสัตว์ต่าง ๆ และทำงานหัตถกรรมเพื่อเป็นรายได้เสริม โดยมีสถานที่สำคัญ คือ “บ้านไททรงดำ” 

บ้านเรือนส่วนใหญ่ที่อยู่ในรั้วบริเวณเดียวกันจะเป็นเครือญาติกัน ลักษณะบ้านเรือนเป็นสัดส่วน มีการปลูกต้นไม้ พืชผักสวนครัว มีวัฒนธรรมที่ดีในชุมชนโดยมีศาลพ่อปู่เป็นสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ เมื่อมีกิจกรรมต่าง ๆ ประชาชนมักจะมารวมกันที่บริเวณศาลาประชาคมกลางหมู่บ้านติดกับแม่น้ำปิง

ชุมชนชาวพื้นเมืองที่อาศัยอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ และมีทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ วิถีวัฒนธรรมที่ผูกพันกับต้นเมี่ยงพืชท้องถิ่นที่พบได้โดยทั่วไปในพื้นที่ป่าชุมชน

โนราโรงครู ที่ในปัจจุบันหารับชมได้ยาก และภายในชุมชนยังมีผลิตภัณฑ์ที่ผลิตมาจากสมาชิกภายในชุมชน เช่น การผลิตเตาอั้งโล่ โรงตีมีด

บ้านแม่สาใหม่ ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ม้งกับพื้นที่ตั้งบ้านเรือนท่ามกลางธรรมชาติ และการผลักดันให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและการเกษตร 

ชุมชนเล็ก ๆ ในตำบลท่าหาดยาว แต่มากด้วยเรื่องราวแห่งภูมิปัญญา ผ้าทอล้ำค่าจากการสืบสานความรู้ความสามารถของบรรพชนสู่การสร้างสรรค์เป็นสินค้าประจำชุมชน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ สร้างความเข้มแข็งให้คนในชุมชนพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ สัมผัสวิถีชีวิตเรียบง่ายของชาวปกาเกอะญอที่บ้านห้วยอีค่าง

เป็นชุมชนเกษตรกรรม ชุมชนชาติพันธุ์ของชาวพื้นเมือง กะเหรี่ยง ลีซู และไทใหญ่ 

หมู่บ้านเหนือ มีต้นโพธิ์ใหญ่ประจำหมู่บ้านอยู่ 2 ต้น อยู่ทางทิศตะวันตก เชื่อว่าจะเป็นตั้งของวัดในสมัยโบราณ เพราะปรากฏเห็นวัตถุโบราณและซากปรักหักพังของอิฐ แต่ปัจจุบันได้สร้างเป็นศาลาประจำหมู่บ้านเพื่อใช้เป็นสถานที่ประชุมและทำกิจกรรมต่าง ๆ

มัสยิดดิลฟัลลาห์ หรือกุฎีนอก หรือกุฎีปลายนา กะดีแห่งสุดท้ายของแขกเจ้าเซ็น เนื่องจากเป็นกะดีแห่งสุดท้ายที่เกิดขึ้นในสังคมธนบุรี ปัจจุบันตั้งอยู่บนแนวถนนอิสรภาพ ฝังธนบุรี เช่นเดียวกับกะดีอื่นในพื้นที่ชุมชนไทยชีอะห์อิชนาอะชะรี (สามกะดี-สี่สุเหร่า)